ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

Βρείτε όλες τις απαντήσεις στο tsikolatas.com

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ Ι.Ε.Κ.

ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εξετάσεις Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης

Αποφοίτων Ι.Ε.Κ. 3

2. Διάρκεια του Πρακτικού Μέρους των εξετάσεων 3
3. Θεωρητικό Μέρος: Θέματα Εξετάσεων Πιστοποίησης Αρχικής

Επαγγελματικής Κατάρτισης Ειδικότητας Ι.Ε.Κ. 4

ΟΜΑΔΑ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 4

ΟΜΑΔΑ Β. ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 9

4. Πρακτικό Μέρος: Κατάλογος Στοχοθεσίας Πρακτικών Ικανοτήτων και

Δεξιοτήτων (Στοχοθεσία Εξεταστέας Ύλης Πρακτικού Μέρους) 15

Σελίδα 2 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

1. Εξετάσεις Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης

Αποφοίτων Ι.Ε.Κ.

Οι εξετάσεις Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης αποφοίτων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) της ειδικότητας «ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ» διεξάγονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις της αριθμ. 2944/2014 Κοινής Υπουργικής Απόφασης Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1098/2014), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, η οποία εκδόθηκε βάσει της διάταξης της παρ. 5, του άρθρου 25, του Ν. 4186/2013 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 193/2013), όπως τροποποιήθηκε με τη διάταξη της παρ. 1, του άρθρου 11, του Ν. 4229/ 2014 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 8/2014) και ισχύει.

2. Διάρκεια του Πρακτικού Μέρους των εξετάσεων

Η διάρκεια εξέτασης του Πρακτικού Μέρους των εξετάσεων Πιστοποίησης Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης αποφοίτων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) της ειδικότητας «ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ» καθορίζεται σε τρεις (3) ώρες.

Σελίδα 3 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

3. Θεωρητικό Μέρος: Θέματα Εξετάσεων Πιστοποίησης Αρχικής

Επαγγελματικής Κατάρτισης Ειδικότητας Ι.Ε.Κ.

ΟΜΑΔΑ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Δώστε τον ορισμό της υγείας σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Υγεία είναι η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμου και όχι απαραίτητα η απουσία νόσου ή αναπηρίας.

2. Ποια είναι τα στάδια της Νοσηλευτικής διεργασίας (ονομαστικά);

Η Νοσηλευτική Διεργασία είναι μια μέθοδος παροχής εξατομικευμένης και ολοκληρωμένης νοσηλευτικής
φροντίδας προς τον ασθενή. Χωρίζεται στα παρακάτω στάδια:
• Αξιολόγηση της κατάστασης του ασθενή
• Ανάλυση των ευρημάτων, ώστε να τεθεί η νοσηλευτική διάγνωση
• Προγραμματισμός νοσηλευτικής φροντίδας
• Εφαρμογή νοσηλευτικής φροντίδας
• Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της νοσηλείας

3. Τι ονομάζουμε Χρόνια και τι οξεία ασθένεια;

Χρόνια ασθένεια: έχει σταδιακή έναρξη, αναπτύσσεται αργά, εμφανίζει υποτροπές και δύσκολα
εξαλείφεται.
Οξεία ασθένεια: εμφανίζεται αιφνιδίως και υποχωρεί σε μικρό χρονικό διάστημα

4. Αναφέρετε του τρόπους επικοινωνίας με τον ασθενή.

• Λεκτική επικοινωνία: ανταλλαγή πληροφοριών με την χρήση λέξεων (γραπτός ή προφορικός
λόγος). Έχει ευρεία χρήση απ’ τους νοσηλευτές όταν συνομιλούν με τους ασθενείς, όταν δίνουν
προφορικές αναφορές σε άλλους νοσηλευτές, όταν αναπτύσσουν σχέδια φροντίδας, κλπ.
• Μη λεκτική επικοινωνία: ανταλλαγή πληροφοριών χωρίς την χρήση λέξεων. Εκφράζει
περισσότερο το αληθινό νόημα του μηνύματος, απ’ ότι η λεκτική επικοινωνία.

5. Ποια είναι τα επίπεδα πρόληψης; Δώστε από ένα παράδειγμα για κάθε επίπεδο πρόληψης.

• Πρωτογενής πρόληψη: Τα μέτρα, που αποσκοπούν στην μείωση της επίπτωσης μιας νόσου, π.χ.
για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, πρωτογενής πρόληψη θεωρείται η αποφυγή της
λοίμωξης απ’ τον ιό HPV (Human Papilloma Virus: Ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων).
• Δευτερογενής πρόληψη: Μείωση των συνεπειών μιας νόσου, μέσω έγκαιρης διάγνωσης και
θεραπείας, π.χ. για τον καρκίνο του μαστού, δευτερογενής πρόληψη είναι η μαστογραφία.
• Τριτογενής πρόληψη: Πρόληψη της ανικανότητας, αποκατάσταση των βλαβών & πρόληψη των
υποτροπών μιας νόσου, π.χ. προγράμματα επανένταξης εξαρτημένων ατόμων.

6. Δώστε τον ορισμό της αγωγής και προαγωγής της υγείας.

Αγωγή υγείας: Στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, για την υιοθέτηση υγιεινών στάσεων και
συμπεριφορών.
Προαγωγή υγείας: Η διαδικασία, που δίνει δυνατότητα στο άτομο να ελέγχει και να βελτιώνει την υγεία
του.

7. Αναφέρετε τα ζωτικά σημεία και τις φυσιολογικές τιμές τους.

Τα ζωτικά σημεία είναι:
• Αναπνοή (ΦΤ: 12 – 20/λεπτό)
• Σφυγμός (ΦΤ: 60 – 80/λεπτό)
• Θερμοκρασία (ΦΤ: μασχάλη: 36,6 – 36,8οC, στόμα: 37 – 37,5 οC, ορθό: 37 – 37,4 οC)
• Αρτηριακή πίεση (ΦΤ: άνδρες: 110 – 140/70 – 90, γυναίκες: 100 – 130/60 – 80, παιδιά: 100/65,
νεογέννητα: 80/45)

8. Αναφέρετε σε ποια σημεία του σώματος ψηλαφούμε τον αρτηριακό σφυγμό.

Τον αρτηριακό σφυγμό τον ψηλαφούμε στις παρακάτω αρτηρίες:
• Κροταφική
• Καρωτιδική
• Κερκιδική
• Βραχιόνιος
• Μηριαία
• Ιγνυακή (πίσω απ’ το γόνατο)
• Οπίσθια κνημιαία
• Ραχιαία επιφάνεια άκρου ποδός

9. Αναφέρετε τις οδούς χορήγησης των φαρμάκων.

ΣΤΟΜΑ
ΟΡΘΟ & ΚΟΛΠΟΣ
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ
ΕΙΣΠΝΟΗ
ΤΟΠΙΚΗ
ΜΑΤΙ
ΜΥΤΗ & ΑΥΤΙ
ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΗ

10. Φροντίδα ασθενούς με μόνιμο καθετήρα ουροδόχου κύστης.

• Εξασφάλιση βατότητας (απουσία κάμψεων του σωλήνα)
• Ο ουροσυλλέκτης να είναι κάτω απ’ το επίπεδο της κύστης, προς αποφυγή παλινδρόμησης των
ούρων
• Λήψη άφθονων υγρών – ωριαία αποβολή ούρων 50ml περίπου
• Χορήγηση νερού, βιταμίνης C, οξινοποιητικής δίαιτας (κρέας, αυγά, τυρί, κλπ.), για να διατηρηθούν
τα ούρα όξινα
• Αποφυγή ανθρακούχων ποτών, σόδας, κλπ.

11. Αναφέρετε τις βασικές αρχές χορήγησης φαρμάκων.

• Τα φάρμακα χορηγούνται πάντα βάσει ιατρικής οδηγίας.
• Ο νοσηλευτής εργάζεται συγκεντρωμένος, για την ασφαλή και ακριβή προετοιμασία των
φαρμάκων.

• Το φάρμακο διαβάζεται 3 φορές, πριν την χορήγησή του: 1. Όταν το παίρνουμε απ’ την θέση του,

2. Πριν τοποθετηθεί στο ποτήρι του ή πριν αναρροφηθεί & 3. Πριν χορηγηθεί στον ασθενή.
   • Δεν χορηγούνται φάρμακα από φιαλίδια που έχουν δυσανάγνωστη ή δεν έχουν καθόλου ετικέτα.
   • Δεν πρέπει να διακόπτεται η εργασία του νοσηλευτή κατά την προετοιμασία των φαρμάκων για
   την χορήγησή τους στους ασθενείς.
   • Όταν τελειώσει η προετοιμασία των φαρμάκων, μπαίνουν σε δίσκο, όπου το καθένα φέρει το
   καρτελάκι του. Στο καρτελάκι αναγράφονται: ο αριθμός δωματίου, το ον/μο του ασθενούς, η δόση
   του φαρμάκου και η ώρα χορήγησής του.
   • Πρώτα χορηγούνται τα φάρμακα σε ασθενείς, που μπορούν να τα πάρουν μόνοι τους και μετά σε
   εκείνους, που χρειάζονται βοήθεια.
   • Βεβαιωνόμαστε ότι πρόκειται για τον σωστό ασθενή.
   • Δεν αφήνουμε τα φάρμακα στο κομοδίνο του ασθενή.
   • Ακολουθούμε τα 5 σημεία ορθής χορήγησης φαρμάκων: 1. ΣΩΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ, 2. ΣΩΣΤΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ,
3. ΣΩΣΤΗ ΔΟΣΗ, 4. ΣΩΣΤΗ ΟΔΟΣ, 5. ΣΩΣΤΗ ΩΡΑ.

12. Ποια είναι τα εξαρτήματα του κρεβατιού (ονομαστικά);

• Τροχός κρεβατιού
• Ερεισίνωτο
• Στεφάνη
• Προστατευτικά κάγκελα
• Λαβή κλίνης
• Στρώμα
• Αναρτήρας χειροκίνητων κλινών
• Αναρτήρας έλξης

13. Περιγράψτε με συντομία την Προετοιμασία του ασθενούς/οικογένειας για χειρουργείο.

• Αποφυγή σωματικής κόπωσης, έκθεσης στο κρύο και συναισθηματικής φόρτισης
• Διακοπή καπνίσματος
• Μείωση σωματικού βάρους
• Διακοπή φαρμάκων
• Ρύθμιση χορήγησης της ινσουλίνης, κορτιζόνης, ψυχοφαρμάκων και αντιεπιληπτικών
• Εξασφάλιση ικανού αριθμού αιμοδοτών
• Έλεγχος ασθενούς για ηπατίτιδες B & C (HBsAg, anti – HCV) και για τον ιό του AIDS (HIV I & II)
• Πριν την επέμβαση, έλεγχος ασθενούς για νοσήματα όπως: άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα, εμφύσημα,
νεφρική ανεπάρκεια, κλπ.
• Συλλογή δικαιολογητικών για την έγκριση νοσηλείας απ’ το ταμείο ή την ασφάλεια του ασθενούς
• Ο ασθενής να είναι νηστικός για την διενέργεια του προεγχειρητικού ελέγχου (εξετάσεις αίματος
& ούρων, ΗΚΓ, Α/α θώρακος, κλπ.)
• Εξέταση ασθενούς από καρδιολόγο και αναισθησιολόγο.

14. Περιγράψτε τα στάδια που περνάει ο άνθρωπος που βιώνει το θάνατο(στάδια του πένθους).

Ο κάθε άνθρωπος περνάει από μια σειρά συναισθηματικών εμπειριών (τα στάδια του πένθους), όταν
έρχεται αντιμέτωπος με τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.
Τα στάδια του πένθους δεν συνοδεύουν μόνο τον θάνατο, αλλά γενικότερα ό,τι έχει να κάνει με την
απώλεια.
Ο ψυχικός πόνος, που προκαλεί το πένθος, εξελίσσεται σε φάσεις, που είναι γνωστές ως «Τα 5 στάδια του
πένθους», που είναι τα εξής:
• Άρνηση
• Θυμός
• Διαπραγμάτευση
• Κατάθλιψη
• Αποδοχή

15. Περιγράψτε τα βήματα για την περιποίηση-ετοιμασία του νεκρού και την υποστήριξη της οικογένειας.

• Λήψη ΗΚΓ
• Εξασφάλιση μοναχικότητας (κουρτίνες – παραβάν)
• Κλήση γιατρού για να πιστοποιήσει τον θάνατο του ασθενούς
• Το σώμα του νεκρού να είναι σε ύπτια θέση
• Αφαίρεση ορών, μεταγγίσεων, καθετήρων, παροχετεύσεων
• Αφαίρεση ενδυμάτων & τιμαλφών
• Τύλιγμα του νεκρού με καθαρό σεντόνι
• Ετοιμασία πιστοποιητικών
• Ειδοποίηση συγγενών
• Συγκέντρωση προσωπικών ειδών του θανόντος
• Παράδοση του φακέλου του ασθενούς στο αρχείο του νοσοκομείου
• Μεταφορά του νεκρού στον νεκροθάλαμο

16. Αναφέρετε τις προφυλάξεις του προσωπικού σε νοσήματα που μεταδίδονται αιματογενώς.

• Εκπαίδευση προσωπικού σε μέτρα ελέγχου μετάδοσης λοιμώξεων
• Χρήση ΜΑΠ: ποδιά, μάσκα, σκουφί, διπλά γάντια, ποδονάρια αδιάβροχα, προστατευτικά γυαλιά
• Εμβολιασμός έναντι αιματογενώς μεταδιδόμενων νοσημάτων
• Ασφαλής απόρριψη βελονών και αιχμηρών εργαλείων στο κυτίο αιχμηρών αντικειμένων
• Ασφαλής απόρριψη και μεταφορά βιολογικών υγρών (αίμα, ούρα, κλπ.)

17. Ποιους σκοπούς εξυπηρετεί η επίδεση του τραύματος;

Οι σκοποί της επίδεσης ενός τραύματος είναι οι εξής:
• Συγκράτηση των επιθεμάτων στην θέση τους
• Στερέωση των ναρθήκων
• Ανάρτηση και ακινητοποίηση των πασχόντων μελών του σώματος
• Δημιουργία πίεσης, με σκοπό τον έλεγχο της αιμορραγίας ή το οίδημα του πάσχοντος μέλους

18. Αναφέρετε τις προφυλάξεις του προσωπικού σε νοσήματα που μεταδίδονται αερογενώς.

Εκπαίδευση προσωπικού σε μέτρα ελέγχου μετάδοσης λοιμώξεων
• Χρήση ΜΑΠ: ποδιά, μάσκα, σκουφί, διπλά γάντια, ποδονάρια αδιάβροχα, προστατευτικά γυαλιά,
καλός αερισμός των χώρων
• Συστηματική καταπολέμηση της σκόνης
• Απολύμανση του αέρα με υπεριώδη ακτινοβολία
• Εμβολιασμός του προσωπικού

19. Αναφέρετε τι πρέπει να περιλαμβάνει το φαρμακείο πρώτων βοηθειών.

• Αποστειρωμένοι αυτοκόλλητοι επίδεσμοι σε διάφορα μεγέθη
• Παραμάνες διαφόρων μεγεθών
• Σαπούνι
• Γάντια latex
• Αποστειρωμένες γάζες μικρές και μεγάλες
• Επίδεσμοι
• Ψαλίδι
• Λαβίδα
• Βελόνα
• Υγρά πετσετάκια
• Αντισηπτικό
• Θερμόμετρο
• Γλωσσοπίεστρο
• Σωληνάριο με βαζελίνη ή άλλο λιπαντικό
• Φυσιολογικός ορός
• Καθαρό οινόπνευμα
• Ασπιρίνες ή παυσίπονα, που δεν περιέχουν ασπιρίνη (π.χ. παρακεταμόλη)
• Αντιδιαρροϊκά φάρμακα
• Αντιόξινα φάρμακα (για στομαχικές διαταραχές)
• Υγρή αμμωνία
• Αντιισταμινική αλοιφή

20. Περιγράψτε τα βήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης ενηλίκου.

✓ Εξασφάλιση ασφάλειας διασώστη και θύματος.
✓ Ελέγχουμε αν το θύμα επικοινωνεί, κουνώντας ελαφρά τους ώμους και ρωτώντας: «Είσαι καλά;».
Αν το θύμα ανταποκριθεί, δεν το μετακινούμε απ’ την θέση του, αναζητούμε πληροφορίες για το
συμβάν και κάνουμε συνεχώς επανεκτίμηση.
✓ Φωνάζουμε βοήθεια.
✓ Ανοίγουμε τον αεραγωγό, βάζοντας το ένα χέρι στο μέτωπο του θύματος, κάνοντας έκταση της
κεφαλής και με τις άκρες των δακτύλων του άλλου χεριού κάνουμε ανύψωση της κάτω γνάθου.
✓ Ελέγχουμε αν το θύμα αναπνέει: για 10’’ βλέπω τυχόν ανύψωση του θώρακα, ακούω το
αναπνευστικό ψιθύρισμα και αισθάνομαι την ανάσα του θύματος στο μάγουλο.
✓ Καλούμε το 166, δίνοντας όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το συμβάν (ον/μο, τοποθεσία
συμβάντος, αν το θύμα αναπνέει ή όχι, κλπ.)
✓ Κάνουμε 30 θωρακικές συμπιέσεις:
-Τοποθετούμε την παλάμη του ενός χεριού στο μέσο του στέρνου του θύματος.
-Κλειδώνουμε το άλλο χέρι από πάνω.
-Αποφεύγουμε να εφαρμόζουμε πίεση στα πλάγια του θώρακα.
-Με τεντωμένα τα μπράτσα, σκύβουμε πάνω απ’ το θύμα και πιέζουμε το στέρνο κατακόρυφα
προς τα κάτω, έτσι ο θώρακας να συμπιεστεί 5 – 6εκ. Ρυθμός θωρακικών συμπιέσεων: 100 –
120/λεπτό.
-Εάν είναι εφικτό, ο ανανήπτης να αλλάζει κάθε 2 λεπτά.
✓ Δίνουμε 2 εμφυσήσεις διάσωσης:
-Βάζουμε το ένα χέρι στο μέτωπο του θύματος, κάνοντας έκταση της κεφαλής και με τις άκρες
των δακτύλων του άλλου χεριού κάνουμε ανύψωση της κάτω γνάθου
-Με τον αντίχειρα ελεύθερο, κλείνουμε την μύτη του θύματος και παίρνουμε μια κανονική
εισπνοή.
-Τοποθετούμε τα χείλη μας γύρω απ’ το στόμα του θύματος, φροντίζοντας να έχουμε καλή
στεγανότητα.
-Φυσάμε σταθερά στο στόμα του θύματος, προσέχοντας αν ανυψώνεται ο θώρακας.
-Μέγιστη διάρκεια: 2’’
-Διατηρώντας το κεφάλι σε έκταση και ανυψωμένο το πηγούνι, απομακρύνουμε το στόμα μας
απ’ το θύμα και αφήνουμε τον θώρακα να πέσει εντελώς, καθώς ο αέρας εξέρχεται.
✓ Συνεχίζουμε την ΚΑΡΠΑ:
-Μέχρι να ανανήψει το θύμα
-Μέχρι να εξαντληθούμε
-Μέχρι να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια (166)

21. Περιγράψτε τα βήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης παιδιού.

✓ Εξασφάλιση ασφάλειας διασώστη και θύματος.
✓ Ελέγχουμε αν το θύμα επικοινωνεί, κουνώντας ελαφρά τους ώμους και ρωτώντας: «Είσαι καλά;».
Αν το θύμα ανταποκριθεί, δεν το μετακινούμε απ’ την θέση του, αναζητούμε πληροφορίες για το
συμβάν και κάνουμε συνεχώς επανεκτίμηση.
✓ Φωνάζουμε βοήθεια.
✓ Ανοίγουμε τον αεραγωγό, βάζοντας το ένα χέρι στο μέτωπο του θύματος, κάνοντας έκταση της
κεφαλής και με τις άκρες των δακτύλων του άλλου χεριού κάνουμε ανύψωση της κάτω γνάθου.
✓ Ελέγχουμε αν το θύμα αναπνέει: για 10’’ βλέπω τυχόν ανύψωση του θώρακα, ακούω το
αναπνευστικό ψιθύρισμα και αισθάνομαι την ανάσα του θύματος στο μάγουλο.
✓ Καλούμε το 166, δίνοντας όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για το συμβάν (ον/μο, τοποθεσία
συμβάντος, αν το θύμα αναπνέει ή όχι, κλπ.)
✓ Κάνουμε 15 θωρακικές συμπιέσεις:
-Τοποθετούμε την παλάμη του ενός χεριού στο κάτω μισό τμήμα του στέρνου.
-Συμπιέζουμε το στέρνο, έτσι ώστε να κατέβει κατά το 1/3 του βάθους του θώρακα του παιδιού
(2,5 – 3,5εκ.).
-Δεν ασκούμε άλλη πίεση, αλλά δεν μετακινούμε το χέρι. Ρυθμός θωρακικών συμπιέσεων:
100/λεπτό.
✓ Δίνουμε 2 εμφυσήσεις διάσωσης:
-Βάζουμε το ένα χέρι στο μέτωπο του θύματος, κάνοντας έκταση της κεφαλής και με τις άκρες
των δακτύλων του άλλου χεριού κάνουμε ανύψωση της κάτω γνάθου.
-Με τον αντίχειρα ελεύθερο, κλείνουμε την μύτη του θύματος και παίρνουμε μια κανονική
εισπνοή.
-Τοποθετούμε τα χείλη μας γύρω απ’ το στόμα του θύματος, φροντίζοντας να έχουμε καλή
στεγανότητα.
-Φυσάμε σταθερά στο στόμα του θύματος, προσέχοντας αν ανυψώνεται ο θώρακας.
-Μέγιστη διάρκεια: 2’’
-Διατηρώντας το κεφάλι σε έκταση και ανυψωμένο το πηγούνι, απομακρύνουμε το στόμα μας
απ’ το θύμα και αφήνουμε τον θώρακα να πέσει εντελώς, καθώς ο αέρας εξέρχεται.
✓ Συνεχίζουμε την ΚΑΡΠΑ:
-Μέχρι να ανανήψει το θύμα
-Μέχρι να εξαντληθούμε
-Μέχρι να φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια (166)

22. Περιγράψτε τα βήματα για την αντιμετώπιση της πνιγμονής.

• Εκτιμούμε την σοβαρότητα της κατάστασης του θύματος.
• Εάν το θύμα έχει υποστεί ήπια απόφραξη του αεραγωγού (ομιλία, βήχας, αναπνευστική
προσπάθεια), το ενθαρρύνουμε να βήξει και κάνουμε συχνή επανεκτίμηση.
• Εάν το θύμα έχει υποστεί σοβαρή απόφραξη του αεραγωγού (αναποτελεσματικός βήχας): α) το
θύμα δεν έχει συνείδηση:
-Τοποθετούμε το θύμα σε ύπτια θέση.
-Καλούμε σε βοήθεια.
-Ξεκινάμε ΚΑΡΠΑ.
β) το θύμα έχει συνείδηση:
-Στεκόμαστε στο πλάι και ελαφρώς πίσω απ’ το θύμα.
-Το θύμα είναι σε όρθια θέση, με τον κορμό σε ελαφρά κάμψη προς τα εμπρός. Η στάση αυτή
βοηθά στην μετακίνηση του ξένου σώματος προς τα επάνω, ώστε να είναι δυνατή η αποβολή του
-Τοποθετούμε το ένα χέρι γύρω απ’ την μέση του θύματος και πιέζουμε την κοιλιά λίγο πιο πάνω
απ’ τον ομφαλό.
-Δίνουμε 5 απότομα χτυπήματα στην πλάτη, στο ύψος μεταξύ των 2 ωμοπλατών.
-Εάν τα χτυπήματα στην πλάτη αποτύχουν να αποβάλουν το ξένο σώμα, προχωρούμε στον
χειρισμό Heimlich:
Ι) Το θύμα βρίσκεται σε όρθια θέση, με ελαφρά κάμψη του κορμού προς τα εμπρός.
ΙΙ) Στεκόμαστε πίσω απ’ το θύμα.
ΙΙΙ) Με τα χέρια αγκαλιάζουμε το θύμα, περνώντας τα κάτω απ’ τις μασχάλες του θύματος και
ενώνουμε τα χέρια μας στην κοιλιά του θύματος, λίγο πιο πάνω απ’ τον ομφαλό.
IV) Το ένα χέρι είναι γροθιά και ακουμπά στην κοιλιά του θύματος στην μέση γραμμή, περίπου στο
ύψος της ζώνης του. Το άλλο χέρι αγκαλιάζει την γροθιά.
V) Πιέζουμε την κοιλιά του θύματος, απότομα και δυνατά, με φορά από έξω και κάτω προς τα μέσα
και πάνω. Σκοπός: να δεχθεί πίεση η κάτω επιφάνεια του θώρακα απ’ την κοιλιά.
VI) Εάν δεν αποβληθεί το ξένο σώμα, επαναλαμβάνουμε την κίνηση μέχρι 5 φορές. Κάνουμε
εναλλαγές με 5 χτυπήματα στην πλάτη και με 5 κοιλιακές συμπιέσεις.

23. Τι είναι η ενδομυϊκή ένεση; Ποιες είναι οι ανατομικές θέσεις ενδομυϊκής ένεσης και σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται;

Ενδομυϊκή ένεση (Intramuscularly Injection): Χορήγηση φαρμάκου μέσω του δέρματος και του υποδόριου
ιστού σε συγκεκριμένους μύες του ανθρώπινου σώματος με βελόνα και σύριγγα, με σκοπό την
απορρόφησή του απ’ την κυκλοφορία του αίματος. Επιλέγεται, όταν απαιτείται ταχύτερη, συστηματική
απορρόφηση του φαρμάκου με παρατεταμένη δράση.

Η χορήγηση φαρμάκου μέσω ενδομυϊκής ένεσης αντενδείκνυται στις εξής περιπτώσεις:
• Σε αιμορροφιλικά άτομα (αιμορροφιλία: διαταραχή της πήξης του αίματος) και αρρώστους, που
υποβάλλονται σε αντιπηκτική θεραπεία, γιατί υπάρχει αιμορραγική διάθεση και στο σημείο της ένεσης
μπορεί να εμφανίσουν αιμάτωμα.
• Σε αρρώστους με έμφραγμα του μυοκαρδίου, γιατί αυξάνονται οι τιμές των ενζύμων: CPK (κρεατινική
φωσφοκινάση) & LDH (γαλακτική αφυδρογονάση).
• Σε περιοχές με εγκαύματα, ουλές, φλεγμονώδεις και οιδηματώδεις περιοχές, γιατί υπάρχει μειωμένη
απορροφητικότητα.

24. Περιγράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε σε περίπτωση λιποθυμίας.

• Όταν το θύμα έχει τις αισθήσεις του, το βοηθάμε να καθίσει, να σκύψει το κεφάλι μπροστά,
ανάμεσα στα γόνατα, παίρνοντας βαθιές ανάσες & παρακολουθούμε τον σφυγμό του.
• Όταν το θύμα χάσει τις αισθήσεις του, το ξαπλώνουμε ανάσκελα και χαλαρώνουμε τα ρούχα γύρω
απ’ τον λαιμό, το στήθος και την μέση.
• Ανασηκώνουμε τα πόδια (το αίμα θα πάει στον εγκέφαλο), πιάνοντάς τα κάτω απ’ τα γόνατα ή
βάζοντας μια καρέκλα κάτω απ’ τους μηρούς ή τα γόνατα.
• Υποβοηθούμε την αναπνοή.
• Χορηγούμε Ο2.
• Ελέγχουμε την αναπνοή και τον σφυγμό.
• Αν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά, διατηρούμε ελεύθερο τον αεραγωγό. Αν όχι, πρέπει να
ξεκινήσουμε ΚΑΡΠΑ.
• Όταν το θύμα βρει τις αισθήσεις του, δίνουμε να πιει υγρά.
• Καλό θα είναι το θύμα, αφού συνέλθει, να μην σηκωθεί για 15’.

25. Τι είναι υποκλυσμός και ποια είδη υποκλυσμού γνωρίζετε ανάλογα με το σκοπό;

Υποκλυσμός: Εισαγωγή υγρού στο ορθό ή σε υψηλότερα απ’ το ορθό τμήματα του εντέρου
Ανάλογα με τον σκοπό, ο υποκλυσμός χωρίζεται σε:
• Καθαρτικό
• Διαγνωστικό (βαριούχος υποκλυσμός)
• Θεραπευτικό (βανκομυκίνη για περιορισμό της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου)

26. Περιγράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε σε περίπτωση ασθενούς με ηλεκτροπληξία.

• Άμεση απομάκρυνση του ηλεκτρόπληκτου απ’ την επαφή του με το ρεύμα, κλείνοντας τον γενικό
διακόπτη, που έχει η ηλεκτρική εγκατάσταση.
• Προσπαθούμε να απομακρύνουμε το θύμα, σπρώχνοντάς το με ξηρό ξύλο ή τραβώντας το με
κάποιο στεγνό ρούχο.
• Όταν απομακρύνουμε το θύμα απ’ το ηλεκτροφόρο καλώδιο, αρχίζουμε ΚΑΡΠΑ.
• Περιποιούμαστε τα εγκαύματα.
• Το θύμα πρέπει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο και να νοσηλευτεί σε Μ.Ε.Θ, γιατί μπορεί να
παρουσιάσει εκ των υστέρων διακοπή της καρδιακής του λειτουργίας ή έντονη δύσπνοια.
• Όποιος προσφέρει τις πρώτες βοήθειες, πρέπει να συνοδεύσει το θύμα, ανεξάρτητα απ’ την
κατάσταση, στην οποία βρίσκεται.
• ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να χρησιμοποιήσουμε οποιοδήποτε μεταλλικό αντικείμενο ή υγρό για την διακοπή
της ηλεκτρικής επαφής (κακός αγωγός του ηλεκτρισμού).
• Προληπτική εγκατάσταση και χρήση αυτόματων διακοπτών ασφαλείας. Αν πρόκειται για ρεύμα
υψηλής τάσης, κρατάμε απόσταση 15 μέτρων περίπου, μέχρι η ΔΕΗ να διακόψει την παροχή, γιατί
υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας τόξου, που θέτει σε κίνδυνο την ζωή.

27. Περιγράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε σε περίπτωση ασθενούς με αιμορραγία.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Πίεση στο σημείο, που αιμορραγεί
• Ανύψωση του μέλους που αιμορραγεί πάνω απ’ το ύψος της καρδιάς
• Πίεση της αρτηρίας σε σημείο, ψηλότερο απ’ την περιοχή της αιμορραγίας
• Χρήση αιμοστατικών σκευασμάτων
• Ίσχαιμη περίδεση: αποτελεσματική μέθοδος για τον έλεγχο της αιμορραγίας των άκρων. Η
εφαρμοζόμενη πίεση είναι μεγαλύτερη απ’ την αρτηριακή πίεση. Άνω άκρα: 60’, κάτω άκρα: 90’
(ισχαιμία: περιορισμός ή ελάττωση της κυκλοφορίας του αίματος)
• Απολίνωση του αιμορραγούντος αγγείου
• Τοπική χρήση επινεφρίνης για αγγειοσυστολή
ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Πρόκληση υποθερμίας
• Χορήγηση φαρμάκων, που προκαλούν αγγειοσυστολή
• Εφαρμογή ειδικής στολής anti-shock

28. Περιγράψτε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε σε περίπτωση ασθενούς με δάγκωμα ζώου (πρώτες βοήθειες).

• Πλύσιμο του τραύματος με φυσιολογικό ορό
• Αντισηψία στην πάσχουσα περιοχή
• Προσεκτική επίδεση και αιμόσταση
• Χορήγηση υγρών
• Χορήγηση αντιβιοτικών και αναλγητικών φαρμάκων
• Χορήγηση αντιοφικού, αντιτετανικού ή αντιλυσσικού ορού (αναλόγως της προέλευσης του
τραύματος)

29. Δώστε τον ορισμό του κυττάρου.

Κύτταρο ονομάζεται η μικρότερη δομική και λειτουργική μονάδα των ζωντανών οργανισμών. Είναι το
μικρότερο συστατικό της έμβιας ύλης, που αποτελείται από μια οργανωμένη ομάδα μορίων, που
αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Το κύτταρο διαθέτει φυσική και χημική οργάνωση και την ικανότητα της αφομοίωσης, της ανάπτυξης και
της αναπαραγωγής.
Τα κύτταρα διακρίνονται σε προκαρυωτικά και ευκαρυωτικά.

30. Τι ονομάζουμε όργανο και σύστημα;

Όργανο ονομάζεται ένα σύνολο από κύτταρα διαφορετικών ιστών, που συνεργάζονται μεταξύ τους (π.χ.
παχύ έντερο).
Σύστημα είναι ένα σύνολο οργάνων, που συμμετέχουν σε μια κοινή λειτουργία (π.χ. πεπτικό σύστημα).

31. Αναφέρετε τα είδη των οστών.

• Μακρά (μηριαίο, βραχιόνιο)
• Βραχέα (οστά καρπού, οστά ταρσού)
• Πλατέα (ανώνυμα οστά)
• Ανώμαλα οστά
• Σησαμοειδή οστά

32. Αναφέρετε τα κοινά γνωρίσματα των σπονδύλων.

• Σπονδυλικό σώμα (πρόσθια επιφάνεια), εκτός απ’ τον Α1 (άτλας).
• Σπονδυλικό τόξο (οπίσθια επιφάνεια).
• Το τόξο όλων των σπονδύλων έχει 7 αποφύσεις: 3 μυϊκές (2 εγκάρσιες και 1 ακανθώδης για τις
προσφύσεις των μυών) & 4 αρθρικές (άνω και κάτω αρθρική απόφυση για τις σπονδυλικές
διαρθρώσεις).
• Σπονδυλικό σώμα για την δίοδο του νωτιαίου μυελού.
• Μεσοσπονδύλια τρήματα για την δίοδο των νωτιαίων νεύρων.

Σελίδα 4 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

33. Αναφέρετε τις μοίρες της σπονδυλικής στήλης και τον αριθμό των σπονδύλων ανά μοίρα.

• Αυχενική (7)
• Θωρακική (12)
• Οσφυϊκή (5)
• Ιερή (5)
• Κοκκυγική (5)

34. Αναφέρετε τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου.

• Εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο
• Προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο
• Τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου είναι 8: μετωπιαίο, ινιακό, σφηνοειδές, ηθμοειδές, κροταφικό
και βρεγματικό (διφυή – ένα αριστερά και ένα δεξιά)
• Τα οστά του προσωπικού κρανίου είναι 14: 7 απ’ αυτά σχηματίζουν την ρινική κάψα και 7, που
σχηματίζουν τις δυο γνάθους (άνω και κάτω). Τα οστά της ρινικής κάψας είναι οι 2 ρινικές κόγχες,
τα 2 ρινικά οστά, τα 2 δακρυϊκά οστά και η ύνιδα. Τα οστά των γνάθων είναι: οι 2 άνω γνάθοι, τα 2
ζυγωματικά οστά, τα 2 υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.

35. Αναφέρετε τα οστά των άνω άκρων.

• Ωμοπλάτη
• Κλείδα
• Βραχιόνιο οστό
• Κερκίδα/Ωλένη
• Οστά καρπού
• Μετακάρπια οστά
• Φάλαγγες των δακτύλων

36. Αναφέρετε τα οστά των κάτω άκρων.

• Ανώνυμα οστά (2)
• Μηριαίο οστό
• Επιγονατίδα
• Κνήμη/Περόνη
• Οστά ταρσού
• Μετατάρσια
• Φάλαγγες των δακτύλων

37. Ποια είναι τα κλινικά σημεία του πρώτου βαθμού κατάκλισης και ποια τα μέτρα για να σταματήσει η εξέλιξή της;

Κατάκλιση ονομάζεται κάθε βλάβη του δέρματος και των υποκείμενων ιστών, που προκαλείται από άσκηση συνεχούς πίεσης και συνήθως εμφανίζεται σε περιοχές οστικών προεξοχών.
Οι παράγοντες, που συντελούν στην δημιουργία κατακλίσεων μπορεί να είναι εσωτερικοί (ελαττωμένη
θρέψη, απώλεια αισθητικότητας, ατροφικό δέρμα, απώλεια κινητικότητας, κωματώδεις συγχυτικές
καταστάσεις) και εξωτερικοί (πίεση, τριβή, υγρασία, κλπ.)

Στην κατάκλιση 1ου βαθμού, τα κλινικά σημεία είναι:
• Ερυθρότητα χωρίς εντύπωμα σε ανέπαφο δέρμα
• Αποχρωματισμός δέρματος
• Θερμότητα, Οίδημα
• Σκλήρυνση

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ:
• Στρώματα εναλλαγής αέρα
• Αλλαγή θέσης του ασθενούς κάθε 2 ώρες
• Ο ασθενής να είναι σε πλάγια θέση, για να μην ασκείται πίεση στους τροχαντήρες
• Μείωση των δυνάμεων τριβής (οδηγούν σε καταστροφή της μικροκυκλοφορίας, προκαλώντας
θρόμβωση στα αγγεία) – ανύψωση του κάτω ερεισίνωτου του κρεβατιού στις 20ο, όταν ο ασθενής
είναι σε ύπτια θέση, για να μην γλιστρά και δημιουργούνται δυνάμεις τριβής

ΚΑΤΑΚΛΙΣΗ 1ΟΥ ΒΑΘΜΟΥ:
• Επιθέματα, για μείωση της τριβής και προστασία της ερυθρότητας
• Τοποθέτηση επιθέματος
• Παρατηρούμε και αναγνωρίζουμε τον κατάλληλο χρόνο αλλαγής του επιθέματος (διαφορετικός ο
χρόνος αλλαγής σε κάθε στάδιο)

38. Αναφέρετε τα είδη των αρθρώσεων.

Άρθρωση ονομάζεται η σύνδεση 2 ή περισσότερων οστών, με την συμμετοχή ενός μαλακότερου ιστού.
Ανάλογα με τον βαθμό κινητικότητας, οι αρθρώσεις διακρίνονται σε:
• Διαρθρώσεις (ο πιο μαλακός ιστός περιβάλλει τα οστά στην περιοχή της άρθρωσης με τέτοιο
τρόπο, ώστε να επιτρέπει μεγάλη κινητικότητα, π.χ. άρθρωση του αγκώνα, του γόνατος, του ώμου,
κλπ.)
• Συναρθρώσεις (ο πιο μαλακός ιστός παρεμβάλλεται μεταξύ των 2 οστών και δεν επιτρέπει καμία
κινητικότητα), οι οποίες χωρίζονται σε:
-Συνδεσμώσεις (συνδετικός ιστός, π.χ. ραφές κρανίου σε νεογνό)
-Συνχονδρώσεις (χονδρικός ιστός, π.χ. ηβική σύμφυση)
-Συνοστεώσεις (οστίτης ιστός, π.χ. ιερό οστό και κόκκυγας)

39. Τι ονομάζουμε μυϊκό κύτταρο και ποια τα είδη των μυών;

Το μυϊκό κύτταρο είναι το βασικό κύτταρο, απ’ το οποίο αποτελούνται όλα τα είδη των μυών.
Τα είδη των μυών είναι:
• Γραμμωτός ή σκελετικός μυς
• Λείος μυς
• Καρδιακός μυς

40. Αναφέρετε τους μύες του πυελικού εδάφους.

Το πυελικό έδαφος (ή περίνεο ή περινεϊκή χώρα) είναι η ρομβοειδούς σχήματος περιοχή, που αντιστοιχεί στο κάτω στόμιο της ελάσσονος πυέλου. Υποδιαιρείται σε: πρόσθιο ή ουρογεννητικό τρίγωνο και σε οπίσθιο ή πρωκτικό τρίγωνο.
Οι μύες του πυελικού εδάφους διακρίνονται σε:
• Επιπολής στοιβάδα:
-Επιπολής εγκάρσιος μυς του περινέου (= η επιφάνεια ανάμεσα στην ηβική σύμφυση και τον
κόκκυγα. Εκτείνεται απ’ τα έξω γεννητικά όργανα μέχρι τον πρωκτό).
-Βολβοσηραγγώδης, ισχιοσηραγγώδης, έξω σφιγκτήρας του πρωκτού.
• Μέση στοιβάδα:
-Εν τω βάθει εγκάρσιος μυς του περινέου
-Έξω σφιγκτήρας της ουρήθρας
• Εν τω βάθει στοιβάδα
-Ανελκτήρας του πρωκτού
-Ισχιοκοκκυγικός
Υπάρχουν επίσης και οι εξής σχηματισμοί:
• Πυελική περιτονία (= μέρος του συνδετικού ιστού, που καλύπτει και προστατεύει μύες, τένοντες
και άλλες δομές, π.χ. κάλυψη οστού με περιόστεο)
• Πυελικό διάφραγμα
• Περίνεο
-εν τω βάθει περινεϊκό διάστημα ή ουρογεννητικό διάφραγμα ή περινεϊκή μεμβράνη
-περινεϊκό σώμα
-επιπολής περινεϊκό διάστημα

41. Περιγράψτε συνοπτικά τα έμμορφα στοιχεία του αίματος.

Τα έμμορφα στοιχεία του αίματος είναι τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.

ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ (ή ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ)
• Αποτελούν το 38 – 48% του πλήρους αίματος
• Περιέχουν την αιμοσφαιρίνη (χαρ/κό κόκκινο χρώμα του αίματος)
• Μεταφέρουν Ο2 στους ιστούς και απομακρύνουν το CO2
• Παράγονται απ’ τον μυελό των οστών
• Δεν έχουν πυρήνα στο περιφερικό αίμα
• Αριθμός ανά cm3 : 4 – 5.000.000
• Η εκατοστιαία αναλογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος ονομάζεται αιματοκρίτης.

ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΡΙΑ (ή ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΑ)
• Αποτελούν το <1% του πλήρους αίματος
• Έχουν σφαιρικό σχήμα και είναι μεγαλύτερα απ’ τα ερυθρά αιμοσφαίρια
• Αριθμός ανά cm3 : 4 – 11.000
• Σχηματίζονται στον μυελό των οστών και στα διάφορα λεμφικά όργανα (σπλήνας, λεμφαδένες, θύμος αδένας, αμυγδαλές, κλπ.)
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού
• Καταστρέφουν τα βακτήρια, τα κύτταρα μολυσμένα απ’ τους ιούς, τα καρκινικά κύτταρα & τα ξένα σώματα (φαγοκυττάρωση)
• Παράγουν τα αντισώματα
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην ιστοσυμβατότητα

ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ
• Αποτελούν το <1% του πλήρους αίματος
• Αριθμός ανά cm3 : 150 – 300.000
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος και στην αιμόσταση (αναστολή της αιμορραγίας)

42. Τι είναι ανοσία; Περιγράψτε με συντομία τα είδη της ανοσίας.

Ανοσία ονομάζεται η ικανότητα του οργανισμού να αμύνεται ενάντια σε κάποιον εξωτερικό βλαπτικό
παράγοντα. Διακρίνεται στην:
• ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ: η ανθεκτικότητα ενός οργανισμού σε παθογόνα μικρόβια, που δεν οφείλεται σε
προηγούμενη επαφή του οργανισμού με τα μικρόβια αυτά.
• ΕΠΙΚΤΗΤΗ ΑΝΟΣΙΑ: η ανθεκτικότητα ενός οργανισμού σε παθογόνα μικρόβια, που οφείλεται σε
προηγούμενη επαφή του οργανισμού με τα μικρόβια αυτά και στην παραγωγή των κατάλληλων
αντισωμάτων.
• ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ: ο ίδιος ο οργανισμός φτιάχνει τα κατάλληλα αντισώματα, για να
αντιμετωπίσει το αντιγόνο, που θα έρθει σε επαφή μαζί του (π.χ. εμβόλιο)
• ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΝΟΣΙΑ: τα απαραίτητα αντισώματα για την καταπολέμηση του μικροβίου δίνονται
έτοιμα στον οργανισμό (π.χ. ορός)

43. Αναφέρετε τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος με τη σειρά.

• Ρινική ή στοματική κοιλότητα
• Φάρυγγας
• Λάρυγγας
• Τραχεία
• Βρόγχοι
• Πνεύμονες
• Άνω αεροφόρος οδός (κεφαλή: ρινική κοιλότητα, παραρρίνιοι κόλποι και φάρυγγας)
• Κάτω αεροφόρος οδός (τράχηλος & θώρακας: λάρυγγας, τραχεία, βρόγχοι, πνεύμονες)

44. Αναφέρετε τους σημαντικότερους ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού.

• Υποθάλαμος
• Υπόφυση
• Θυρεοειδής αδένας
• Παραθυρεοειδείς αδένες
• Πάγκρεας
• Επινεφρίδια
• Γονάδες (όρχεις & ωοθήκες)

45. Αναφέρετε τις κυριότερες λειτουργίες του θυρεοειδή αδένα.

• Παραγωγή 3 βασικών θυρεοειδικών ορμονών: θυροξίνη (Τ4), τριιωδοθυρονίνη (Τ3), καλσιτονίνη
• Οι Τ4 & Τ3 ρυθμίζουν τον μεταβολισμό όλων των ιστών & η καλσιτονίνη ελαττώνει τα επίπεδα του
ασβεστίου στο αίμα και αναστέλλει την δράση των οστεοκλαστών (κύτταρα του οστίτη ιστού)
• Η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών και της καλσιτονίνης ρυθμίζεται απ’ την θυρεοειδοτρόπο
ορμόνη (TSH), που παράγεται απ’ την υπόφυση. Η έκκρισή της ρυθμίζεται απ’ την TRH (ορμόνη
απελευθέρωσης της θυρεοτροπίνης), που παράγεται απ’ τον υποθάλαμο.
• Μέσω των ορμονών που παράγει, ο θυρεοειδής αδένας ρυθμίζει:
-Τον βασικό μεταβολισμό
-Την βιοσύνθεση των πρωτεϊνών
-Την σύνθεση διαφόρων ενζύμων
-Αυξάνει την βιοσύνθεση και την κινητικότητα του λίπους
-Τον μεταβολισμό των υδατανθράκων

46. Τι είναι η υπόφυση και που βρίσκεται;

Η υπόφυση είναι ένας αδένας, που αποτελεί μέρος του εγκεφάλου. Είναι μέρος του υποθαλάμου και
συνδέεται με αυτόν μέσω του μίσχου. Παράγει ορμόνες με διάφορες δράσεις. Νευρολογικά, η υπόφυση
αποτελείται από 2 διακριτά μέρη, τον οπίσθιο (νευροϋπόφυση) και τον πρόσθιο λοβό (αδενοϋπόφυση). Τα
2 μέρη συνδέονται μεταξύ τους με το υποφυσιακό αγγειακό σύστημα, που προέρχεται απ’ την άνω
υποφυσιακή αρτηρία.

47. Ποια είναι η διαίρεση του του νευρικού συστήματος;

Το Νευρικό Σύστημα διαιρείται στο:
➢ ΕΓΚΕΦΑΛΟΝΩΤΙΑΙΟ
-Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (εγκέφαλος & νωτιαίος μυελός), βρίσκεται εντός του κρανίου και της
σπονδυλικής στήλης.
-Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (εγκεφαλικά και νωτιαία νεύρα, μαζί με τα γάγγλιά τους), βρίσκεται
εκτός του κρανίου και της σπονδυλικής στήλης.
➢ ΑΥΤΟΝΟΜΟ
-Συμπαθητικό (ψυχολογική διέγερση, κινητοποίηση ενεργειακών πόρων σε απειλητικές
καταστάσεις)
-Παρασυμπαθητικό (ψυχολογική χαλάρωση, διατήρηση της ενέργειας)

48. Από τι αποτελείται το νευρικό κύτταρο;

Το νευρικό κύτταρο (ή νευρώνας) αποτελεί το δομικό μέρος και λειτουργική μονάδα του νευρικού
συστήματος. Κάθε νευρώνας αποτελείται από ένα κυτταρικό σώμα, που περιλαμβάνει τον πυρήνα, μεγάλο
αριθμό οργανιδίων και από μια ή περισσότερες
αποφυάδες, οι οποίες ονομάζονται δενδρίτες (συλλογή
σημάτων, που στέλνονται στο κύτταρο) και άξονες
(μετάδοση ώσεων απ’ το κυτταρικό σώμα).

49. Περιγράψτε συνοπτικά τις λειτουργίες του νευρικού συστήματος.

• Να δέχεται και να μεταφέρει αισθητικές πληροφορίες, τόσο απ’ το εξωτερικό περιβάλλον, όσο και
απ’ το υπόλοιπο σώμα, μέσω της κεντρομόλου μοίρας του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος στο
Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
• Να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που προσλαμβάνει στο ΚΝΣ (νωτιαίος μυελός –
αντανακλαστικά, εγκέφαλος – ανώτερες και σύνθετες συμπεριφορές)
• Να απαντά στα ερεθίσματα που δέχεται, δηλ. να ρυθμίζει και να ελέγχει για απόκριση/απάντηση
στα ερεθίσματα μέσω της φυγόκεντρου μοίρας του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος.

50. Τι ονομάζουμε αυτόνομο νευρικό σύστημα;

Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα λειτουργεί ακούσια και ρυθμίζει τις καθημερινές ανάγκες του ατόμου,
χωρίς την συνειδητή συμμετοχή του νου. Διαιρείται στο συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό.
Η λειτουργία του είναι ανεξάρτητη απ’ την βούληση του ατόμου, διανέμεται στην καρδιά και τους λείους
μύες & ελέγχει την λειτουργία τους.
Τα περισσότερα όργανα, που νευρώνονται απ’ το αυτόνομο νευρικό σύστημα δέχονται συμπαθητικές και
παρασυμπαθητικές ίνες. Η δράση των στοιχείων αυτών είναι ανταγωνιστική.

51. Αναφέρετε τα κυριότερα αντανακλαστικά τα οποία ελέγχουμε σε μια νευρολογική εξέταση.

• Επιγονάτιο
• Αχίλλειο
• Αντανακλαστικό του αγκώνα & του τρικεφάλου μυός του βραχίονα

52. Αναφέρετε τα αισθητήρια όργανα.

• Μάτι
• Αυτί
• Γλώσσα
• Μύτη
• Δέρμα

53. Αναφέρετε τα μέρη του πεπτικού συστήματος και ποια είναι η λειτουργία του.

Τα μέρη του πεπτικού συστήματος είναι:
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ (μήκος: 9μ.)
• Στοματική κοιλότητα
• Φάρυγγας
• Οισοφάγος
• Στόμαχος
• Λεπτό έντερο (12δάκτυλο, νήστιδα, ειλεός)
• Παχύ έντερο (σκωληκοειδής απόφυση, τυφλό, ανιόν κόλον,
εγκάρσιο κόλον, κατιόν κόλον, σιγμοειδές, ορθό ή
απευθυσμένο, πρωκτός)
ΟΡΓΑΝΑ, ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ
• Σιελογόνοι αδένες
• Πάγκρεας
• Χοληφόρο σύστημα (ήπαρ, χοληδόχος κύστη)

Η λειτουργία του πεπτικού συστήματος είναι:
• Πέψη τροφής
• Απορρόφηση θρεπτικών στοιχείων
• Αποβολή άχρηστων υπολειμμάτων

54. Αναφέρετε τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος και ποια είναι η λειτουργία του.

Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από: • Τους νεφρούς • Τους ουρητήρες • Την ουροδόχο κύστη • Την ουρήθρα Η λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος είναι: • Παραγωγή ούρων • Αποβολή ούρων • Διατήρηση ισοζυγίου υγρών και ηλεκτρολυτών (ισοζύγιο: προσλαμβανόμενα και αποβαλλόμενα υγρά, αξιολόγηση ισοζυγίου: ΑΡΝΗΤΙΚΟ: προσλαμβανόμενα > αποβαλλόμενα, ΘΕΤΙΚΟ: προσλαμβανόμενα < αποβαλλόμενα, ΙΣΟΖΥΓΙΟ: προσλαμβανόμενα = αποβαλλόμενα)

55. Αναφέρετε τα μέρη του γεννητικού συστήματος της γυναίκας και ποια είναι η λειτουργία του.

Το γεννητικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται απ’ τα έξω και έσω γεννητικά όργανα, καθένα απ’ αυτά
επιτελεί την δική του λειτουργία.
Το σύνολο των εξωτερικών οργάνων είναι το αιδοίο, που αποτελείται από: το εφήβαιο, τα μεγάλα και
μικρά χείλη, την κλειτορίδα, τους προδρόμους του κόλπου, τον βολβό του προδρόμου, τους Βαρθολίνειους
αδένες, τον παρθενικό υμένα, το εξωτερικό στόμιο της ουρήθρας και τους παραουρηθρικούς αδένες.
Τα έσω γεννητικά όργανα είναι: ο κόλπος, ο τράχηλος (ενδοτράχηλος και εξωτράχηλος), η μήτρα, οι
σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

Η λειτουργία του γεννητικού συστήματος της γυναίκας είναι:
• Παραγωγή ωαρίων
• Σύλληψη και θρέψη του εμβρύου κατά την κύηση
• Παραγωγή των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα: οιστρόνη – Ε1, οιστραδιόλη – Ε2, οιστριόλη –
Ε3, προγεστερόνη)

56. Αναφέρετε τα μέρη του γεννητικού συστήματος του άνδρα και ποια είναι η λειτουργία του (ανατομία-φυσιολογία).

Το γεννητικό σύστημα του άντρα αποτελείται απ’ τα έξω και έσω γεννητικά όργανα. Τα έξω γεννητικά όργανα είναι το πέος και το όσχεο (ο θύλακας των όρχεων) και τα έσω γεννητικά όργανα είναι: οι όρχεις, η επιδιδυμίδα, ο σπερματικός πόρος και ο προστάτης. Η κύρια λειτουργία του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος είναι η παραγωγή σπερματοζωαρίων και η μεταφορά τους στο γυναικείο γεννητικό σύστημα. Επίσης, ευθύνεται για την παραγωγή των ανδρικών ορμονών (ανδρογόνα: εκκρίνονται απ’ τους όρχεις και τον φλοιό των επινεφριδίων. Απ’ τους όρχεις εκκρίνεται η τεστοστερόνη και απ’ τα επινεφρίδια εκκρίνονται άλλα ανδρογόνα, ήπιας μορφής, όπως η δεϋδροεπιανδροστερόνη, υπό την επίδραση της αδρενοκορτικοτρόπου ορμόνης (ACTH).

57. Αναφέρετε τις κυριότερες μορφές των φαρμάκων.

Γενικά, τα φάρμακα διακρίνονται σε:
• Υγρής μορφής (σιρόπια, κολλύρια, ενέσιμα διαλύματα, κλπ.)
• Στερεής μορφής (Δισκία, σακχαρόπηκτα, αλοιφές, υπόθετα, κλπ.)
• Αέριας μορφής (οξυγόνο, αναισθητικά αέρια, κλπ.)
Οι κυριότερες μορφές φαρμάκων είναι:
• Δισκία (tabl)
• Κάψουλες (caps)
• Υπόθετα (supp)
• Σιρόπια (syrup)
• Ενέσιμα διαλύματα (inj)
• Οφθαλμολογικά διαλύματα (eye drops)
• Ρινικά διαλύματα (nose drops)
• Εναιωρήματα (fl)
• Αλοιφές (ointm)
• Εισπνεόμενα (sprays)

58. Αναφέρετε του κυριότερους τρόπους χορήγησης των φαρμάκων.

ΣΤΟΜΑ (εισπνοές ή κατάποση)
ΟΡΘΟ & ΚΟΛΠΟΣ
ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ (SC, IM, IV inj.)
ΕΙΣΠΝΟΗ
ΤΟΠΙΚΗ
ΜΑΤΙ (κολλύρια)
ΜΥΤΗ (εισπνοές) & ΑΥΤΙ (ωτικό διάλυμα)
ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΗ

59. Αναφέρετε ονομαστικά τους παράγοντες που επηρεάζουν την ενέργεια των φαρμάκων.

• Η κατάλληλη δόση: εάν το φάρμακο δοθεί σε μικρότερη ή μεγαλύτερη δόση, μπορεί να προκαλέσει
ανεπιθύμητες δράσεις, ακόμα και δηλητηρίαση.
• Η σωστή οδός χορήγησης: εάν το φάρμακο δεν χορηγηθεί απ’ την σωστή οδό, μπορεί να μην
απορροφηθεί ή να μην φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
• Το κατάλληλο χρονικό διάστημα της δόσης: εάν μέσα στο χρονικό διάστημα που ενδείκνυται δεν
χορηγηθεί άλλη δόση του φαρμάκου, ο οργανισμός μένει χωρίς την ενεργητική επίδρασή του και
έτσι η θεραπευτική αγωγή γίνεται με διακοπές.
• Η ατομική ευαισθησία
• Η ηλικία και το βάρους του ασθενή
• Η αντοχή ή η ανθεκτικότητα
• Η εξάρτηση
• Η άθροιση
• Η ψυχική κατάσταση του ασθενή

60. Ποιες οι γενικές ιδιότητες των μυοχαλαρωτικών φαρμάκων;

Τα μυοχαλαρωτικά φάρμακα μειώνουν τον μυϊκό πόνο. Διακρίνονται σε εκείνα, που δρουν περιφερικά
στην νευρομυϊκή σύναψη και στα μυοχαλαρωτικά των σκελετικών μυών, που δρουν κεντρικά στο ΚΝΣ.
Ορισμένες απ’ τις ιδιότητές τους είναι:
• Σύνδεση με τους υποδοχείς της ακετυλοχολίνης στην νευρομυϊκή σύναψη & αναστολή ή
τροποποίηση της δράσης της ακερετυλοχολίνης, με αποτέλεσμα την πρόκληση μυϊκής χάλασης.
• Χρήση σε παθήσεις, που συνοδεύονται από μυϊκό σπασμό. Καλύτερα αποτελέσματα
παρατηρούνται σε τραυματικές βλάβες του νωτιαίου μυελού.
• Ανακούφιση επώδυνων μυϊκών σπασμών (τραυματισμοί, ριζίτιδες από εκφυλιστική αρθροπάθεια,
κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου, σπονδυλολίσθηση, κλπ.)
• Σε σπαστικές καταστάσεις κεντρικής αιτιολογίας, χρησιμοποιείται η διαζεπάμη και η βακλοφαίνη.
• Παρεντερική χορήγηση μυοχαλαρωτικών φαρμάκων γίνεται για ορθοπεδικούς ή
φυσικοθεραπευτικούς σκοπούς & για την αντιμετώπιση του τετάνου.

61. Τι γνωρίζετε για τα υπνωτικά- ψυχοφάρμακα;

Τα υπνωτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας, ενώ τα ψυχοφάρμακα
μπορούν να επηρεάσουν την συμπεριφορά και την υποκειμενική κατάσταση του ατόμου.
Μερικές απ’ τις δραστικές ουσίες των υπνωτικών φαρμάκων είναι:
• Φλουνιτραζεπάμη
• Τεμαζεπάμη
• Τριαζολάμη
• Ζοπικλόνη
• Κλομεθειαζόλη, κλπ.
Τα ψυχοφάρμακα χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:
• Αντιψυχωσικά (συμπτωματική αντιμετώπιση σχιζοφρένειας – νευροληπτικά ή μείζονα ηρεμιστικά)
• Αντικαταθλιπτικά
• Αγχολυτικά ή ελάσσονα ηρεμιστικά (αντιμετώπιση άγχους)
• Σταθεροποιητές του συναισθήματος (αντιμετώπιση μανίας)
• Ψυχοδιεγερτικά (αντιμετώπιση της διαταραχής της ελλειμματικής προσοχής, υπερκινητικότητας
και της ναρκοληψίας)
• Αντιανοϊκά (αντιμετώπιση άνοιας)

62. Τι είναι αναλγησία; Αναφέρετε τους τρόπους αναλγησίας.

Αναλγησία ορίζεται ως η ιατρική πράξη, που προκαλεί φαρμακευτική καταστολή της αντίληψης του πόνου,
η οποία είναι παροδική, αναστρέψιμη και προκαθορισμένου χρόνου, καθώς και των συνοδών αντιδράσεων
στα βλαπτικά ερεθίσματα.
Η αναισθησία μπορεί να επιτευχθεί με τους παρακάτω τρόπους:
• Χορήγηση παρακεταμόλης ή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη)
• Χορήγηση συνδυασμών κωδεΐνης με ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή παρακεταμόλη
• Χορήγηση ναρκωτικών αναλγητικών (κωδεΐνη, προποξυφαίνη, οπιούχα)
• Χορήγηση οπιοειδών με αγωνιστική δράση (μεπερδίνη, φαιντανύλη, λεβορφανόλη, μεθαδόνη,
προποξυφαίνη)
• Χορήγηση οπιοειδών με μικτή αγωνιστική – ανταγωνιστική δράση (ναλβουφαίνη, πενταζοκίνη)
➢ Η οδός χορήγησης και το είδος του φαρμάκου εξαρτάται απ’ την ένδειξη.
➢ Σε οξύ πόνο, προτιμάται η παρεντερική χορήγηση.
➢ Η υποδόρια έγχυση εξασφαλίζει μεγαλύτερη διάρκεια δράσης & πιο ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες.
➢ Η ενδοφλέβια χορήγηση πρέπει να περιοριστεί σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις.
➢ Σε παρατεταμένη χορήγηση, η λήψη per os είναι η πιο παραδεκτή μέθοδος.
➢ Συχνές παρενέργειες: ναυτία, ζάλη, έμετος και δυσκοιλιότητα.

63. Τι γνωρίζετε για τα αντιπηκτικά φάρμακα;

• Αποτρέπουν τον σχηματισμό θρόμβων.
• Γνωστά αντιπηκτικά: βαρφαρίνη, ασενοκουμαρόλη/νικουμαλόνη, φαινινδιόνη, νατριούχος
δαλτεπαρίνη, νατριούχος ενοξαπαρίνη, κλπ.
• Η πιο σοβαρή επιπλοκή είναι η αιμορραγία. Αν εμφανιστεί, η χορήγηση του φαρμάκου
διακόπτεται. Μπορεί να δοθεί παρεντερικά ως αντίδοτο η βιταμίνη Κ.
• Η λήψη των αντιπηκτικών πρέπει να γίνει σε σταθερή ώρα. Απαιτείται εργαστηριακός έλεγχος, που
βασίζεται στον δείκτη INR (International Normalized Ratio, δείκτης προθρομβίνης). Η μέτρηση
αυτού του δείκτη πρέπει να γίνεται ανά 20 μέρες.
• Όταν ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε επέμβαση, πρέπει να ενημερώσει τον χειρουργό για την
λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα διακοπεί η χορήγηση των
αντιπηκτικών δισκίων για 2 – 3 μέρες και θα αντικατασταθούν από αντιπηκτικές ενέσεις. Η
επανέναρξη των αντιπηκτικών δισκίων μπορεί να γίνει 24 ώρες μετά την επέμβαση.

64. Τι γνωρίζετε για τα αντιβιοτικά και τον τρόπο δράσης τους;

• Χρησιμοποιούνται για την θεραπεία ή την πρόληψη βακτηριακών λοιμώξεων.
• Μερικά αντιβιοτικά καταστρέφουν τα βακτήρια (βακτηριοκτόνα), καταστρέφοντας συγκεκριμένα
τμήματά τους, όπως το κυτταρικό τοίχωμα, και άλλα εμποδίζουν τον πολ/σμό των βακτηρίων
(βακτηριοστατικά).
• Είναι αποτελεσματικά έναντι μυκήτων και παρασίτων, αλλά δεν είναι αποτελεσματικά έναντι των
ιών.
• Διακρίνονται σε:
-αντιβιοτικά στενού φάσματος
-αντιβιοτικά ευρέως φάσματος
• Η αποτελεσματικότητα μεμονωμένων αντιβιοτικών ποικίλει ανάλογα με την θέση της μόλυνσης,
την δυνατότητα του αντιβιοτικού να φτάσει στην περιοχή της μόλυνσης & την δυνατότητα του
μικροβίου να αδρανοποιηθεί ή να καταστραφεί απ’ το αντιβιοτικό.
• Η χορήγηση των αντιβιοτικών μπορεί να είναι: per os, ενδοφλέβια (για βαθιές συστηματικές
μολύνσεις) ή τοπική (αλοιφές, σταγόνες).
• Παρενέργειες απ’ την χρήση αντιβιοτικών: πυρετός, ναυτία, διάρροια και φωτοδερματίτιδα.

65. Τι γνωρίζετε για τα φάρμακα του ουροποιητικού συστήματος και τον τρόπο δράσης τους;

• Αντιβιοτικά – αντιϊκά: Επιτίθενται στις πρωτεΐνες, που είναι ιδιαίτερης σημασίας για την επιβίωση
και τον πολ/σμό του παθογόνου μ/σμού. Σε πολλές περιπτώσεις, ο στόχος είναι τα ένζυμα.
• Φάρμακα, για καλοήθη υπερτροφία του προστάτη
-Αναστολείς 5α ρεδουκτάσης (π.χ. φιναστερίδη: εμποδίζει την μετατροπή της τεστοστερόνης σε
διυδροτεστοστερόνη, η οποία αυξάνει το μέγεθος του προστάτη, ντουταστερίδη): έχουν καλύτερα
αποτελέσματα σε προστάτες άνω των 40γρ., μειώνουν το μέγεθος του αδένα κατά 20% και
βελτιώνουν την ροή των ούρων και την ένταση των συμπτωμάτων κατά 15 – 20%. Τα φάρμακα
αυτά όμως μπορεί να προκαλέσουν στυτική δυσλειτουργία κατά 7 – 10%.
-α ανταγωνιστές (π.χ. ταμσουλοσίνη, τεραζοσίνη): μειώνουν τον τόνο των λείων μυϊκών ινών, του
προστάτη και του αυχένα της ουροδόχου κύστης, έχουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με τους
αναστολείς της 5α ρεδουκτάσης, αλλά έχουν άμεση δράση. Στο 10% των ασθενών, μπορεί να
προκαλέσουν υπόταση.
• Σπασμολυτικά ουροποιητικού
-αναστολή του μουσκαρινικού υποδοχέα Μ3, χαλάρωση των μυών της ουροδόχου κύστης.
-αύξηση της χωρητικότητας της κύστης, καθυστέρηση αρχικής επιθυμίας για ούρηση.
-αναστολή της εισροής ιόντων ασβεστίου & διαμόρφωση του ενδοκυττάριου ασβεστίου στις λείες
μυϊκές ίνες της ουροδόχου κύστης.

66. Δώστε τους ορισμούς της λοίμωξης, της μόλυνσης και της φλεγμονής.

ΛΟΙΜΩΞΗ: η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού στον ανθρώπινο
οργανισμό.
ΜΟΛΥΝΣΗ: η είσοδος παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό ή η απλά εναπόθεσή τους πάνω στο
δέρμα ή τους βλεννογόνους.
ΦΛΕΓΜΟΝΗ: αντίδραση του οργανισμού, τοπική ή γενικευμένη, που είναι αποτέλεσμα κάποιου
εξωτερικού ή εσωτερικού βλαπτικού παράγοντα. Εξωτερικοί (εξωγενείς) παράγοντες μπορεί να είναι:
βιολογικοί, π.χ. μικρόβια, φυσικοί, π.χ. αγκάθι αχινού, χημικοί, π.χ. χημικές ερεθιστικές ουσίες &
εσωτερικοί (ενδογενείς): κάποιο σημείο νέκρωσης στον οργανισμό.

67. Τι ονομάζουμε λοιμογόνους παράγοντες;

Οι λοιμογόνοι παράγοντες είναι εκείνοι οι παράγοντες, που ευθύνονται για την εκδήλωση ενός λοιμώδους
νοσήματος. Λοιμώδη ονομάζονται τα νοσήματα που οφείλονται σε ζωντανούς μικροοργανισμούς ή στα
τοξικά παράγωγα αυτών & μεταδίδονται με διάφορους τρόπους από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Λοιμογόνοι παράγοντες μπορεί να είναι ζωντανοί οργανισμοί, ικανοί να προκαλέσουν μόλυνση ή λοίμωξη
και είναι τα διάφορα βακτήρια, οι ιοί, οι μύκητες, τα παράσιτα, κλπ.

68. Αναφέρετε τις βασικές αρχές πρόληψης και περιορισμού ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ: περιορισμένη ή γενικευμένη κατάσταση, που αποτελεί αντίδραση του
οργανισμού σε ένα λοιμώδη παράγοντα ή τις τοξίνες του, η οποία δεν υπήρχε κατά την εισαγωγή του
ασθενούς στο νοσοκομείο. Εκδηλώνεται 48 ώρες μετά (δεν έχει περιοριστικό χαρακτήρα).
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ
• Υγιεινή των χεριών
• Μ.Α.Π: μάσκα, σκουφί, γάντια, ποδιά, ποδονάρια, προστατευτικά γυαλιά
• Διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων, απόρριψη αυτών σε ειδικό κυτίο & αντιμετώπιση ατυχήματος
από αιχμηρά και εκτίναξη βιολογικών υγρών (αίμα, ούρα)
• Καθαριότητα και απολύμανση άψυχου περιβάλλοντος
• Αποστείρωση εργαλείων

69. Τι ονομάζουμε επιδημία.

Επιδημία ορίζεται ως η εμφάνιση ενός μεταδοτικού λοιμώδους νοσήματος, που προσβάλλει ταυτόχρονα
πολλά άτομα, που μένουν στην ίδια περιοχή/χώρα.

70. Ποια είναι τα είδη των εμβολίων;

• Αδρανοποιημένα
• Εξασθενημένα
• Τοξικογενή
• Εμβόλια υπομονάδων
• Εμβόλια σύζευξης
• Πειραματικά εμβόλια

Σελίδα 5 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

71. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου των καρδιαγγειακών νοσημάτων;

• Ηλικία
• Φύλο
• Κληρονομικό ιστορικό
• Κάπνισμα
• Παχυσαρκία
• Καθιστική ζωή
• Δυσλιπιδαιμία
• Αρτηριακή υπέρταση
• Σακχαρώδης διαβήτης

72. Αναφέρετε τους παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του καρκίνου.

• Κληρονομικό ιστορικό
• Κάπνισμα
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Κακή διατροφή
• Έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία
• Ατμοσφαιρική ρύπανση
• Έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες
• Γονιδιακές διαταραχές
• Λοίμωξη από ιούς
• Έκθεση σε βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, κάδμιο), νιτρικά άλατα, φυτοφάρμακα, κλπ.
• Έκθεση σε αμίαντο, αρσενικό, νικέλιο, κλπ.

73. Ποια είναι τα κυριότερα μέτρα για την πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων;

• Σωστή και έγκαιρη ενημέρωση
• Χρήση προφυλακτικού στην σεξουαλική επαφή
• Πλύσιμο των γεννητικών οργάνων με νερό και σαπούνι μετά την σεξουαλική επαφή
• Επίσκεψη στον γιατρό, μόλις διαπιστωθεί κάποιο σύμπτωμα
• Αποφυγή της σεξουαλικής επαφής κατά την διάρκεια της θεραπείας

74. Σε ποια ηλικία πρέπει να γίνεται η σεξουαλική αγωγή; Αιτιολογήστε την απάντησή σας.

Η σεξουαλική αγωγή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί κατά την προεφηβική ηλικία. Έτσι, κάθε παιδί θα
μπορέσει να αναπτύξει μια υπεύθυνη ατομική και κοινωνική συμπεριφορά, γνωρίζοντας τα δικαιώματα
και τις υποχρεώσεις του, αλλά και τις συνέπειες των πράξεών του.

75. Αναφέρετε τα μέτρα ακτινοπροστασίας.

➢ Αποφυγή ακτινοβόλησης χωρίς λόγο
➢ Χρήση μολύβδινης ποδιάς, κολάρου και ειδικών γυαλιών
➢ Ύπαρξη οπτικής και φωτεινής ένδειξης του πεδίου ακτινοβόλησης
➢ Περιορισμός στο πεδίο ακτινοβόλησης
➢ Χρήση φορητού μηχανήματος, αν είναι απαραίτητη
➢ Κάθε περίπτωση έκθεσης σε ακτινοβολία πρέπει να είναι πλήρως δικαιολογημένη
➢ Η δόση της χορηγούμενης ακτινοβολίας να είναι η μικρότερη δυνατή
➢ Χρήση φιλμ και ενισχυτικών πινακίδων υψηλής ευαισθησίας
➢ Διασφάλιση σωστής και ασφαλούς λειτουργίας ακτινολογικού εξοπλισμού
➢ Χρήση προστατευτικών μέσων σε νεαρά άτομα και εγκύους
➢ Το εργαστήριο να έχει σωστή διαρρύθμιση, θωράκιση & τον απαιτούμενο προστατευτικό
εξοπλισμό
➢ Το προσωπικό να έχει ατομικά δοσίμετρα

76. Αναφέρετε τις γενικές ιδιότητες των παθογόνων μικροβίων.

• Λοιμογόνος δύναμη: η ισχύς της μεταβάλλεται με τον χρόνο
• Τα μικρόβια εισέρχονται στον οργανισμό μέσω της πύλης εισόδου & πολλαπλασιάζονται μέσα σ’
αυτόν τοξικά προϊόντα, τοξίνες, κλπ.
• Αναλόγως της χρώσης Gram, τα μικρόβια διακρίνονται σε Gram + κόκκους (π.χ. σταφυλόκοκκος,
στρεπτόκοκκος, εντερόκοκκος, κλπ.) και σε Gram – βακτηρίδια.
• Αναλόγως της ανάγκης σε οξυγόνο, τα μικρόβια χαρακτηρίζονται ως αερόβια, υποχρεωτικά
αναερόβια (μικρή ανοχή στο οξυγόνο), δυνητικά ή προαιρετικά αναερόβια (αναπτύσσονται
παρουσία και απουσία οξυγόνου), κλπ.

77. Περιγράψτε συνοπτικά τους τρόπους μόλυνσης και μετάδοσης των μικροβίων (υγιεινή-Μικροβιολογία).

Οι τρόποι μόλυνσης και μετάδοσης των μικροβίων είναι:
ΑΜΕΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
• Στενή επαφή (σεξουαλική επαφή, φιλί, δάγκωμα)
• Εκτόξευση σταγονιδίων (βήχας, φτέρνισμα, ομιλία, κλπ.)
• Διαμέσου του πλακούντα στο έμβρυο
• Άμεση επαφή με ζώα (δάγκωμα, τσίμπημα)
• Άμεση επαφή με το περιβάλλον (χώμα: τέτανος, νερό: σκώληκες, παράσιτα)
ΕΜΜΕΣΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
• Αερογενώς (διασπορά αιωρούμενων σωματιδίων)
• Με άψυχο αγωγό (μολυσμένα αντικείμενα και υλικά)
• Με έμψυχο διαβιβαστή (μηχανικό ή βιολογικό)

78. Τι είναι το εμπύημα;

Το εμπύημα είναι η δημιουργία πύου σε κοιλότητα, που προϋπήρχε πριν την φλεγμονή, π.χ. εμπύημα χοληδόχου κύστης. Λιγότερο συχνά αίτια εμπυήματος είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις, οι κακώσεις ή η παρακέντηση.

79. Δώστε τον ορισμό του πνευμοθώρακα.

Πνευμοθώρακας ορίζεται ως η συλλογή αέρα ανάμεσα στα δυο πέταλα του υπεζωκότα. Ο αέρας, που αθροίζεται στην υπεζωκοτική κοιλότητα συμπιέζει τον πνεύμονα (προκαλεί σύμπτωση του πνευμονικού παρεγχύματος, διαταράσσει την ανταλλαγή αερίων και μειώνει την οξυγόνωση του αίματος).

80. Δώστε τον ορισμό του αιμοθώρακα.

Αιμοθώρακας ορίζεται ως η συλλογή αίματος στην υπεζωκοτική κοιλότητα. Είναι απ’ τις πιο συχνές επιπλοκές. Το αίμα προέρχεται απ’ την τρώση των μεσοπλεύριων αγγείων ή των αγγείων των πνευμόνων
ή από αιμορραγία του θωρακικού τοιχώματος.

81. Δώστε τον ορισμό της οξείας χειρουργικής κοιλίας

Οξεία χειρουργική κοιλία ορίζεται ως κάθε επείγουσα ενδοκοιλιακή κατάσταση, που απαιτεί συνεχή παρακολούθηση από χειρουργό και πιθανή άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

82. Τι είναι χολοκυστίτιδα;

Η χολοκυστίτιδα είναι φλεγμονή της χοληδόχου κύστης. Συνήθως προκαλείται από χολολιθίαση (ύπαρξη λίθων στην χοληδόχο κύστη). Οι λίθοι μπορεί να αποφράξουν τον κυστικό πόρο, εμποδίζοντας την παροχέτευση της χολής. Η στασιμότητα της χολής και η αύξηση της πίεσης προκαλούν την φλεγμονή. Η οξεία χολοκυστίτιδα εκδηλώνεται με πόνο στο επιγάστριο και το δεξιό υποχόνδριο, που συνοδεύεται από ναυτία και εμέτους. Το 10 – 30% των περιπτώσεων μπορεί να εμφανίσει ίκτερο. Η μη έγκαιρη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε ενδοκοιλιακή φλεγμονή, εμπύημα χοληδόχου κύστης, νέκρωση του τοιχώματος και ρήξη της χοληδόχου κύστης. Η θεραπεία μπορεί να είναι είτε συντηρητική (ρύθμιση διαιτολογίου ασθενούς, χορήγηση φαρμάκων, παρακολούθηση Ζ.Σ, απεκκρίσεων και τυχόν εμφάνιση επιπλοκών) είτε χειρουργική (χολοκυστεκτομή).

83. Τι είναι ο ίκτερος;

Ο ίκτερος είναι η κίτρινη απόχρωση του δέρματος, του σκληρού χιτώνα των ματιών και άλλων βλεννογόνων μεμβρανών, που προκαλείται από υπερχολερυθριναιμία (αυξημένα επίπεδα χολερυθρίνης στο αίμα). Συγκέντρωση χολερυθρίνης στο πλάσμα του αίματος πάνω από 3 mg/dL (>50 μmol/L) οδηγεί στην εμφάνιση ίκτερου. Ο ίκτερος προκαλείται με την:
• Αιμόλυση: το ήπαρ δεν μπορεί να δεσμεύσει και να αποβάλλει τη χολερυθρίνη, που παράγεται απ’ την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Απόφραξη των χοληφόρων αγγείων: η χολερυθρίνη δεν μπορεί να απομακρυνθεί.
• Διαταραχή της ηπατικής λειτουργίας: το ήπαρ αδυνατεί να συνδέσει την χολερυθρίνη με γλυκουρονικά οξέα και να την αποβάλλει απ’ τον οργανισμό. Μπορεί να οφείλεται αυτό σε αλκοολική κίρρωση, ηπατίτιδες ή νεοπλάσματα του ήπατος.

84. Τι ονομάζουμε αχαλασία του οισοφάγου;

Αχαλασία του οισοφάγου ονομάζεται η αδυναμία του σφιγκτήρα της κάτω μοίρας του οισοφάγου (καρδιακό στόμιο) να επιτελεί την λειτουργία του (χάλαση, απ’ την κατάποση και κλείσιμο, αμέσως μετά την δίοδο της τροφής στο στομάχι). Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η οισοφαγίτιδα.

85. Περιγράψτε με συντομία την οξεία παγκρεατίτιδα.

Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι οξεία φλεγμονή του παγκρέατος. Οφείλεται σε διαφυγή ενεργοποιημένων παγκρεατικών ενζύμων απ’ τα παγκρεατικά κύτταρα στο υπόλοιπο όργανο. Μπορεί να καταλήξει στον θάνατο. Χαρακτηριστικό της νόσου είναι η νέκρωση των παγκρεατικών κυττάρων και το οίδημα.

Τα αίτια είναι:
• Κατάχρηση αλκοόλ
• Χολολιθίαση
• Γεύματα, πλούσια σε λίπος
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Παχυσαρκία
• Διάφορες λοιμώξεις (ηπατίτιδα)
• Τραυματισμοί
• Εκτεταμένες χειρουργικές επεμβάσεις
• Νεοπλασίες, κλπ.

Οι επιπλοκές, που μπορεί να εμφανιστούν είναι shock, αναπνευστική και ηπατική ανεπάρκεια.
Κλινική εικόνα της νόσου:
• Υπερβολικά έντονος πόνος (οξύ κοιλιακό άλγος)
• Συμπτώματα καταπληξίας
• Η κατάσταση του ασθενούς είναι βαρύτατη
Η αύξηση της λιπάσης είναι αξιόπιστος δείκτης οξείας παγκρεατίτιδας.
Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική (IV χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών, αναλγητικών, διακοπή
της σίτισης, περιτοναϊκές πλύσεις) ή χειρουργική (δεν είναι πάντα θεραπεία εκλογής. Πρέπει να γίνει την
στιγμή, που χρειάζεται).

86. Τι είναι κήλη; Αναφέρετε τις πιο συνηθισμένες κήλες.

Κήλη ορίζεται ως η πρόπτωση ενός σπλάχνου ή τμήματός του από ένα ασθενές ή μη φυσιολογικό στόμιο του τοιχώματος της κοιλότητας, όπου βρίσκεται. Χωρίζονται σε εξωτερικές (όταν η πρόπτωση του σπλάχνου γίνεται από μια ασθενή θέση του κοιλιακού τοιχώματος και εσωτερικές (όταν η πρόπτωση του σπλάχνου γίνεται μέσα από συγγενή ή επίκτητα ενδοκοιλιακά τοιχώματα).

Οι πιο συνηθισμένες κήλες (εξωτερικές) είναι:
• Βουβωνοκήλη
• Μηροκήλη
• Ομφαλοκήλη
• Επιγαστρική κήλη
• Κοιλιοκήλη
• Μετεγχειρητικές κήλες
• Κιρσοκήλη

87. Τι είναι ο υπερθυρεοειδισμός και ποια είναι τα συμπτώματά του;

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή, κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών & συνεπάγεται αύξηση του μεταβολικού ρυθμού.

Μερικά απ’ τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού είναι:
• Αιφνίδια απώλεια βάρους (χωρίς αυτό να συνεπάγεται αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες)
• Ταχυκαρδία, αρρυθμία ή αίσθημα παλμών
• Νευρικότητα, άγχος, ευερεθιστότητα
• Αυξημένη όρεξη
• Τρέμουλο στα χέρια
• Εφίδρωση
• Αλλαγές στον καταμήνιο κύκλο των γυναικών
• Διόγκωση του θυρεοειδούς, κυρίως στην βάση του λαιμού, κλπ.

88. Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός και ποια είναι τα συμπτώματά του

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή, κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει επαρκή ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι:

• Αύξηση βάρους
• Κόπωση
• Ευαισθησία στο κρύο
• Δυσκοιλιότητα
• Ξηρότητα δέρματος
• Βραχνάδα στην φωνή
• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα
• Μυϊκή αδυναμία
• Μυϊκός πόνος, ευαισθησία και δυσκαμψία των μυών
• Συμπτώματα κατάθλιψης
• Ακανόνιστη περίοδος ή εκτενής αιμορραγία στις γυναίκες

89. Τι είναι το έγκαυμα; Αναφέρετε την ταξινόμηση των εγκαυμάτων ανάλογα με τη βαρύτητά τους.

Το έγκαυμα είναι το τραύμα, που προκαλείται στον οργανισμό από την επίδραση θερμότητας υπό στερεή,
υγρή ή αέρια μορφή. Ανάλογα με την βαρύτητά τους, τα εγκαύματα διακρίνονται σε 1ου, 2ου και 3ου βαθμού, αλλά και ως μερικού (αυτόματη επούλωση) ή ολικού πάχους (για την επούλωση απαιτείται μόσχευμα).

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ 1ΟΥ ΒΑΘΜΟΥ (ή επιπολής εγκαύματα)
• Βλάβη της επιδερμίδας & χαρακτηρίζονται από επώδυνο ερύθημα.
• Ο πόνος υποχωρεί σε 48 – 72 ώρες και η αποφολίδωση της επιδερμίδας γίνεται σε 5 – 10 μέρες,
χωρίς να αφήνει ουλή.
• Η λειτουργικότητα του δέρματος διατηρείται.
• Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη θεραπεία.
• Π.χ. έγκαυμα λόγω ηλιοθεραπείας

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ 2ΟΥ ΒΑΘΜΟΥ (ή μερικού πάχους εγκαύματα)
• Αφορούν όλη την επιδερμίδα και μέρος του χορίου.
• Χαρακτηρίζονται από ερυθρότητα και φυσαλίδες. Μπορεί να είναι επιπολής, όταν η βλάβη φτάνει
μέχρι την θηλώδη στοιβάδα του χορίου και εν τω βάθει, όταν φτάνει μέχρι και την δικτυωτή
στοιβάδα του χορίου.
• Τα επιπολής εγκαύματα 2ου βαθμού επουλώνονται σε 10 – 15 μέρες με ελάχιστη ουλή και χωρίς
συστηματικές επιπλοκές.
• Τα εν τω βάθει εγκαύματα 2ου βαθμού επουλώνονται σε 30 – 45 μέρες & αφού σχηματιστεί ένα
εύθραυστο, αιμορραγικό, επιθηλιακό κάλυμμα. Η επούλωση γίνεται με τον σχηματισμό σκληρής
ουλής και μπορεί να εξελιχθεί σε έγκαυμα 3ου βαθμού (ολικού πάχους), αν επιμολυνθεί.

ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ 3ΟΥ ΒΑΘΜΟΥ (ή ολικού πάχους εγκαύματα)
• Νέκρωση όλου του πάχους του δέρματος, έως και του υποδόριου ιστού.
• Το δέρμα είναι μαύρο ή σκούρο καφέ.
• Απουσία αισθητικότητας λόγω καταστροφής των νευρικών απολήξεων του δέρματος.
• Ο πόνος είναι ελάχιστος και η πάσχουσα περιοχή δεν επαναιματώνεται.
Η σοβαρότητα του εγκαύματος εξαρτάται απ’ τον βαθμό και την έκταση της βλάβης, η οποία υπολογίζεται
απ’ τον «κανόνα του 9». Σύμφωνα με αυτόν, κάθε άκρο αντιστοιχεί στο 9% της ολικής επιφάνειας του
σώματος, το κεφάλι στο 9%, κάθε κάτω άκρο στο 18% και ο κορμός στο 36%.

Για την αξιολόγηση ενός εγκαύματος, πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν ορισμένες παράμετροι:
• Βάθος εγκαύματος
• Έκταση επιφάνειας του σώματος, που έχει προσβληθεί
• Ηλικία του ασθενούς
• Τυχόν συνυπάρχουσα πνευμονική κάκωση
• Άλλες συνυπάρχουσες ασθένειες
• Ιστορικό του ασθενούς

90. Τι είναι το αιμάτωμα;

Αιμάτωμα είναι η απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος, που έχει συσσωρευτεί σε νεοσχηματισμένη κοιλότητα ανάμεσα στους ιστούς.

91. Τι είναι το απόστημα;

Απόστημα είναι η δημιουργία πύου στους ιστούς. Μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά (αντιβίωση) ή χειρουργικά (διάνοιξη και καθαρισμός).

92. Τι είναι η φυματίωση και με ποιο τρόπο μεταδίδεται; Αναφέρετε τα μέτρα προφύλαξης.

Η φυματίωση είναι ένα λοιμώδες νόσημα, που προσβάλλει τους πνεύμονες, αν και μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος. Προκαλείται από διάφορα στελέχη μυκοβακτηριδίων, κυρίως απ’ το Mycobacterium tuberculosis. Μόνο άτομα με ενεργό φυματίωση, που τα πτύελά τους περιέχουν το μυοβακτηρίδιο της φυματίωσης μπορεί να μεταδώσουν την νόσο. Η φυματίωση μεταδίδεται όταν οι άνθρωποι, που νοσούν απ’ αυτή, έχουν βήχα, φτέρνισμα ή μεταδίδουν το σάλιο τους μέσω του αέρα.

Μερικά μέτρα προφύλαξης για την φυματίωση είναι:
• Εφαρμογή μέτρων απομόνωσης (μάσκα, χαρτομάντηλα για κάλυψη του βήχα του πάσχοντα)
• Έλεγχος των ατόμων, που έρχονται σε επαφή με ασθενείς (φυματινοαντίδραση Mantoux: (+): α/α
θώρακος, χορήγηση ισονιαζίδης προφυλακτικά, (-): επανέλεγχος σε 2 μήνες)
• Εμβολιασμός με το εμβόλιο κατά της φυματίωσης (BCG: Bacillus Calmette Guérin)

93. Τι είναι η κίρρωση του ήπατος;

Ο όρος κίρρωση προέρχεται απ’ την λέξη κιρρός, που σημαίνει κιτρινωπός. Η κίρρωση του ήπατος αποτελεί συνέπεια χρόνιας ηπατικής νόσου. Προκαλεί εκτεταμένη καταστροφή του ηπατικού ιστού και σταδιακές διαταραχές στην λειτουργία του οργάνου. Εξαιτίας των διαταραχών αυτών, καταστρέφονται και άλλα όργανα του οργανισμού. Υπάρχουν πολλές ασθένειες και καταστάσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε κίρρωση του ήπατος. Η κύρια αιτία είναι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άλλα αίτια είναι: λοίμωξη του ήπατος από κάποιο ιό (κυρίως της ηπατίτιδας Β & C), διαταραχές της χοληδόχου κύστης και των μικρών σωλήνων, που διακινούν την χολή.

94. Τι είναι τα εκκολπώματα;

Τα εκκολπώματα είναι σακοειδείς διατάσεις (διευρύνσεις) του τοιχώματος του εντέρου, που εξέχουν προς
τα έξω. Συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα και είναι τυχαίο εύρημα κατά τον ενδοσκοπικό ή
ακτινολογικό έλεγχο. Οι επιπλοκές τους είναι η αιμορραγία και η φλεγμονή (εκκολπωματίτιδα), με
αποτέλεσμα την απόφραξη, την διάτρηση και τα συρίγγια. Η θεραπεία είναι συντηρητική και αν υπάρχει
ένδειξη, τότε γίνεται χειρουργική αφαίρεση των εκκολπωμάτων.

95. Τι ονομάζουμε πυρετό; Αναφέρετε τα κυριότερα είδη πυρετού.

Πυρετός ορίζεται ως η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω απ’ τα φυσιολογικά όρια (> 37,2οC).
Τα κυριότερα είδη πυρετού είναι:
• Δεκατική πυρετική κίνηση: η θερμοκρασία του σώματος κυμαίνεται μεταξύ 37,2 – 37,6 οC,
συνοδεύεται από εφίδρωση και αδυναμία. Εμφανίζεται κυρίως τις απογευματινές ώρες.
• Υπερπυρεξία: η θερμοκρασία του σώματος υπερβαίνει τους 40 οC & εμφανίζει τα παρακάτω
συμπτώματα:
-χλωμό πρόσωπο
-αίσθημα ρίγους
-κροτάλισμα των χειλιών
-γενικευμένος πόνος
-ιδρώτας
-πονοκέφαλος
• Διαλείπων πυρετός: εναλλαγή θερμοκρασίας του σώματος ανά τακτά χρονικά διαστήματα,
ανάμεσα σε περιόδους πυρετού.
• Υφέσιμος πυρετός: οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας υπερβαίνουν τους 2 οC κατά την διάρκεια
του 24ωρου, άνω των φυσιολογικών ορίων, χωρίς να κατέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
• Συνεχής πυρετός: η θερμοκρασία του σώματος παραμένει σταθερά υψηλή & οι διακυμάνσεις της
είναι κάτω από 2 οC.
• Κυματοειδής πυρετός: η θερμοκρασία του σώματος επιστρέφει στα φυσιολογικά επίπεδα για 1
μέρα τουλάχιστον, αλλά στην συνέχεια επανέρχεται σε υψηλά επίπεδα.

96. Ποια είναι τα κλινικά σημεία της φλεγμονής;

Τα κλινικά σημεία της φλεγμονής είναι:
➢ Πόνος
➢ Οίδημα
➢ Ερυθρότητα
➢ Θερμότητα

97. Τι είναι το κώμα; Αναφέρετε τα είδη κώματος.

Κώμα ορίζεται ως το παθολογικό σύνδρομο, κατά το οποίο έχουμε απότομη μείωση του όγκου του αίματος και της περιφερικής αιμάτωσης των ιστών, με αποτέλεσμα σοβαρές διαταραχές στον μεταβολισμό των κυττάρων. Βασικά χαρακτηριστικά του είναι η απώλεια συνείδησης, κινητικότητας και αισθητικότητας. Το άτομο που υπόκειται σε κώμα δεν μπορεί να επανέλθει.
Στο κώμα, η κυκλοφορία του αίματος διακόπτεται απότομα. Η καρδιά συστέλλεται με μικρότερη ένταση (συνεπώς έχουμε και μείωση της αρτηριακής πίεσης) ή μερικές φορές παύει να συστέλλεται.
Το θύμα είναι ωχρό, η επιδερμίδα του είναι κρύα και υγρή, έχει αδύναμο, αλλά γρήγορο σφυγμό, ρηχή και γρήγορη αναπνοή, διψάει και μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του ή και την ίδια την ζωή του.

Το κώμα διακρίνεται σε:
• Άγρυπνο κώμα: απλή θόλωση της διάνοιας (βραδύτητα απαντήσεων, ονειρικά παραληρήματα)
• Ελαφρύ κώμα: παραμονή προστατευτικών αντιδράσεων στα επώδυνα ερεθίσματα
• Βαθύ κώμα ή κάρος: απουσία αντίδρασης σε επώδυνα ερεθίσματα, πλήρης χαλάρωση των μυών,
υπερθερμία, ανωμαλίες στον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό, κατάργηση οστεοτενόντιων
αντανακλαστικών και του κερατοειδούς
• Μη αναστρέψιμο κώμα (κλινικός θάνατος ή υπερβαθέν κώμα): εγκεφαλικός θάνατος, με
συνέπεια τον θάνατο. Ορίζεται από 4 σημεία: 1. Ολική απώλεια συνείδησης, 2. Κατάργηση κάθε
ικανότητας αντίδρασης, 3. Κατάργηση αυτόματης αναπνοής για 3’ τουλάχιστον, μετά την
αποσύνδεση του αναπνευστήρα, 4. Επίπεδο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για τουλάχιστον 10’.

98. Τι είναι το βρογχικό άσθμα;

Το βρογχικό άσθμα είναι πνευμονική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεροφόρων οδών, η οποία αναστρέφεται αυτόματα ή μετά από την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Τα αίτια, που προκαλούν το βρογχικό άσθμα είναι:
• Λοιμώξεις του αναπνευστικού
• Ουσίες, που προκαλούν αλλεργία
• Ψυχολογικοί, περιβαλλοντικοί και εργασιακοί παράγοντες
• Γενετικοί παράγοντες
• Ορμονικοί παράγοντες
Εκδηλώνεται με δύσπνοια, βήχα και συριγμό στην αναπνοή

99. Τι ονομάζουμε οξεία και χρόνια βρογχίτιδα;

Βρογχίτιδα: φλεγμονή των βρόγχων.
ΟΞΕΙΑ ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ: μπορεί να προκληθεί από απλό κρύωμα ή οποιαδήποτε λοίμωξη του αναπνευστικού.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μόλυνση είναι ιογενής. Υποχωρεί σε λίγες μέρες, χωρίς να αφήνει
υπολειπόμενα συμπτώματα.
ΧΡΟΝΙΑ ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ: προκαλείται από χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή των βρόγχων. Η κύρια αιτία είναι το
κάπνισμα. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται απ’ τις υψηλές συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων.

100. Τι ονομάζουμε πνευμονική εμβολή; Ποια είναι τα σημεία με τα οποία θα αναγνωρίσουμε την πνευμονική εμβολή;

Η πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη ενός ή περισσότερων κλάδων της πνευμονικής αρτηρίας από κάποιο έμβολο (π.χ. θρόμβος), που προέρχεται απ’ το φλεβικό σύστημα της άνω και κάτω κοίλης φλέβας.
Η προέλευση του θρόμβου είναι απ’ το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα των κάτω άκρων.
Τα σημεία, με τα οποία θα αναγνωρίσουμε την πνευμονική εμβολή είναι τα παρακάτω:
• Ξαφνικό αίσθημα κομμένης ανάσας, που εμφανίζεται χωρίς λόγο
• Έντονος πόνος στο στήθος, κυρίως κατά την εισπνοή
• Λιποθυμικές τάσεις
• Βήχας, συνοδευόμενος από αιματηρά φλέγματα
• Ταχυκαρδία

101. Τι είναι η πνευμονία; Πως γίνεται η διάγνωση;

Πνευμονία είναι φλεγμονώδης νόσος του πνεύμονα, που επηρεάζει πρωτίστως τις πνευμονικές κυψελίδες. Συνήθως προκαλείται από ιογενείς μολύνσεις, από βακτήρια και λιγότερο συχνά από άλλους μικροοργανισμούς.
Η διάγνωση της πνευμονίας βασίζεται στον συνδυασμό συμπτωμάτων και Α/α θώρακα. Απ’ την σωματική
εξέταση του ασθενούς μπορεί να προκύψει χαμηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή καρδιακή συχνότητα ή χαμηλός κορεσμός οξυγόνου. Ο αναπνευστικός ρυθμός μπορεί να είναι ταχύτερος απ’ το φυσιολογικό. Η εξέταση του θώρακα μπορεί να είναι φυσιολογική, η προσβληθείσα περιοχή όμως μπορεί να παρουσιάσει μειωμένη έκπτυξη του θώρακα. Ο σκληρός αναπνευστικός ήχος, προερχόμενος απ’ τους μεγαλύτερους αεραγωγούς, που μεταδίδεται μέσω της φλεγμονής των πνευμόνων, ονομάζεται βρογχική αναπνοή και γίνεται αντιληπτός απ’ τον γιατρό κατά την ακρόαση με στηθοσκόπιο. Κατά την εισπνοή, μπορεί να ακούγονται ρόγχοι, πάνω απ’ την προσβληθείσα περιοχή. Η επίκρουση αμβλύνεται πάνω απ’ τον προβληθέντα πνεύμονα, ενώ αυξημένος φωνητικός συντονισμός οδηγεί στην διάκριση της πνευμονίας απ’
το πλευριτικό εξίδρωμα.
Κατά την διάγνωση της πνευμονίας, χρησιμοποιείται επίσης η α/α θώρακος. Βάσει των απεικονιστικών ευρημάτων των ακτίνων Χ, η πνευμονία ταξινομείται σε: λοβώδη (ή λοβαία πνευμονία), βρογχοπνευμονία και διάμεση πνευμονία. Στην βακτηριακή πνευμονία (Streptococcus pneumoniae – πνευμονιόκοκκος) ή πνευμονία της κοινότητας, παρουσιάζεται πνευμονική πύκνωση σ’ ένα τμήμα του λοβού του πνεύμονα. Η πνευμονία εξ’ εισροφήσεως μπορεί να εμφανιστεί με διμερείς σκιάσεις στις βάσεις των πνευμόνων και την δεξιά πλευρά.
Απ’ τις εξετάσεις αίματος, τα λευκά αιμοσφαίρια, η CRP (C – αντιδρώσα πρωτεΐνη) θα είναι αυξημένα, στο 50% των λοιμώξεων από Mycoplasma εμφανίζεται αιμόλυση & οι διαταραχές στα ηπατικά ένζυμα σχετίζονται με λοίμωξη από Mycoplasma ή Legionella. Τα αέρια αίματος μπορεί να αναδείξουν αναπνευστική ανεπάρκεια.

102. Τι είναι το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας ενηλίκων (ARDS);

Το Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Ανεπάρκειας ενηλίκων (ARDS – Acute Respiratory Distress Syndrome) δεν επιτρέπει την σωστή λειτουργία των πνευμόνων, θέτοντας σε κίνδυνο την ζωή του ατόμου. Προκαλείται από τραυματισμό στο τοίχωμα των τριχοειδών, με αποτέλεσμα το τοίχωμα να γίνει διαρρέον, να συσσωρευθούν υγρά μέσα στις κυψελίδες και να διακοπεί η ομαλή πνευμονική λειτουργία. Το ARDS μπορεί να επιφέρει τον θάνατο, καθώς προκαλεί ανεπάρκεια σε πολλά όργανα.

Οι αιτίες, που μπορεί να προκαλέσουν το ARDS είναι:
• Πνευμονία
• Γαστρική αναρρόφηση
• Παρ’ ολίγον πνιγμός
• Σοβαρός τραυματισμός στους πνεύμονες
• Εισπνοή καπνού και τοξικών αερίων
• Εμβολή λίπους
• Καταπληξία (ή shock: η αδυναμία της καρδιάς να εξασφαλίσει επαρκή ροή αίματος και οξυγόνου
για τα υπόλοιπα όργανα)
• Πολλαπλές μεταγγίσεις αίματος
• Παγκρεατίτιδα
• Υπερβολική δόση ναρκωτικών

103. Τι ονομάζουμε αρτηριακή υπέρταση;

Αρτηριακή υπέρταση ορίζεται ως η μόνιμη αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω απ’ τα φυσιολογικά όρια (140/90 και πάνω). Οι ασθενείς συχνά παραπονιούνται για πονοκεφάλους, ζαλάδα, ίλιγγο, εμβοές, αϋπνίες, ρινορραγία, κλπ. Σε ορισμένες καταστάσεις, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα, εγκεφαλική αιμορραγία, καρδιακή ανεπάρκεια ή έμφραγμα του μυοκαρδίου.

104. Τι είναι το έμφραγμα του μυοκαρδίου; Πως γίνεται η διάγνωση;

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι η νέκρωση ενός μικρότερου ή μεγαλύτερου τμήματος του μυοκαρδιακού ιστού, ως αποτέλεσμα παρατεταμένης μυοκαρδιακής ισχαιμίας. Η νέκρωση οφείλεται σε απόφραξη μιας ή περισσοτέρων στεφανιαίων αρτηριών. Εκδηλώνεται με την μορφή ισχυρού πόνου πίσω απ’ το στέρνο, που επεκτείνεται στην πλάτη, τους ώμους, το αριστερό χέρι και σπανίως το στομάχι. Η έναρξη του πόνου είναι απότομη, διαρκεί πάνω από 30’, δεν περνά με την ξεκούραση και συνοδεύεται από σφίξιμο στον λαιμό, κρύο ιδρώτα, ναυτία, έμετος, δύσπνοια και αίσθημα δυσφορίας. Η διάγνωση, πέρα απ’ τα κλινικά σημεία του ασθενούς, στηρίζεται και στα εργαστηριακά ευρήματα απ’ τις βιοχημικές εξετάσεις (SGOT, SGRT CPK – κρεατινίνη φωσφοκινάση), ΗΚΓ και test τροπονίνης Ι και τροπονίνης Τ.

105. Τι είναι η θρομβοφλεβίτιδα; Ποια είναι τα κλινικά της σημεία;

Η θρομβοφλεβίτιδα είναι ο σχηματισμός θρόμβου (αποτέλεσμα της πήξης του αίματος) και φλεγμονής στο φλεβικό τοίχωμα. Αν το φλεγμονώδες μέρος της πάθησης είναι μικρό, ονομάζεται φλεβική θρόμβωση. Εκδηλώνεται συνήθως στο ένα άκρο και είναι πιο συχνή στις φλέβες των ποδιών. Μπορεί να προσβληθούν είτε οι εν τω βάθει, είτε οι επιφανειακές φλέβες.

Τα κλινικά σημεία της θρομβοφλεβίτιδας είναι:
• Τοπικός πόνος και έντονη ευαισθησία
• Διόγκωση της πάσχουσας φλέβας
• Αυξημένη θερμότητα του δέρματος, τοπικά
• Οίδημα του πάσχοντος μέλους
• Εξασθενημένοι σφυγμοί στην περιοχή της βλάβης
• Αίσθημα δυσφορίας του μέλους
• Πυρετός

106. Τι είναι ρευματικός πυρετός;

• Φλεγμονώδης νόσος του συνδετικού ιστού, που προσβάλλει τις αρθρώσεις και την καρδιά.
• Εμφανίζεται κυρίως στην παιδική και εφηβική ηλικία.
• Ακολουθεί πάντα μια προηγηθείσα στρεπτοκοκκική λοίμωξη, η οποία οφείλεται σε στελέχη του β
αιμολυτικού στρεπτόκοκκου, ομάδας Α.
• Ο ρευματικός πυρετός συνήθως εμφανίζεται μετά από λοίμωξη στις αμυγδαλές, στον φάρυγγα,
λιγότερο μετά από οστρακιά ή ερυσίπελας ή από άλλες εστιακές λοιμώξεις.
• Εκδηλώνεται 1 – 3 εβδομάδες ύστερα από στρεπτοκοκκική λοίμωξη.
• Εμφανίζεται σε παιδιά, ηλικίας 4 – 15 ετών, σπανίως σε παιδιά κάτω των 3 ετών και σε άτομα
μεγαλύτερης ηλικίας.
• Το υγρό κλίμα και οι χαμηλές υγειονομικές και οικονομικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο στην
εμφάνιση των λοιμώξεων, άρα και στην εμφάνιση του ρευματικού πυρετού.
• Η προαγωγή των υγειονομικών συνθηκών και η ανακάλυψη της πενικιλίνης συνέβαλαν σε μεγάλο
βαθμό στην μείωση της συχνότητας του ρευματικού πυρετού.
• Ο μηχανισμός, με τον οποίο δρουν οι στρεπτόκοκκοι ομάδας Α και προκαλούν βλάβες στις
αρθρώσεις και την καρδιά είναι άγνωστος. Πιθανόν να οφείλεται σε κάποιον ανοσοβιολογικό
μηχανισμό. Αυτό ενισχύθηκε με το ότι ανιχνεύθηκαν αυτοαντισώματα στον ορό του αίματος, τα
οποία δρουν έναντι του καρδιακού μυός των ασθενών.

107. Τι ονομάζεται στεφανιαία ανεπάρκεια; Αναφέρετε τους παράγοντες κινδύνου.

Στεφανιαία νόσος ορίζεται ως η στένωση των στεφανιαίων αρτηριών, οι οποίες αιματώνουν τον καρδιακό μυ και τον τροφοδοτούν με τα απαραίτητα στοιχεία για την λειτουργία του. Έτσι, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα, με αποτέλεσμα την πρόκληση μυοκαρδιακής ισχαιμίας. Η νόσος οφείλεται στην δημιουργία πλούσιων σε χοληστερόλη αθηρωματικών πλακών (κηρώδης ουσία, που αποτελείται από χοληστερόλη, άλλα λίπη, θραύσματα κυτταρικών αποβλήτων, ασβέστιο και φιμπρίνη – αδιάλυτη πρωτεΐνη, που βοηθά το αίμα να πήξει) στο τοίχωμα των επικαρδιακών στεφανιαίων αρτηριών,
με αποτέλεσμα την στένωση του αυλού τους και την παρεμπόδιση της ροής του αίματος μέσα σ’ αυτές.

Ορισμένοι παράγοντες, που ευθύνονται για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου είναι:
• Υπερλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα
• Στρες
• Καθιστική ζωή

108. Τι είναι αναιμία; Αναφέρετε τα κυριότερα είδη αναιμιών.

Η αναιμία είναι παθολογική κατάσταση του οργανισμού, κατά την οποία μειώνεται ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Αναγνωρίζεται με τον εργαστηριακό προσδιορισμό δεικτών της μάζας των κυκλοφορούντων ερυθρών αιμοσφαιρίων, όπως είναι ο αιματοκρίτης (= η εκατοστιαία αναλογία του
όγκου αίματος, που καταλαμβάνεται απ’ τα ερυθρά αιμοσφαίρια), η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης (=πρωτεΐνη του αίματος) και ο αριθμός των ερυθρών ανά κυβικό χιλιοστό αίματος. Δεν αποτελεί κλινική εκδήλωση (σύμπτωμα), αλλά εργαστηριακό εύρημα. Επίσης, δεν αποτελεί νόσο, καθώς είναι αποτέλεσμα ποικίλων ασθενειών και συνεπώς η διάγνωση «αναιμία» δεν έχει νόημα. Οι αναιμίες, ανάλογα με τον MCV (= Mean Corpuscular Volume, μέσος όγκος ερυθρών), διακρίνονται σε ορθοκυτταρικές, μικροκυτταρικές και μακροκυτταρικές.

Άλλα είδη αναιμίας είναι:
• Σιδηροπενική αναιμία
• Θαλασσαιμία (ή μεσογειακή αναιμία)
• Αναιμία από μολυβδίαση
• Κληρονομική σιδηροβλαστική αναιμία
• Αναιμία χρόνιων νοσημάτων
• Αναιμία από οξεία απώλεια αίματος
• Αιμολυτική αναιμία
• Απλαστική αναιμία
• Δρεπανοκυτταρική αναιμία
• Μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο

109. Τι είναι σιδηροπενική αναιμία; Πως αντιμετωπίζεται;

Η σιδηροπενική αναιμία είναι η πιο συχνή μορφή αναιμίας. Πλήττει κυρίως νεογνά, παιδιά, εφήβους και γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, εγκύους ή μη. Επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το 3% των γυναικών έχουν σιδηροπενική αναιμία, ενώ το 20% έχουν μειωμένα αποθέματα σιδήρου, χωρίς να παρουσιάζουν αναιμία. Η κύρια αιτία εμφάνισης σιδηροπενικής αναιμίας είναι η μειωμένη πρόσληψη ή η αυξημένη απώλεια σιδήρου. Καθοριστικός παράγοντας των αιτιών αυτών είναι η αυξημένη ανάγκη για σίδηρο, κυρίως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας στα νεογνά (ιδίως στα πρόωρα).
Η σιδηροπενική αναιμία αντιμετωπίζεται ως εξής:
• Χορήγηση συμπληρώματος σιδήρου per os (άλας σιδήρου, π.χ. θειϊκός σίδηρος, σε δοσολογία 150
– 200mg στοιχειακού σιδήρου ανά 24ωρο). Η θεραπεία πρέπει να συνεχιστεί για 6 μήνες, για να
αναπληρωθούν τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού.
• Λήψη βιταμίνης C (βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου)
• Αυξημένη διαιτητική πρόσληψη σιδήρου

Σελίδα 6 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

110. Τι είναι έλκος στομάχου; Ποια είναι τα συμπτώματα;

Το έλκος στομάχου είναι η διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου.
Τα κύρια συμπτώματα είναι:
• Αίσθημα επιγαστρικού καύσου
• Οξέα διαλείποντα επεισόδια επιγαστραλγίας
• Ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και ελαφρά απώλεια βάρους.

111. Τι είναι οισοφαγίτιδα και πως αντιμετωπίζεται;

Οισοφαγίτιδα είναι φλεγμονή του βλεννογόνου του οισοφάγου. Μπορεί να οφείλεται σε λοιμώδεις και μη
παράγοντες. Ορισμένοι παράγοντες, που σχετίζονται με την προδιάθεση είναι:
• Ανοσολογική ανεπάρκεια
• Ακτινοβολίες
• Χημειοθεραπείες
• Διαβήτης
• Ανεπάρκεια επινεφριδίων
• Αλκοολισμός
• Προχωρημένη ηλικία του ασθενή, κλπ.
Η οισοφαγίτιδα μπορεί να προκληθεί από μυκητιασικές, ιογενείς (έρπης, ανεμευλογιά, ιός HPV),
μικροβιακές (σταφυλόκοκκοι, στρεπτόκοκκοι, διφθερίτιδα, τέτανος) και παρασιτικές λοιμώξεις & μπορεί
να αντιμετωπιστεί με:
✓ Διακοπή καπνίσματος και αλκοόλ
✓ Περιορισμό στην κατανάλωση καφέ, σοκολάτας και φαγητών, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά
✓ Μείωση σωματικού βάρους
✓ Χορήγηση ανταγωνιστών υποδοχέων Η2 της ισταμίνης, π.χ. σιμετιδίνη, ρανιτιδίνη, φαμοτιδίνη,
νιζατιδίνη
✓ Χορήγηση ανταγωνιστών της αντλίας πρωτονίων, π.χ. ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, ραμπεπραζόλη
✓ Χορήγηση αντιόξινων
✓ Χορηγηση βισμουθίου και σουκραλφάτης

112. Τι είναι η ιογενής ηπατίτιδα Β και πως μεταδίδεται;

Η ιογενής ηπατίτιδα Β είναι μια λοιμώδης και φλεγμονώδης νόσος του ήπατος, που οφείλεται στο ιό της ηπατίτιδας Β (HBV), το γενετικό υλικό του οποίου είναι DNA. Διακρίνεται στην οξεία ηπατίτιδα Β (φλεγμονή στο ήπαρ, έμετος, ίκτερος, σπανίως οδηγεί στον θάνατο) και στην χρόνια ηπατίτιδα Β (προκαλεί κίρρωση του ήπατος, ηπατικό καρκίνο, που δεν αντιδρά στις χημειοθεραπείες και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο).

Οι τρόποι μετάδοσης της νόσου είναι:
• Έκθεση σε μολυσμένο αίμα ή βιολογικά υγρά
• Σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, με άτομο, που έχει μολυνθεί απ’ τον ιό
• Κοινή χρήση βελονών, συρίγγων ή άλλων εργαλείων για την προετοιμασία υλικού για χρήση
ενδοφλέβιων ναρκωτικών
• Κάθετη μετάδοση (απ’ την μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό)
• Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών
• Τρύπημα από μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο
• Μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του (σπάνιο, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)
Ο ιός της ηπατίτιδας Β ΔΕΝ μεταδίδεται με το νερό, την τροφή, μαγειρικά σκεύη, απ’ τις τουαλέτες, απ’ την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισμα, κλπ.).

113. Τι είναι η ιογενής ηπατίτιδα Α και πως μεταδίδεται;

Η ιογενής ηπατίτιδα Α είναι μια λοιμώδης και φλεγμονώδης νόσος του ήπατος, που οφείλεται στο ιό της ηπατίτιδας Α (HΑV). Τα περισσότερα κρούσματα παρουσιάζουν λίγα ή καθόλου συμπτώματα, ειδικά σε νεαρές ηλικίες. Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται μεταξύ 2 – 6 εβδομάδες (το χρονικό διάστημα, απ’ την είσοδο του παθογόνου μικροοργανισμού μέχρι την εκδήλωση των συμπτωμάτων). Η νόσος μεταδίδεται με:
• Την κατανάλωσης τροφής, νερού, που έχουν έρθει σε επαφή με κόπρανα ατόμου, που πάσχει από
ηπατίτιδα Α
• Την στενή επαφή με άτομο που έχει την ηπατίτιδα Α
• Σπανίως με το αίμα

114. Τι γνωρίζετε για την ελκώδη κολίτιδα;

• Φλεγμονώδης νόσος, που προσβάλλει τον βλεννογόνο του παχέως εντέρου.
• Συμπτώματα: αιμορραγία απ’ το ορθό, διάρροια και δυσκοιλιότητα.
• Στην νόσο αυτή, το παχύ έντερο διογκώνεται και δημιουργούνται έλκη (= οποιαδήποτε ανοιχτή
εσωτερική ή εξωτερική πληγή) επιφανειακά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το έντερο να μην απορροφά
το νερό, τα κόπρανα να γίνονται υδαρή (διάρροια) και απ’ τα έλκη να βγαίνει καμιά φορά αίμα.
• Η αιτία της νόσου είναι άγνωστη. Παρουσιάζει ομοιότητες με την νόσο του Crohn.
• Η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζεται με διάρροια και πόνο στην κοιλιά. Τα κόπρανα περιέχουν αίμα,
μύξα (βλέννα) ή και πύον. Το σφίξιμο κατά την κένωση είναι έντονο, μπορεί να υπάρξει υψηλός
πυρετός και τα κόπρανα να μην είναι σχηματισμένα, αλλά σκέτο νερό με αίμα και βλέννα.
• Τα συμπτώματα ξεκινούν ξαφνικά. Σε μερικά άτομα μπορεί να παρουσιαστεί για πρώτη φορά ή να
υποτροπιάσει μετά από ένα διάστημα με έντονο άγχος ή μεγάλη στεναχώρια.
• Διάγνωση: βαριούχος υποκλυσμός, κολονοσκόπηση και ορθοσιγμοειδοσκόπηση.
• Αντιμετώπιση: συντηρητική. Χειρουργικά αντιμετωπίζονται οι βαριές περιπτώσεις.

115. Τι γνωρίζετε για τη νόσο του Crohn;

• Λέγεται αλλιώς και κοκκιωματώδης κολίτιδα ή τοπική εντερίτιδα.
• Φλεγμονώδης νόσος, που προσβάλλει τον βλεννογόνο του γαστρεντερικού σωλήνα. Εντοπίζεται
κυρίως στο λεπτό έντερο.
• Είναι άγνωστης αιτιολογίας.
• Χαρακτηριστικό της νόσου, εν αντιθέσει με την ελκώδη κολίτιδα, είναι η ασυνεχής κατανομή της
φλεγμονής.
• Συμπτώματα: διάρροια, κοιλιακό άλγος και απώλεια βάρους. Η διάρροια μπορεί να διαρκέσει
πάνω από 4 εβδομάδες.
• Διάγνωση: είναι δύσκολη και απαιτείται αριθμός δοκιμών, για να είναι έγκυρη.
• Αντιμετώπιση: συντηρητική (φάρμακα: σουλφασαλαζίνη, μεσαλαμίνη, κορτικοστεροειδή και
καταστολείς του ανοσοποιητικού, π.χ. αζαθειοπρίνη, μερκαπτοπουρίνη, μεθοτρεξάτη, κλπ.).
Χειρουργικά αντιμετωπίζονται οι βαριές περιπτώσεις.

116. Τι είναι το πολλαπλούν μυέλωμα;

Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι καρκίνος των πλασματοκυττάρων, ενός τύπου λευκών αιμοσφαιρίων στον μυελό των οστών, που παράγουν αντισώματα και βοηθούν στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Όταν τα πλασματοκύτταρα μετατρέπονται σε καρκινικά κύτταρα και πολλαπλασιάζονται, τότε ονομάζονται μυελωματικά κύτταρα. Ο φυσιολογικός μυελός των οστών παράγει αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα, τα οποία εξελίσσονται σε υγιή κύτταρα του αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια). Όταν δημιουργείται συσσώρευση μυελωματικών κυττάρων, μπορεί να ξεπεράσει την παραγωγή υγιών κυττάρων, δημιουργώντας οστική βλάβη & χαμηλές τιμές των κυττάρων του αίματος. Το πολλαπλούν μυέλωμα συνεπώς είναι η συγκέντρωση μυελωματικών κυττάρων σε διάφορες περιοχές.

Παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου είναι:
• Ηλικία (άτομα άνω των 50)
• Φυλή (κοινό σε αφροαμερικανούς)
• Φύλο (οι γυναίκες έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν πολλαπλούν μυέλωμα)
• Περιβάλλον
• Οικογενειακό ιστορικό

Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι ο δεύτερος κοινός αιματολογικός καρκίνος, αλλά πρόκειται για σπάνια μορφή. Προσβάλλει 1 – 5 ανθρώπους ανά 100.000 πληθυσμό ετησίως & αποτελεί το 0,8% των όλων των περιστατικών καρκίνου. Η νόσος μπορεί να ανιχνευθεί με αιματολογικές εξετάσεις, το πιο πιθανόν είναι να διαγνωσθεί με ακτινογραφία οστών λόγω καταγμάτων.

Τα συμπτώματα ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Πόνο στα οστά, συχνά στην πλάτη ή στα πλευρά
• Οστική βλάβη (κάταγμα ή λέπτυνση των οστών)
• Κόπωση
• Συχνές λοιμώξεις και πυρετό
• Απώλεια βάρους
• Ναυτία ή δυσκοιλιότητα
• Συχνουρία
Το πολλαπλούν μυέλωμα αντιμετωπίζεται με:
• Χημειοθεραπεία και κορτικοστεροειδή, μαζί ή χωριστά, για την καταστροφή των μυελωματικών
κυττάρων
• Βιολογικές θεραπείες (χρήση πρωτεϊνών)
• Χορήγηση διφωσφονικών
• Ακτινοθεραπεία

117. Τι είναι το έλκος στομάχου; Πως γίνεται η διάγνωση;

Το έλκος στομάχου είναι η διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου.
Η διάγνωση του έλκους στομάχου γίνεται με:
• Ακτινογραφίες με βαριούχο γεύμα (ύπαρξη ή όχι πληγής)
• Γαστροσκόπηση και λήψη βιοψίας. Η βιοψία θα επιβεβαιώσει την ύπαρξη έλκους και θα
αποκλείσει την ύπαρξη ενδεχόμενης κακοήθειας.
• Αναζήτηση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στην βιοψία ή στο αίμα

118. Τι είναι ο Ασκίτης; Πως αντιμετωπίζεται;

Ο Ασκίτης είναι η συσσώρευση ορώδους υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα (κάτω μέρος της κοιλιάς). Αποτελεί χαρακτηριστικό των ηπατικών νοσημάτων και πιο συχνά της κίρρωσης του ήπατος. Αίτια του ασκίτη μπορεί να είναι: περιτονίτιδα, καρδιακή ανεπάρκεια, υποπρωτεϊναιμία, εσωτερική αιμορραγία ή η καρκινική διασπορά.

Η αντιμετώπιση του ασκίτη εξαρτάται απ’ την αιτία που τον προκάλεσε. Γενικά, μπορεί να αντιμετωπιστεί
με:
• Δίαιτα
• Χορήγηση διουρητικών (φουροσεμίδη, σπειρονολακτόνη)
• Διαδοχικές εκκενωτικές παρακεντήσεις
• Περιτοναϊκές παρακάμψεις

119. Τι είναι η χολολιθίαση; Ποια είναι τα συμπτώματα; Πως αντιμετωπίζεται;

Η χολολιθίαση είναι ο σχηματισμός χολόλιθων (στερεά κρυσταλλικά ιζήματα) εντός της χοληδόχου κύστης.
Τα συμπτώματα, που μπορεί να εμφανιστούν είναι:
• Αίσθημα πίεσης στο επιγάστριο
• Ναυτία
• Ανορεξία
• Συχνά φουσκώματα μετά το φαγητό και την νύχτα
• Καούρα
• Τάση για έμετο

Η χολολιθίαση μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά (χολοκυστεκτομή – αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, μπορεί να είναι ανοιχτή ή λαπαροσκοπική) ή συντηρητικά (φαρμακευτική θεραπεία διάλυσης των
χολόλιθων, π.χ. ουροδεοξυ χολικό οξύ. Εφαρμόζεται μόνο σε ειδικού τύπου χολόλιθους).

120. Τι είναι ο κωλικός νεφρού; Ποια είναι τα συμπτώματα; Πως αντιμετωπίζεται;

Ο κωλικός νεφρού είναι οξύς πόνος, που προκαλείται συνήθως από πέτρες στους νεφρούς, όταν αυτές μπλοκάρουν την ροή των ούρων, καθώς κινούνται στους σωλήνες του ουροποιητικού συστήματος. Εμφανίζεται κυρίως στις ηλικίες 20 – 30 ετών.

Τα συμπτώματα του κωλικού νεφρού μπορεί να είναι καθημερινά ή περιστασιακά. Στα συνήθη
συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται:
• Ξαφνικός πόνος στην πλευροσπονδυλική γωνία, που αντανακλά στην διαδρομή του σύστοιχου
ουρητήρα, στον σπερματικό τόνο του όρχη στον άνδρα ή στα έξω γεννητικά όργανα της γυναίκας.
• Έντονη ανησυχία
• Τάση για ούρηση
• Συχνουρία
• Τάση για έμετο
• Δύσοσμα ούρα
• Μη φυσιολογικό χρώμα ούρων
• Πυρετός

Η αντιμετώπιση του κωλικού νεφρού και τις πέτρες των νεφρών περιλαμβάνει μείωση του πόνου και διάλυση των λίθων. Σε μερικές περιπτώσεις, οι πέτρες μπορεί να αποβληθούν μόνες τους, χωρίς την ατάλληλη αγωγή, αλλά υπάρχει πιθανότητα να επανεμφανιστούν.

Υπάρχουν διάφορες φαρμακευτικές αγωγές (διουρητικά, παυσίπονα, αντιβιοτικά) και χειρουργικές
επεμβάσεις, που ενδείκνυνται για τους κωλικούς του νεφρού, αλλά και άλλες θεραπείες, όπως:
• Θεραπεία με θερμότητα για τον πόνο
• Λιθοτριψία με χρήση υπερήχων δονήσεων, για να σπάσουν οι πέτρες στους νεφρούς
• Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση μεγάλων λίθων
• Τοποθέτηση ουρητήρα, με σκοπό να είναι ελεύθερη η δίοδος των ουροποιητικών σωλήνων απ’
τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη
• Ουρηθροσκόπηση (ελάχιστα επεμβατική χειρουργική διαδικασία)

121. Τι είναι οξεία και τι χρόνια νεφρική ανεπάρκεια;

ΟΞΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ: η κατάσταση, κατά την οποία οι νεφροί σταματούν να λειτουργούν ξαφνικά. Οι νεφροί απομακρύνουν τα τοξικά προϊόντα του μεταβολισμού και βοηθούν στην ισορροπία νερού και ηλεκτρολυτών στον οργανισμό. Όταν σταματήσει η λειτουργία των νεφρών, τα άχρηστα προϊόντα του οργανισμού, τα υγρά και οι ηλεκτρολύτες συσσωρεύονται στο σώμα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα και να οδηγήσει μέχρι τον θάνατο.

ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ: η κατάσταση, κατά την οποία οι νεφροί αρχίζουν να υπολειτουργούν,
λόγω σταδιακής καταστροφής των νεφρώνων, που περιέχουν, οι οποίοι καθαρίζουν το αίμα από τις
άχρηστες ουσίες, που παράγονται απ’ τον μεταβολισμό. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αξιολογείται με τον
ρυθμό σπειραματικής διήθησης (GFR), ο οποίος εκτιμά την ικανότητα του νεφρού να φιλτράρει το αίμα.

122. Τι είναι η νεφρολιθίαση και πως αντιμετωπίζεται;

Η νεφρολιθίαση είναι η δημιουργία λίθων σε διάφορες θέσεις στην ανώτερη μοίρα του ουροποιητικού, δηλ. το πυελοκαλυκικό σύστημα και τους ουρητήρες. Σε αρκετούς ασθενείς, η νόσος είναι ασυμπτωματική και ανακαλύπτεται σε απεικονιστικό έλεγχο (υπερηχογράφημα).
Η νεφρολιθίαση μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη της ροής των ούρων ή λοίμωξη του ανώτερου ουροποιητικού (οξεία πυελονεφρίτιδα).

Η νόσος αντιμετωπίζεται με:
• Εξωσωματική λιθοτριψία με κρουστικά κύματα
• Χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση μεγάλων λίθων
• Λήψη άφθονου νερού (2 – 3 λίτρα/μέρα), με σκοπό την πρόκληση συχνουρίας και την αποβολή
των λίθων
• Αποφυγή γαλακτοκομικών προϊόντων, για ασθενείς με λίθους ασβεστίου
• Αποφυγή τροφίμων με προσθήκη βιταμίνης D και ορισμένων τύπων αντιόξινων, που περιέχουν
ασβέστιο.
• Φάρμακα, για την πρόληψη σχηματισμού λίθων ασβεστίου και ουρικού οξέος, τα οποία ελέγχουν
την ποσότητα του οξέος ή αλκαλίων στα ούρα, βασικοί παράγοντες για τον σχηματισμό
κρυστάλλων, π.χ. υδροχλωροθειαζίδη, κυτταρίνη με φωσφορικό νάτριο (δέσμευση του ασβεστίου
στο έντερο), κλπ.
• Οι λίθοι, με μέγεθος κάτω των 5χιλ. μπορεί να αποβληθούν μόνοι τους.

123. Τι είναι ο άποιος διαβήτης;

Ο άποιος διαβήτης προκύπτει απ’ την έλλειψη της αντιδιουρητικής ορμόνης (ADH – Antidiuretic Hormone) ή αλλιώς της βαζοπρεσσίνης (AVP – Arginine Vasopressin), που εκκρίνεται απ’ τον οπίσθιο λοβό της υπόφυσης. Όταν κάποιος ασθενής πάσχει από άποιο διαβήτη, ο οργανισμός δεν μπορεί να ελέγξει το επίπεδο υγρών, κυρίως του νερού, στο αίμα και τα ούρα. Η απουσία της δράσης της βαζοπρεσσίνης στους νεφρούς οδηγεί σε αδυναμία κατακράτησης των υγρών, που χάνονται στα ούρα, με αποτέλεσμα την αποβολή μεγάλων ποσοτήτων αραιών ούρων. Εξαιτίας της μεγάλης απώλειας υγρών (4 – 10 λίτρα την ημέρα), ο ασθενής με άποιο διαβήτη αισθάνεται έντονη δίψα. Ο άποιος διαβήτης ΔΕΝ συσχετίζεται με τον σακχαρώδη διαβήτη, που χαρακτηρίζεται από αδυναμία του οργανισμού (κυρίως του παγκρέατος) να ελέγξει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η δίψα και η παραγωγή μεγάλης ποσότητας ούρων.

Υπάρχουν δυο τύποι άποιου διαβήτη:
• Άποιος διαβήτης κεντρικής αιτιολογίας: πρόβλημα στην παραγωγή αντιδιουρητικής ορμόνης απ’
την υπόφυση του εγκεφάλου
• Άποιος διαβήτης περιφερικού τύπου ή νεφρογενής: οι νεφροί δεν ανταποκρίνονται στην δράση
της αντιδιουρητικής ορμόνης
Η διάγνωση του άποιου διαβήτη μπορεί να γίνει με:
• Ειδικές ακτινογραφίες
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία της αντίστοιχης περιοχής του εγκεφάλου (υποθάλαμος –
υπόφυση, για να διαπιστωθεί η παρουσία ή μη κάποιας κύστης ή όγκου)
• Οι εξετάσεις αυτές θα επαναλαμβάνονται κάθε 6 – 12 μήνες.

Ο άποιος διαβήτης (κεντρικής αιτιολογίας) αντιμετωπίζεται με την υποκατάσταση της ορμόνης που λείπει,
δηλαδή της βαζοπρεσσίνης, με χορήγηση μιας συνθετικής μορφής της φυσιολογικής ορμόνης, που νομάζεται δεσμοπρεσσίνη (εμπορική ονομασία DDAVP). Το φάρμακο υπάρχει σε χάπια, σε ενέσιμο διάλυμα, σε σπρέι, κλπ. Οι ασθενείς πρέπει να είναι προσεκτικοί να μην πίνουν πολύ, καθώς υπάρχει κίνδυνος να υπερφορτωθεί ο οργανισμός τους σε υγρά & να προκληθεί αδιαθεσία, αδυναμία, ζαλάδα, κλπ. Αν ο άποιος διαβήτης είναι περιφερικής αιτιολογίας, η δεσμοπρεσσίνη δεν βοηθά και στην περίπτωση
αυτή μπορεί να χορηγηθεί υδροχλωροθειαζίδη.

124. Τι είναι η μεγαλακρία και τι ο γιγαντισμός;

ΜΕΓΑΛΑΚΡΙΑ: ορμονική διαταραχή, που προκύπτει απ’ την υπερβολική παρουσία της αυξητικής ορμόνης (GH) στο σώμα. Αν αυτό συμβεί πριν την ανάπτυξη των οστών, δηλαδή πριν το τέλος της εφηβείας, προκαλείται γιγαντισμός (έντονες εξωτερικές αλλαγές, υπερβολικό ύψος και μεγέθυνση των αδένων του οργανισμού). Η ορμόνη αυτή παράγεται στον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης. Σε ποσοστό άνω του 95%, η περίσσεια της GH μπορεί να οφείλεται σε καλοήθεις ή μη καρκινικούς όγκους της υπόφυσης, που ονομάζονται αδενώματα. Η νόσος δεν είναι κληρονομική και διαγιγνώσκεται συχνά σε μεσήλικες.

125. Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και τι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2;

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔΤ 1, πρώην ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης) είναι μια μορφή σακχαρώδους διαβήτη, που προκύπτει απ’ την αυτοάνοση καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος (τύποι των νησιδίων του Langerhans), που παράγουν την ινσουλίνη. Η έλλειψη ινσουλίνης οδηγεί σε αύξηση της γλυκόζης στο αίμα και τα ούρα.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 (πρώην μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης – NIDDM: Non-Insulin Dependent Diabetes Mellitus ή διαβήτης ενηλίκων) χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα, στα πλαίσια της ινσουλινοαντίστασης (= η ινσουλίνη δεν χρησιμοποιείται σωστά) και σχετική ανεπάρκεια ινσουλίνης. Η ανάπτυξή του οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και στον τρόπο ζωής. Καθώς ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 επιδεινώνεται, το πάγκρεας παράγει όλο και λιγότερη ινσουλίνη.

126. Τι γνωρίζετε για το διαβητικό κώμα (συμπτώματα-αντιμετώπιση-διαφορική διάγνωση);

Το διαβητικό κώμα είναι το κώμα, που προκαλείται λόγω υπερβολικά χαμηλών ή υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Παρόλου που η υπεργλυκαιμία και η υπογλυκαιμία μπορεί να προκαλέσουν κώμα στους διαβητικούς ασθενείς, η υπογλυκαιμία είναι πιο συνήθης. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, σε άτομα με χρόνια νοσήματα ή σε άτομα, με ειδικές ανάγκες.

Ο ασθενής με διαβητικό κώμα μπορεί να εμφανίσει τα παρακάτω συμπτώματα:
• Αφυδάτωση
• Αναπνοή Kussmaul (βαθιές, παρατεταμένες και με συνοδεία αναστεναγμού, αναπνοές)
• Απόπνοια ακετόνης
• Διάχυτο κοιλιακό άλγος
Σταδιακά εμφανίζεται πτώση του επιπέδου συνείδησης, υπνηλία, λήθαργος και τελικά κώμα. Σε πιο
σοβαρές περιπτώσεις, παρατηρούνται υπόταση και καταπληξία (shock).
Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει τα εξής:
• Κέτωση από ασιτία
• Αλκοολική κετοξέωση
• Γαλακτική οξέωση
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
• Δηλητηρίαση με φάρμακα (σαλικυλικά, παραλδεΰδη, μεθανόλη, αιθυλική γλυκόλη)
Η θεραπεία και αντιμετώπιση για το διαβητικό κώμα εξαρτάται απ’ τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα
πρωταρχικά θεραπευτικά μέτρα είναι η αποκατάσταση των υγρών και ηλεκτρολυτών και η ενδοφλέβια
χορήγηση ινσουλίνης. Για υψηλά επίπεδα σακχάρου, η θεραπεία περιλαμβάνει:
• Λήψη ενδοφλέβιων υγρών, για αποκατάσταση των υγρών στους ιστούς
• Λήψη συμπληρωμάτων καλίου, νατρίου ή φωσφορικών, που βοηθούν στην ομαλή λειτουργία των
κυττάρων
• Λήψη ινσουλίνης, που βοηθά στην απορρόφηση της γλυκόζης απ’ το αίμα
• Για χαμηλά επίπεδα σακχάρου, γίνεται χορήγηση ένεσης Glucagon (αύξηση των επιπέδων γλυκόζης
στο αίμα)

127. Ορισμός και συμπτώματα Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου.

Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος είναι μια πολυσυστηματική φλεγμονώδης νόσος, αυτοάνοσης αιτιολογίας. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία αυτοαντισωμάτων, τα οποία στρέφονται κατά συστατικών του ίδιου του οργανισμού.

Τα συμπτώματα του Σ.Ε.Λ είναι τα εξής:
• Αρθραλγίες
• Αρθρίτιδα
• Διάφορες δερματικές βλάβες
• Φωτοευαισθησία
• Τριχόπτωση
• Εξελκώσεις (= σχηματισμός έλκους) εντός της στοματικής κοιλότητας
• Προσβολή των νεφρών
• Προσβολή του ΚΝΣ ή του ΠΝΣ
• Πλευρίτιδα
• Περικαρδίτιδα
• Αναιμία χρόνιας νόσου ή αιμολυτική αναιμία, λευκοπενία, λεμφοπενία, θρομβοκυτταροπενία
• Κοιλιακό άλγος και έμετος
• Φαινόμενο Raynaud (ξαφνική διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος στα άκρα)
• Διόγκωση λεμφαδένων και σπληνός
• Αγγειίτιδα

128. Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα; Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα;

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα, που προκαλεί φλεγμονή στις αρθρώσεις. Είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας. Προσβάλλει κυρίως άτομα, ηλικίας 35 – 55 ετών.

Τα συμπτώματα που προκαλεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι:
• Πόνος και οίδημα στις αρθρώσεις (μικρές αρθρώσεις χεριών και ποδιών, μεγάλες αρθρώσεις, όπως
γόνατα, αγκώνες, ώμοι & η σπονδυλική στήλη)
• Δυσκαμψία
• Κόπωση
• Αναιμία
• Συμπτώματα γρίπης (κακουχία, εξάψεις, εφιδρώσεις)

129. Συμπτώματα αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας.

Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση, αποτέλεσμα φλεγμονής, που εκδηλώνεται στους σπονδύλους. Δεν οφείλεται σε τραύμα στην σπονδυλική στήλη. Είναι ένα είδος αρθρίτιδας της σπονδυλικής στήλης.

Τα συμπτώματα της νόσου είναι:
• Περιοδικές κρίσεις πόνου και ακαμψίας στην σπονδυλική στήλη
• Ανεξήγητοι πόνοι χαμηλά στην μέση, οι οποίοι είναι πιο ισχυροί μετά τον ύπνο (η γυμναστική
μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο)
• Πόνος και ακαμψία στην ιερολαγόνιο άρθρωση, στο σημείο δηλαδή που ενώνεται η λεκάνη με την
σπονδυλική στήλη
• Ανεξήγητος πόνος στην φτέρνα, στο στήθος ή σε κάποια άρθρωση του σώματος (κρίσεις πόνου,
που γίνονται ισχυρότερες, όσο περνά ο καιρός

130. Τι είναι η ουρική αθρθρίτιδα και πως αντιμετωπίζεται;

Η ουρική αρθρίτιδα είναι φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων. Παλιά, ήταν γνωστή με το όνομα «ποδάγρα», εξαιτίας της συχνότερης εντόπισής της, δηλαδή στην 1η μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση (μεγάλο δάκτυλο του ποδιού). Άλλες αρθρώσεις, που προσβάλλονται είναι η πηχεοκαρπική, του γόνατος και η ποδοκνημική. Η νόσος οφείλεται στην εναπόθεση, μέσα και γύρω απ’ τις αρθρώσεις, κρυστάλλων ενός άλατος του ουρικού οξέος (= χημική ένωση, που παράγεται, όταν το σώμα διασπά μια χημική ουσία, που ονομάζεται πουρίνη), που λέγεται ουρικό μονονάτριο. Ο σχηματισμός αυτών των κρυστάλλων οφείλεται σε μεγάλη αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία).

Η ουρική αρθρίτιδα αντιμετωπίζεται θεραπευτικά με:
• Κολχικίνη
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόνη)
• Φάρμακα, που μειώνουν την παραγωγή ουρικού οξέος (αλλοπουρινόλη, φεμπουξοστάτη)
• Φάρμακα, που αυξάνουν την αποβολή ουρικού οξέος απ’ τους νεφρούς (προβενεκίδη,
βενζοβρωμαρόνη, λοζαρτάνη)

Ορισμένα γενικά προληπτικά μέτρα έναντι της ουρικής αρθρίτιδας είναι:
• Απώλεια βάρους
• Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών
• Λήψη επαρκούς ποσότητας υγρών σε καθημερινή βάση
• Αποφυγή επαναλαμβανόμενων μικροτραυματισμών κατά την διάρκεια σσκήσεων ή
επαγγελματικών δραστηριοτήτων

131. Τι ονομάζεται ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα);

Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) είναι μια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος, χρόνια ή υποτροπιάζουσα. Ξεκινά κατά την παιδική ηλικία, στις περισσότερες περιπτώσεις μετά τους 6 μήνες, και μπορεί να διαρκέσει
μέχρι την εφηβεία ή την ενήλικη ζωή. Μπορεί να οφείλεται σε διαταραγμένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος, σε ανοσολογικούς, περιβαλλοντικούς ή γενετικούς παράγοντες.

132. Τι γνωρίζετε για τον απλό έρπητα;

Ο ιός του απλού έρπητα ευθύνεται για τον επιχείλιο έρπητα, τον έρπη των γεννητικών οργάνων και μπορεί να προσβάλλει το δέρμα. Μεταδίδεται με το φιλί. Ταξινομείται σε:
✓ Ιός του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1)
✓ Ιός του απλού έρπητα τύπου 2 (HSV-2)
• Εμφανίζεται κυρίως στην πρώιμη παιδική ηλικία.
• Η κύρια πύλη εισόδου είναι η στοματική κοιλότητα, με τον βλεννογόνο του στόματος.
• Αρχικά, η λοίμωξη εκδηλώνεται ως ουλοστοματίτιδα. Μετά από 1 εβδομάδα επώασης, εμφανίζεται
στο πρόσωπο ή το στόμα επώδυνο φυσαλιδώδες εξάνθημα, με παράλληλα συμπτώματα καύσου,
κνησμού και μουδιάσματος στις άκρες των χειλιών και της μύτης. Επίσης, ο ασθενής μπορεί να
εμφανίσει πυρετό, ναυτία, διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων ή δυσκολία στην κατάποση.
• Πιθανές επιπλοκές: κερατοεπιπεφυκίτιδα, μια θανατηφόρα μορφή εγκεφαλίτιδας.

133. Τι γνωρίζετε για τον έρπητα ζωστήρα;

Ο έρπης ζωστήρας είναι μια ιογενής νόσος, που χαρακτηρίζεται από επώδυνο φυσαλιδοειδές εξάνθημα, περιορισμένης έκτασης, σε μια πλευρά του σώματος (δεξιά ή αριστερά). Προκαλείται απ’ την επανεργοποίηση του ίδιου ιού, που προκαλεί και την ανεμοβλογιά (VZV – Varicella Zoster Virus). Ο έρπης ζωστήρας δεν αποτελεί την ίδια νόσο με τον επιχείλιο έρπητα, παρόλο που μοιάζει η ονομασία των ασθενειών. Μετά την ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση & μπορεί να επανεργοποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή. Τα συμπτώματα του έρπη ζωστήρα μπορεί να είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά. Οι περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από καυστικό, διαπεραστικό πόνο στην περιοχή του εξανθήματος, που μπορεί να είναι σταθερός ή διαλείπων. Το εξάνθημα υπάρχει στην μια πλευρά του σώματος, συνήθως στο άνω μέρος, στον θώρακα, τον λαιμό ή γύρω απ’ τα μάτια και μετατρέπεται σε επώδυνες, γεμάτες υγρό, φυσαλίδες, οι οποίες σπάνε, σχηματίζοντας κρούστα και επουλώνονται σε λίγες εβδομάδες.
Ο πόνος κατά την οξεία φάση του έρπητα ζωστήρα, κατά μέσο όρο διαρκεί 2 – 4 εβδομάδες. Συνήθως σταματά μετά την επούλωση του εξανθήματος.
Το εμβόλιο κατά του ιού VZV είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την μείωση των περιστατικών του έρπητα ζωστήρα. Τα αντιϊκά φάρμακα θεωρούνται θεραπεία δεύτερης εκλογής, ωστόσο μπορούν να μειώσουν την σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

134. Τι είναι η ψώρα και πως μεταδίδεται;

Η ψώρα είναι μια μολυσματική δερματοπάθεια, που οφείλεται στο άκαρι της ψώρας και μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία. Το άκαρι της ψώρας προτιμά τα σημεία του δέρματος, που είναι λεπτά και άτριχα & αποφεύγει τις περιοχές, με έντονη τριχοφυΐα, επειδή παρεμποδίζουν την πορεία του στην επιδερμίδα, κατά την διάνοιξη της σήραγγας.

Όταν κάποιος προσβληθεί από ψώρα, έχει έντονο κνησμό και δημιουργείται εξάνθημα, εξαιτίας της φλεγμονώδους αντίδρασης του δέρματος στην προσπάθειά του να αποβάλλει το άκαρι. Η μετάδοση της ψώρας απ’ το δέρμα του μολυσμένου ατόμου στο δέρμα του υγιούς γίνεται εύκολα με άμεση επαφή. Όσο πιο στενή είναι η επαφή, τόσο πιο μεγάλη είναι η πιθανότητα της μόλυνσης. Σπανίως μπορεί να μεταδοθεί με την χρήση κοινών κλινοσκεπασμάτων, πετσετών, κλπ. γι’ αυτό και μπορεί να προσβάλλει μέλη της ίδιας οικογένειας. Το άκαρι της ψώρας δεν μπορεί να ζήσει 4 – 5 μέρες μακριά απ’ το ανθρώπινο σώμα.

135. Ποια είναι τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος;

Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από:
• Τους νεφρούς
• Τους ουρητήρες
• Την ουροδόχο κύστη
• Την ουρήθρα

136. Που παράγεται το σάλιο, τι περιέχει και σε τι χρησιμεύει;

Το σάλιο (ή αλλιώς σίελος) είναι το έκκριμα, που παράγουν οι μικροί και μεγάλοι σιελογόνοι αδένες (παρωτίδα, υπογνάθιοι & υπογλώσσιοι αδένες). Αποτελείται από νερό (99,5%) και ανόργανα και οργανικά συστατικά (0,5%). Το pH του κυμαίνεται από 5,2 – 7,8 (μέση τιμή: 6,7).
Τα ανόργανα συστατικά, που περιέχονται στο σάλιο είναι:
• Ηλεκτρολύτες (ιόντα καλίου, νατρίου, χλωρίου και διττανθρακικά ιόντα)
• Σε μικρότερη ποσότητα περιέχονται φωσφορικά ιόντα και ιόντα ασβεστίου
Τα οργανικά συστατικά είναι:
• Ένζυμα: πτυαλίνη (αμυλάση), λυσοζύμη, αλκαλική φωσφατάση, κλπ
• Πρωτεΐνες: φωσφοπρωτεΐνες (σταθερίνη, ιστατίνη) και γλυκοπρωτεΐνες (μουκίνες)
• Αντισώματα
• Συγκολλητινογόνα του συστήματος ΑΒΟ
• Ορμόνες
• Αυξητικούς παράγοντες
• Παράγων αδρανοποίησης του ιού του AIDS
Η χρησιμότητα του σάλιου είναι η εξής:
✓ Διευκολύνει την μάσηση, την κατάποση και την ομιλία.
✓ Παίζει σημαντικό ρόλο στην γεύση, λόγω της διατήρησης της λειτουργικής ακεραιότητας των
γευστικών καλύκων.
✓ Με την πτυαλίνη (αμυλάση) συμβάλλει μερικώς στην πέψη των υδατανθράκων.
✓ Συμβάλλει στην διατήρηση της υγείας της στοματικής κοιλότητας, καθώς δρα ως προστατευτικός
παράγων κατά της τερηδόνας, της περιοδοντίτιδας, των λοιμώξεων του βλεννογόνου του
στόματος, κλπ.
✓ Αποτελεί μέρος της άμυνας του οργανισμού έναντι των μικροβίων, εξαιτίας διαφόρων παραγόντων
που περιέχει (αντισώματα, παράγων αδρανοποίησης του ιού του AIDS)

137. Αναφέρετε ονομαστικά 5 ενδοκρινείς αδένες της γυναίκας.

Οι ενδοκρινείς αδένες της γυναίκας είναι:
• Υπόφυση
• Θυρεοειδής αδένας
• Παραθυρεοειδείς αδένες
• Επινεφρίδια
• Ωοθήκες

138. Από πού ξεκινάει το παχύ έντερο και που καταλήγει; Πόσο είναι το μήκος του; Αναφέρετε αναλυτικά όλα τα μέρη του παχέως εντέρου.

Το παχύ έντερο έχει μήκος περίπου 1,5 μέτρο. Ξεκινά απ’ την χαμηλότερη πλευρά της κοιλιάς στην δεξιά πλευρά του (το πρώτο τμήμα είναι το τυφλό) και καταλήγει στο στόμιο του πρωκτού. Αναλυτικότερα, τα μέρη του παχέως εντέρου είναι τα εξής:
• Σκωληκοειδής απόφυση
• Τυφλό
• Κόλον (ανιόν, εγκάρσιον, κατιόν)
• Σιγμοειδές
• Ορθό (ή απευθυσμένο)
• Πρωκτικός σωλήνας

139. Ποιος είναι ο σκοπός και η διαδρομή της μεγάλης κυκλοφορίας της καρδιάς;

Η μεγάλη κυκλοφορία της καρδιάς (ή συστηματική) είναι η κυκλοφορία του αίματος απ’ την καρδιά προς τα άλλα όργανα του σώματος. Συμμετέχουν σε αυτήν αρτηρίες (μεταφέρουν το αίμα απ’ την αριστερή κοιλία της καρδιάς σε όλα τα σημεία του σώματος), φλέβες (επαναφέρουν το αίμα στον δεξιό κόλπο της καρδιάς) και τριχοειδή αγγεία (διάσπαρτα στους ιστούς, με την μορφή δικτύων). Στην μεγάλη κυκλοφορία, συμμετέχουν η αορτή και η άνω και κάτω κοίλη φλέβα. Τα δυο τελευταία αγγεία συλλέγουν το αίμα, καθώς επιστρέφει απ’ όλα τα σημεία του σώματος και το επαναφέρουν στον δεξιό κόλπο της καρδιάς.

Στην μεγάλη κυκλοφορία, το αίμα:
• Ξεκινά απ’ την αριστερή κοιλία της καρδιάς και μέσω της αορτής και των διακλαδώσεών της,
διανέμεται σε όλα τα σημεία του σώματος.
• Φτάνοντας στα τριχοειδή αγγεία, παραλαμβάνει άχρηστα ή τοξικά προϊόντα του μεταβολισμού των
κυττάρων και τους προσφέρει χρήσιμα.
• Με τις ουσίες, που πρέπει να αποβληθούν, συγκεντρώνεται στα φλεβίδια και με την άνω και κάτω
κοίλη φλέβα επιστρέφει στον δεξιό κόλπο της καρδιάς.

140. Τι είναι ο οισοφάγος, ποιο είναι το μήκος του, σε τι εξυπηρετεί και ποιες είναι οι μοίρες του;

Ο οισοφάγος είναι ένας μυομεμβρανώδης σωλήνας, που συνδέει τον φάρυγγα με το στομάχι. Έχει μήκος περίπου 25 – 30εκ. Εκτείνεται στο οπίσθιο μεσοθωράκιο απ’ το ύψος του κρικοειδούς χόνδρου, μέχρι την καρδιακή μοίρα του στομάχου. Αποτελείται απ’ την αυχενική, την θωρακική και την κοιλιακή μοίρα. Ο οισοφάγος εξυπηρετεί κυρίως στην προώθηση των υγρών και των στερεών τροφών, μέσω του αυλού του, στο στομάχι, με τον μηχανισμό της κατάποσης. Στην διαδικασία αυτή, εκτός απ’ τον οισοφάγο, εμπλέκονται οι μυς του στόματος και του φάρυγγα, που ευθύνονται για την στοματική και φαρυγγική φάση της κατάποσης αντίστοιχα. Επίσης, αποτρέπει την παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου.

141. Ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας; Αναφέρετε ονομαστικά τους τύπους σχιζοφρένειας.

Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα (ψύχωση), ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες (εξωπραγματικές), παράλογες σκέψεις και αδυναμία λειτουργικότητας, κλπ.
Η σχιζοφρένεια περιγράφεται συχνά απ’ την άποψη θετικών και αρνητικών (ή υπολειμματικών) συμπτωμάτων. Τα θετικά συμπτώματα είναι αυτά, που τα περισσότερα άτομα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν, αλλά υπάρχουν σε ανθρώπους με σχιζοφρένεια. Μπορεί να περιλαμβάνουν παραληρητικές ιδέες, αποδιοργανωμένη σκέψη και ομιλία, οπτικές/οσφρητικές/γευστικές ψευδαισθήσεις, που τυπικά θεωρούνται ως εκδηλώσεις της ψύχωσης.

Τα αρνητικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας είναι ελλείματα κανονικών συναισθηματικών αντιδράσεων
ή άλλων διαδικασιών σκέψης και περιλαμβάνουν:
• Επίπεδο ή αμβλύ συναίσθημα και συγκίνηση
• Αλογία
• Ανηδονία (το άτομο δεν νιώθει ευχαρίστηση)
• Έλλειψη δημιουργίας κοινωνικών σχέσεων
• Αβουλησία
Οι τύποι της σχιζοφρένειας είναι οι εξής:
• Παρανοϊκός τύπος
• Αποδιοργανωμένος τύπος
• Κατατονικός τύπος
• Αδιαφοροποίητος τύπος
• Υπολειμματικός τύπος

142. Τι ονομάζεται οργανικό ψυχοσύνδρομο;

Το οργανικό ψυχοσύνδρομο (delirium ή acute confusional state) είναι ένα σύνολο από νευροψυχιατρικά συμπτώματα, που εμφανίζονται αιφνιδίως, σε ειδικές περιπτώσεις. Είναι ψυχοπαθολογικές καταστάσεις, που οφείλονται σε οργανικές διαταραχές του εγκεφάλου. Βασικό σύμπτωμα είναι οι διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών (μνήμη, γλώσσα, προσοχή, κλπ.).

Το οργανικό σύνδρομο ταξινομείται ως εξής:
• Ντελίριο (οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο/οξεία συγχυτική κατάσταση/οξύ εγκεφαλικό σύνδρομο)
• Άνοιες
• Αμνησιακές διαταραχές
• Άλλες οργανικές ψυχικές διαταραχές

143. Τι ονομάζεται διαταραχή προσωπικότητας; Αναφέρετε τις κυριότερες διαταραχές προσωπικότητας.

Η διαταραχή προσωπικότητας προκύπτει απ’ την δυσκολία που έχει το άτομο να διαχειριστεί στρεσογόνες καταστάσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις, στην εργασία και την ψυχαγωγία. Χαρακτηρίζεται από τρόπους αντίληψης, αντίδρασης και συσχέτισης που είναι άκαμπτοι, ριζωμένοι και κοινωνικά δυσπροσαρμοστικοί σε μια ποικιλία περιπτώσεων. Το άτομο με διαταραχή της προσωπικότητας δεν αντιλαμβάνεται ότι η συμπεριφορά του ή ο τρόπος σκέψης του δεν είναι κατάλληλα. Αντιθέτως, πιστεύουν ότι οι τρόποι τους είναι σωστοί και ότι έχουν δίκιο.

Οι κυριότερες διαταραχές της προσωπικότητας είναι:
• Παρανοειδής
• Σχιζοειδής
• Σχιζότυπη
• Αντικοινωνική
• Οριακή
• Δραματική
• Ναρκισσιστική
• Αποφευκτική
• Εξαρτημένη
• Ψυχαναγαστική/καταναγκαστική

144. Δώστε τον ορισμό των νευρώσεων. Αναφέρετε τις κυριότερες νευρώσεις.

Γενικά, οι νευρώσεις συμπεριλαμβάνονται στις ψυχικές διαταραχές. Ως νεύρωση νοείται η διαταραχή
συμπεριφοράς, κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να αντιμετωπίσει το άγχος και τις ενδοψυχικές
συγκρούσεις του. Οι κυριότερες νευρώσεις είναι:
• Διαταραχή πανικού
• Φοβίες
• Εμμονές
• Υστερία
• Υποχονδρία
• Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες
• Διασχιστικές διαταραχές
• Ψυχογενής νευρική ανορεξία
• Ψυχογενής βουλιμία
• Νευρική ορθορεξία

145. Τι είναι η κατάθλιψη της λοχείας; Ποια είναι τα συμπτώματα και πως αντιμετωπίζεται;

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι είδος κλινικής κατάθλιψης, που επηρεάζει τις λεχωΐδες, δηλαδή τις γυναίκες, που έχουν γεννήσει. Επηρεάζει περίπου το 15% των γυναικών, ενώ μόνο 1 στις 4 περιπτώσεις διαγιγνώσκεται απ’ τον γιατρό και αντιμετωπίζεται.

Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης μπορεί να συμβούν σε διάστημα από 24 ώρες μέχρι 6 μήνες
μετά την γέννηση του παιδιού & είναι τα εξής:
• Η γυναίκα φοβάται ότι μπορεί να βλάψει το παιδί της
• Ενοχές και ντροπή
• Εξάντληση, αίσθημα κενού ή λύπη
• Σύγχυση, πανικός ή άγχος
• Απελπισία, αδυναμία
• Έλλειψη όρεξης για φαγητό
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για οποιαδήποτε δραστηριότητα
• Πολύωρος ύπνος, συχνοί εφιάλτες
• Αδιαφορία για την σωματική εμφάνιση και την προσωπική υγιεινή
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Ελλιπής μνήμη
• Έλλειψη αποφασιστικότητας
• Αίσθημα απόρριψης απ’ τον σύντροφο
Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντικαταθλιπτικά φάρμακα ή ψυχοθεραπεία. Σε
βαριές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί η άρρωστη να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο.

146. Τι ονομάζουμε εξάρτηση (σωματική, ψυχική) από ουσίες (ναρκωτικά, αλκοόλ, καπνός);

Η εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ατόμου, κατά την οποία κυριαρχείται απ’ την έντονη ανάγκη λήψης της ουσίας. Μπορεί να είναι σωματική ή ψυχική εξάρτηση. Κατά την σωματική εξάρτηση, ο οργανισμός του ατόμου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα, όταν σταματήσει η χρήση (στερητικό σύνδρομο). Κατά την ψυχική εξάρτηση, το άτομο έχει ανάγκη απ’ την χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά να νιώσει φυσιολογικός και να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινότητας.

147. Τι γνωρίζετε για την αιτιοπαθογένεια των ψυχώσεων;

Η αιτιοπαθογένεια των ψυχώσεων δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Μπορεί να οφείλονται σε:
• Επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό
• Δύσκολη παιδική ηλικία με ανεπαρκείς γονείς, σεξουαλική, σωματική ή συναισθηματική
κακοποίηση
• Διαταραχές εγκεφαλικής λειτουργίας (οργανικό υπόβαθρο)

Σελίδα 7 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

148. Τι είναι η ψυχανάλυση;

Η ψυχανάλυση είναι μια θεωρία για τον ανθρώπινο νου, όσο και μια θεραπευτική μέθοδος, που θεμελιώθηκε απ’ τον Sigmund Freud (Σίγκμουντ Φρόυντ). Έχει 4 θεμελιώδη πεδία εφαρμογής, όπως:
• Τρόπος λειτουργίας του νου
• Θεραπευτική μέθοδος για ψυχικά προβλήματα
• Μέθοδος έρευνας
• Τρόπος προσέγγισης των πολιτισμικών και κοινωνικών φαινομένων

Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία, η ανθρώπινη συμπεριφορά καθορίζεται κυρίως από ασυνείδητες δυνάμεις, που πηγάζουν από πρωτόγονες συναισθηματικές ανάγκες, παρά απ’ την λογική. Ο ψυχαναλυτής αναζητά λύση σε χρόνιες λανθάνουσες συγκρούσεις, προάγει την προσωπική ανάπτυξη του ασθενούς και μεταβάλλει την προσωπικότητά του. Η επιτυχία της ψυχανάλυσης έγκειται στην εκτεταμένη διερεύνηση του ασυνείδητου, με την τεχνική του ελεύθερου συνειρμού (ο ασθενής λέει ό,τι του έρχεται στο μυαλό).

149. Τι γνωρίζετε για της διαταραχές συνείδησης;

Με την έννοια διαταραχές συνείδησης ορίζονται τα προβλήματα σε νοητικές λειτουργίες του εγκεφάλου (σκέψη, αντίληψη, μνήμη, συγκέντρωση και συμπεριφορά). Οι διαταραχές αυτές μπορεί να επηρεάσουν πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής, όπως την ικανότητα για εργασία και την αποπεράτωση καθημερινών διαδικασιών.

Οι πιο συχνές διαταραχές συνείδησης παρουσιάζουν τα παρακάτω συμπτώματα:
• Αιφνίδια δυσκολία συγκέντρωσης
• Έντονη ανησυχία
• Ασυνήθιστες διαταραχές στον ύπνο
• Επιθετική συμπεριφορά
• Διαταραχές, σχετικές με τον χώρο και τον χρόνο, που βρίσκεται ο ασθενής
• Αδύναμη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη μνήμη
• Αδυναμία χρήσης αριθμητικών πράξεων
• Αδύναμη κρίση
• Διαταραχή προσανατολισμού
• Δυσκολία στην συγκέντρωση και στην ανάμνηση πρόσφατων γεγονότων

150. Τι είναι οι γνωσιακές θεραπείες; Αναφέρετε τις κυριότερες από αυτές.

Οι γνωσιακές και συμπεριφορικές ψυχοθεραπείες είναι ψυχολογικές θεραπείες, που βασίζονται σε επιστημονικές αρχές, για τις οποίες η έρευνα έχει δείξει ότι είναι αποτελεσματικές σε ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων. Βασίζονται στην θεωρία ότι η συμπεριφορά του ατόμου καθορίζεται απ’ τον τρόπο σκέψης του σχετικά με τον εαυτό του και τον ρόλο του στον κόσμο. Ο ασθενής δουλεύει μαζί με τον θεραπευτή, για να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τα προβλήματα, βάσει της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και την συμπεριφορά. Η γνωσιακή θεραπεία δεν χρησιμοποιεί ψυχοδυναμικές υποθέσεις για να ερμηνεύσει την συμπεριφορά του ασθενούς, αλλά βασίζεται στο μοντέλο της μάθησης. Η δυσλειτουργική συμπεριφορά αποδίδεται σε δυσπροσαρμοστική μάθηση. Στόχος είναι η εκμάθηση μιας πιο λειτουργικής συμπεριφοράς.

Οι κυριότερες γνωσιακές θεραπείες είναι:
• Προγραμματισμός δραστηριοτήτων (καταγραφή)
• Τεχνικές ικανοποίησης και ευχαρίστησης
• Διαβάθμιση δραστηριοτήτων (σταδιακή ανάθεση στόχων)
• Γνωσιακή πρόβα
• Εκπαίδευση διεκδικητικότητας και παίξιμο ρόλου

151. Τι είναι άγχος; Διατυπώστε τη διαφορά μεταξύ δεσμευμένου και διάχυτου άγχους.

Το άγχος είναι συναισθηματικό βίωμα μεγάλης εσωτερικής δυσφορίας, που προκαλείται από μια αόριστη απειλή, την οποία το άτομο δεν μπορεί να αποφύγει, επειδή δεν έχει συγκεκριμένο αντικείμενο. Το άγχος εκδηλώνεται με φοβίες, έμμονες ιδέες και τελετουργίες, αναβιώσεις τραυματικών γεγονότων, χρόνιες ανήσυχες σκέψεις και ποικίλα σωματικά συμπτώματα. Το διάχυτο ή γενικευμένο άγχος χαρακτηρίζεται από αίσθημα υπερβολικής ψυχικής αγωνίας, με απροσδιόριστη αιτία. Ο πάσχων έχει υπερβολικό άγχος και ανησυχία για πράγματα της καθημερινότητας. Κατά την διάρκεια της ημέρας, η διάρκεια της ανησυχίας είναι μεγάλη και είναι δύσκολο να εμφανίσει ύφεση. Τα άλλα χαρακτηριστικά, που πρέπει να αξιολογηθούν και να οδηγήσουν το άτομο στην αναζήτηση βοήθειας από ψυχίατρο είναι: η ένταση του άγχους και της ανησυχίας, που προκαλεί αίσθημα μεγάλης δυσφορίας, η πρόκληση συμπτωμάτων ακόμα και από μικροπράγματα, η μείωση της λειτουργικότητας του ατόμου σε κοινωνικό ή εργασιακό επίπεδο, και ένα απ’ τα παρακάτω:
• Νευρικότητα
• Εύκολη κόπωση
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Ευερεθιστότητα
• Μυϊκή τάση
• Διαταραχές στον ύπνο
Δεσμευμένο άγχος (ή άγχος – σήμα): ενδοψυχικός μηχανισμός, που γεννά μικρότερες δόσεις άγχους, προκειμένου να κρατηθεί άγρυπνο το «εγώ», που αποτελεί το οργανωμένο μέρος της προσωπικότητας του ατόμου και περιλαμβάνει βασικές λειτουργίες, όπως η εκτίμηση διαφόρων καταστάσεων, ο έλεγχος της πραγματικότητας, κλπ. Το άγχος – σήμα και η ενεργοποίηση των μηχανισμών άμυνας χρησιμεύουν στην αποτροπή του τραυματικού άγχους.

Σελίδα 8 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

ΟΜΑΔΑ Β. ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Αναφέρετε τα εξωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας.

Το σύνολο των εξωτερικών οργάνων είναι το αιδοίο,
που αποτελείται από:
• Το εφήβαιο
• Τα μεγάλα και μικρά χείλη
• Την κλειτορίδα
• Τους προδρόμους του κόλπου
• Τον βολβό του προδρόμου
• Τους Βαρθολίνειους αδένες
• Τον παρθενικό υμένα
• Το εξωτερικό στόμιο της ουρήθρας
• Τους παραουρηθρικούς αδένες

2. Αναφέρετε τα εσωτερικά γεννητικά όργανα της γυναίκας.

Τα εσωτερικά όργανα της γυναίκας είναι:
• Ο κόλπος
• Ο τράχηλος (ενδοτράχηλος – εξωτράχηλος)
• Η μήτρα
• Οι σάλπιγγες
• Οι ωοθήκες

3. Σε ποιο σημείο της μήτρας γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου και σε ποιο σημείο η εμφύτευσή του;

Η γονιμοποίηση του ωαρίου γίνεται στην λήκυθο της σάλπιγγας και θα παραμείνει για 5 – 6 μέρες, όπου διαιρείται σε 2, 4, 8, 16, κ.ο.κ κύτταρα, καθώς η σάλπιγγα το καθοδηγεί στην κοιλότητα της μήτρας. Η εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου (ζυγώτης) γίνεται στο πρόσθιο ή οπίσθιο τμήμα του πυθμένα της μήτρας.

4. Αναφέρετε τις κυριότερες διαταραχές εμμηνορρυσίας.

Οι κυριότερες διαταραχές της εμμηνορρυσίας είναι οι εξής:
• Αμηνόρροια (απουσία περιόδου)
• Μηνορραγία (αυξημένη απώλεια αίματος ή διάρκεια της εμμηνορρυσίας πάνω από 8 ημέρες σε
ομαλό γενικά κύκλο)
• Μητρορραγία (αιμορραγία στο ενδιάμεσο δυο εμμηνορρυσιακών κύκλων)
• Ολιγομηνόρροια (διάρκεια εμμηνορρυσίας κάτω από 2 ημέρες ή περισσότερες μέρες, με ελάχιστη
καφεοειδή ροή)
• Δυσμηνόρροια (επώδυνη έμμηνος ρύση)

5. Τι είναι ενδομητρίωση;

Το ενδομήτριο είναι ο ιστός, που επενδύει την κοιλότητα της μήτρας. Η ενδομητρίωση λοιπόν είναι μια πάθηση, κατά την οποία ο ενδομητρικός ιστός λειτουργεί και αναπτύσσεται σε έκτοπη θέση (εκτός της κοιλότητας της μήτρας). Εντοπίζεται κυρίως στην πύελο και συνήθως στις ωοθήκες (ενδομητριώματα), στο τοιχωματικό περιτόναιο και στο οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, δηλαδή στο ορθοκολπικό διάφραγμα, στους ουρητήρες και την ουροδόχο κύστη & σπανίως στον ορογόνο του εντέρου (σιγμοειδές ή ειλεός) και την σκωληκοειδή απόφυση. Από πλευράς εντόπισης στην πύελο, η ενδομητρίωση χαρακτηρίζεται σε:
• Περιτοναϊκή
• Ωοθηκική
• Ενδομητρίωση του ορθοκολπικού
διαφράγματος

6. Τι είναι η αδενομύωση;

Η αδενομύωση είναι μια παθολογική κατάσταση της μήτρας. Το ενδομήτριο διεισδύει στα μυώδη τοιχώματα της μήτρας, όπου και μεγαλώνει. Διακρίνεται σε διάχυτη ή γενικευμένη, που αφορά όλη την μήτρα, και σε περιορισμένη ή εστιασμένη, που αφορά συγκεκριμένα σημεία. Πιο συχνά εμφανίζεται στις ηλικίες 30 – 35 ετών. Οι γυναίκες με αδενομύωση έχουν συχνά και ενδομητρίωση. Η αδενομύωση και στις δυο μορφές της μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία και η θεραπεία συνήθως είναι χειρουργική.

7. Τι είναι τα ινομυώματα; Αναφέρετε τα κυριότερα είδη ινομυωμάτων.

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι, που αναπτύσσονται στο μυομήτριο, δηλαδή στον μυϊκό χιτώνα του τοιχώματος της μήτρας. Η διάμετρός τους ξεκινά από 1εκ. και φτάνει έως τα 15εκ. Παρατηρούνται σε όλες τις ηλικίες, αλλά είναι συχνότερα σε γυναίκες άνω των 30 ετών, ενώ ανταποκρίνονται στις γυναικείες ορμόνες και έτσι αυξάνονται σε μέγεθος στην αναπαραγωγική ηλικία και την εγκυμοσύνη, ενώ μικραίνουν
στην εμμηνόπαυση.

Τα κυριότερα είδη ινομυωμάτων είναι:
• Ενδοτοιχωματικά (στο τοίχωμα της μήτρας)
• Υπορογόνια (στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας)
• Υποβλεννογόνια (προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα της μήτρας)

8. Τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (Polycystic Ovary Syndrome – PCOS) είναι η πιο συχνή ενδοκρινολογική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από υπερανδρογοναιμία, ωοθηκική δυσλειτουργία και ωοθήκες πολυκυστικής μορφολογίας. Η αιτιολογία παραμένει άγνωστη και η θεραπεία είναι κυρίως συμπτωματική. Το σύνδρομο μπορεί να προκαλέσει σημαντικές μεταβολικές διαταραχές, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η αντίσταση στην ινσουλίνη παρατηρείται σε πολλές γυναίκες με PCOS, κυρίως σε εκείνες με υπερανδρογοναιμία, αλλά δεν θεωρείται διαγνωστικό κριτήριο.

Οι γυναίκες με PCOS μπορεί να εμφανίσουν:
• Διαταραχές εμμηνορρυσίας (κυρίως ολιγομηνόρροια)
• Υπογονιμότητα
Επίσης, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών στην κύηση, όπως ο ΣΔ και η υπέρταση. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την πολύδυμη κύηση.

Συνηθισμένα ευρήματα αποτελούν διαταραχές του δέρματος, εξαιτίας αυξημένων περιφερικών ανδρογόνων (υπερτρίχωση, ακμή, λιγότερο η αλωπεκία).

9. Αναφέρετε τις κυριότερες μεθόδους αντισύλληψης.

Οι κυριότερες μέθοδοι αντισύλληψης είναι οι εξής:
• Ενδομήτριο σπείραμα (σπιράλ)
• Κολπικό διάφραγμα
• Αντισυλληπτικά χάπια
• Ανδρικό προφυλακτικό
• Ενέσιμη οξική-μεδρόξυ-προγεστερόνη
• Διακεκομένη συνουσία (τράβηγμα)
• Αντισυλληπτικός σπόγγος, που μπαίνει στον κόλπο
• Σπερματοκτόνες ουσίες
• Το χάπι της επόμενης μέρας
• Χειρουργική αντισύλληψη – στειροποίηση

10. Τι είναι επείγουσα αντισύλληψη και πώς εφαρμόζεται;

Επείγουσα αντισύλληψη είναι κάθε μέθοδος αντισύλληψης, που χρησιμοποιείται μετά την συνουσία και πριν την εμφύτευση (π.χ. ενδομήτριο σπείραμα, αντισυλληπτικό χάπι). Μετά την χρήση μιας μεθόδου, ο κίνδυνος εμφάνισης μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης μειώνεται κατά 75 – 89%.

Η επείγουσα αντισύλληψη πρέπει να εφαρμόζεται σε περίπτωση:
• Σπάσιμου του προφυλακτικού
• Περιστασιακής επαφής χωρίς προφυλάξεις
• Επαφής χωρίς προφύλαξη
• Βιασμού

11. Τι είναι οικογενειακός προγραμματισμός;

Ο οικογενειακός προγραμματισμός αναφέρεται στο δικαίωμα της κάθε οικογένειας να ορίζει ελεύθερα τον
αριθμό των μελών της, την χρονική κλιμάκωση της γέννησης των παιδιών και να έχει επαρκή κατάρτιση και πληροφόρηση.

Οι στόχοι του οικογενειακού προγραμματισμού είναι οι εξής:
• Μείωση του αριθμού των εκτρώσεων
• Σωστή ενημέρωση για την αντισύλληψη
• Πρόληψη των Σ.Μ.Ν
• Ενημέρωση για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV – Human Papilloma Virus), εμβολιασμός
• Στήριξη μειονοτήτων σε θέματα οικογενειακού προγραμματισμού

12. Σε τι ηλικία πρέπει να γίνεται το πρώτο το τεστ Παπανικολάου και πόσο συχνά πρέπει να γίνεται;

Το τεστ Παπανικολάου πρέπει να ξεκινήσει 8 – 12 μήνες μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή και πριν την ηλικία των 21 ετών. Κάθε γυναίκα πρέπει να επαναλαμβάνει την εξέταση κάθε χρόνο, όσο είναι σεξουαλικά ενεργή.

13. Τι είναι η κολποσκόπηση και πότε πρέπει να γίνεται;

Η κολποσκόπηση είναι μια απλή, μη επεμβατική, σύντομη στην διενέργειά της εξέταση, όπου ο γυναικολόγος εξετάζει τον τράχηλο της μήτρας σε μεγάλη μεγέθυνση, με την βοήθεια κολποσκοπίου. Κατά την κολποσκόπηση, η ασθενής κάθεται στο ειδικό εξεταστικό κρεβάτι, όπου ο γυναικολόγος χρησιμοποιεί κολποδιαστολέα, ώστε να φαίνεται ο τράχηλος. Το κολποσκόπιο τοποθετείται στο άνοιγμα του κόλπου, έξω απ’ αυτόν. Είναι ένα τηλεσκοπικό μικροσκόπιο, το οποίο μεγεθύνει την εικόνα έως και 60
φορές. Με την βοήθεια της συσκευής αυτής, ο γιατρός μπορεί να ελέγξει λεπτομερώς τον τράχηλο.
Χρησιμοποιούνται ειδικές ουσίες (οξικό οξύ, Lugol) και φωτισμός. Αν υπάρχει ύποπτη περιοχή (ανάλογα
με τον βαθμό), πιθανόν ο γιατρός να πάρει ιστό για βιοψία. Αφαιρείται ένα δείγμα ιστού (σαν κεφάλι
καρφίτσας) ανώδυνα, που τοποθετείται σε μπουκαλάκι με συντηρητικό & αποστέλλεται στο εργαστήριο
για εξέταση.

Η κολποσκόπηση πρέπει να γίνεται:
• Μετά από κάθε μη φυσιολογικό τεστ ΠΑΠ.
• Όταν υπάρχουν ορατές βλάβες στον τράχηλο, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος του τεστ ΠΑΠ.
• Όταν διαγιγνώσκεται ατυπία πλακωδών κυττάρων, κύτταρα ASCUS, HPV λοίμωξη, ενδοεπιθηλιακές
νεοπλασίες τραχήλου CIN I, II, III, διεισδυτικός Ca τραχήλου, κονδυλώματα αιδοίου, πρωκτού, κλπ.
• Σε εμμένουσες φλεγμονές του τραχήλου
• Παρακολούθηση προκαρκινικών αλλοιώσεων
• Έλεγχο, έπειτα από θεραπεία του Ca τραχήλου

14. Τι είναι υστεροσκόπηση και πότε πρέπει να γίνεται;

Η υστεροσκόπηση είναι μέθοδος εξέτασης της μήτρας, όπου εισάγεται μια λεπτή κάμερα (5 – 6 χιλ.) και ελέγχεται η κοιλότητα της μήτρας. Αναγνωρίζονται πολύποδες, ινομυώματα, πτυχώσεις, δυσπλασίες ή κακοήθειες και μπορεί να ληφθούν κατευθυνόμενες βιοψίες με μεγάλη ακρίβεια. Διακρίνεται στην διαγνωστική και χειρουργική υστεροσκόπηση. Επίσης, σε δυσλειτουργική αιμορραγία της μήτρας, μπορεί, μέσω της υστεροσκόπησης, να αφαιρεθεί όλη η εσωτερική επιφάνεια της μήτρας και να σταματήσει η περίοδος της γυναίκας, που δεν θέλει να αποκτήσει παιδιά.
Βασικό πλεονέκτημα της μεθόδου είναι η ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία της παθολογίας της ενδομητρικής κοιλότητας, δηλ. την ίδια στιγμή που διαγιγνώσκεται το πρόβλημα, προχωρά και η χειρουργική του θεραπεία υστεροσκοπικά.

Η υστεροσκόπηση πρέπει να γίνεται σε:
• Αυξημένη ροή περιόδου
• Αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση
• Στειρότητα
• Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
• Πολύποδα ή ινομύωμα

15. Τι είναι λαπαροσκόπηση και πότε πρέπει να γίνεται;

Η λαπαροσκόπηση είναι εξέταση των ενδοκοιλιακών και πυελικών οργάνων με ειδικό ενδοσκόπιο (λαπαροσκόπιο), χωρίς την διάνοιξη των κοιλιακών τοιχωμάτων. Το λαπαροσκόπιο εισέρχεται με μια μικρή τομή στην κοιλιά, κάτω απ’ τον αφαλό, ενώ φέρει και μια πηγή φωτός, για να φωτίζει το εσωτερικό της κοιλιάς. Η επέμβαση αυτή γίνεται υπό γενική αναισθησία.

Η λαπαροσκόπηση γίνεται στις εξής περιπτώσεις:
• Διαγνωστική λαπαροσκόπηση για πυελικό άλγος
• Διερεύνηση υπογονιμότητας
• Πλαστική σαλπίγγων, αφαίρεση ή απολίνωση σαλπίγγων
• Διάγνωση και θεραπεία έκτοπης κύησης (εξωμήτριο)
• Διάγνωση και θεραπεία ενδομητρίωσης
• Αφαίρεση κύστεων ωοθήκης
• Αφαίρεση ινομυωμάτων
• Λαπαροσκοπική ολική ή υφολική υστερεκτομή με ή χωρίς τα εξαρτήματα
• Λαπαροσκοπική ανάρτηση της μήτρας ή του κολοβώματος στον ιεροκοκκυγικό σύνδεσμο, για
προβλήματα πρόπτωσης
• Λαπαροσκοπικός λεμφαδενικός καθαρισμός πυέλου σε ογκολογικά γυναικολογικά περιστατικά ή
γενικά σε καρκίνους των γεννητικών οργάνων

16. Τι ονομάζεται κολπίτιδα;

Κολπίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή στην περιοχή του κόλπου, λόγω διατάραξης της φυσιολογικής μικροχλωρίδας των γυναικείων γεννητικών οργάνων ή λόγω λοίμωξης από μικρόβιο. Μπορεί να προκύψει επίσης απ’ την πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων σε γυναίκες, μετά την εμμηνόπαυση.
Σύμφωνα με την Mayo Clinic, υπάρχουν 4 βασικοί τύποι κολπίτιδας:
i. Βακτηριακή κολπίτιδα: υπερβολική ανάπτυξη κάποιου μικροοργανισμού, που βρίσκεται
φυσιολογικά στον κόλπο.
ii. Μυκητίαση: οφείλεται συνήθως στον μύκητα Candida albicans, ο οποίος ζει φυσιολογικά στον
κόλπο.
iii. Τριχομονάδωση: οφείλεται στο παράσιτο Trichomonas vaginalis και συνήθως μεταδίδεται με την
σεξουαλική επαφή.
iv. Ατροφία (ατροφική κολπίτιδα): αποτέλεσμα της πτώσης των επιπέδων των οιστρογόνων μετά την
εμμηνόπαυση.

17. Τι ονομάζεται ενδομητρίτιδα;

Ενδομητρίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή του βλεννογόνου της μήτρας, που προκαλείται απ’ την είσοδο μικροοργανισμών στο ενδομήτριο. Προκύπτει συχνά μετά από αποξέσεις ή αμβλώσεις, αν δεν τηρηθούν οι κανόνες αντισηψίας. Η φλεγμονή μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και απαντάται συχνά σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Η ενδομητρίτιδα μπορεί να οφείλεται σε κάποια βακτηριακή λοίμωξη, π.χ. από σταφυλόκοκκο, κολοβακτηρίδιο (E. Coli), από χλαμύδια, από neisseria, κλπ.

18. Τι ονομάζουμε σαλπιγγίτιδα;

Σαλπιγγίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή στις σάλπιγγες. Μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και παρουσιάζεται συνήθως σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας και έχουν σεξουαλικές σχέσεις. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα. Ποσοστό 1 – 2% των γυναικών, ηλικίας 16 – 25 ετών με ελεύθερες σεξουαλικές
σχέσεις, παρουσιάζουν οξεία σαλπιγγίτιδα.
Η σαλπιγγίτιδα οφείλεται σε μικρόβια, που αποτελούν μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου και του τραχήλου. Οι γυναίκες, που αλλάζουν συχνά σεξουαλικό σύντροφο ή εκείνες που ξεκινούν σεξουαλικές επαφές σε πολύ νεαρή ηλικία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν σαλπιγγίτιδα. Τα κύρια αίτια της σαλπιγγίτιδας είναι η ύπαρξη Σ.Μ.Ν., η μη χρήση προφυλακτικού και η χρήση σπιράλ.

19. Τι ονομάζουμε φλεγμονώδη νόσο της πυέλου;

Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (Φ.Ν.Π) είναι ένας γενικός όρος, που αναφέρεται σε λοίμωξη των εσωτερικών αναπαραγωγικών οργάνων της γυναίκας & κυρίως των σαλπίγγων. Πρόκειται για μια συχνή και σοβαρή επιπλοκή ορισμένων Σ.Μ.Ν. Μπορεί να προκληθούν σημαντικά προβλήματα στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς (πύελος), μεταξύ των οποίων και καταστροφή των σαλπίγγων και των ιστών, που βρίσκονται στην περιοχή της μήτρας και των ωοθηκών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος οφείλεται σε γονόκοκκο ή χλαμύδια. Η αντιμετώπιση γίνεται με χορήγηση αντιβιοτικών. Αν η πάθηση δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να προκαλέσει στειρότητα, έκτοπο κύηση, δημιουργία αποστήματος και χρόνιο πυελικό άλγος.

20. Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του μαστού;

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού μπορεί να γίνει με:
• Ψηλάφηση – κλινική εξέταση
• Μαστογραφία (κλασική – ψηφιακή – μαγνητική)
• Παρακέντηση με λεπτή βελόνη
• Κυτταρολογική εξέταση εκκρίματος θηλής
• Μικροβιοψία (Core biopsy)
• Ταχεία βιοψία – κανονική ιστολογική εξέταση χειρουργικού παρασκευάσματος

21. Αναφέρετε τις κυριότερες φλεγμονές του γυναικείου γεννητικού συστήματος.

Οι κυριότερες φλεγμονές του γυναικείου γεννητικού συστήματος είναι οι εξής:
• Αιδοιίτιδα
• Κολπίτιδα
• Τραχηλίτιδα
• Σαλπιγγίτιδα
• Ενδομητρίτιδα
• Σ.Μ.Ν
• Βλενόρροια
• Χλαμύδια
• Μυκητίαση
• Τριχομονάδωση
• Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου

22. Τι γνωρίζετε για τα εμβόλια κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας;

Εδώ και αρκετά χρόνια χρησιμοποιείται το τετραδύναμο εμβόλιο για την προστασία απ’ τον HPV (τύποι 6, 11, 16 και 18, Gardasil) και το διδύναμο εμβόλιο, για την προστασία απ’ τον HPV των τύπων 16 και 18 (Cervarix). Τα εμβόλια αυτά περιέχουν μη λοιμογόνα ιόμορφα σωματίδια, που αποτελούνται απ’ το περίβλημα του ιού, χωρίς να περιέχουν ιικό DNA. Άρα, δεν περιέχουν ζωντανούς ή εξασθενημένους ιούς (γι’ αυτό και δεν προκαλούν λοίμωξη).
Τα εμβόλια για τον HPV συστήνονται να γίνονται από πολύ νεαρή ηλικία, είναι ανεκτά και έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα. Γενικά, συστήνεται να γίνεται στις ηλικίες 9 – 26 ετών.
Η χορήγηση του εμβολίου γίνεται ενδομυϊκώς (στον δελτοειδή μυ) σε 3 δόσεις. Το 2010 το εμβόλιο για τον HPV συστήθηκε και σε άρρενες, ηλικίας 9 – 26 ετών, για να ελαττωθεί η πιθανότητα εμφάνισης γεννητικών κονδυλωμάτων.

23. Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και πως αντιμετωπίζεται;

Η διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας γίνεται με κυτταρολογική και ιστολογική εξέταση. Το τεστ ΠΑΠ, η κολποσκόπηση και η βιοψία αποτελούν σύνολο εξετάσεων, που μπορούν να προσφέρουν έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση.
Αφού γίνει η διάγνωση του καρκίνου, ακολουθεί η σταδιοποίηση, με την βοήθεια απεικονιστικών εξετάσεων (ακτινογραφία, αξονική τομογραφία, λεμφαγγειογραφία, κλπ.)
Η πρόγνωση (πιθανότητα ίασης) και η αντιμετώπιση εξαρτάται απ’ το στάδιο του καρκίνου. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας εξαρτάται απ’ το στάδιο του καρκίνου και το στάδιο της εγκυμοσύνης.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να αντιμετωπιστεί με:

• Χειρουργική θεραπεία (κωνοειδής εκτομή, κρυοχειρουργική, χειρουργική επέμβαση με λέιζερ,
διαθερμία ή με βρόχους – LEEP)
• Ακτινοθεραπεία (εξωτερική ακτινοθεραπεία ή τηλεθεραπεία, εσωτερική ακτινοθεραπεία ή
βραχυθεραπεία)
• Χημειοθεραπεία

24. Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου και πως αντιμετωπίζεται;

Η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου γίνεται με κυτταρολογική και ιστολογική εξέταση. Το τεστ ΠΑΠ, η κολποσκόπηση και η βιοψία αποτελούν σύνολο εξετάσεων, που μπορούν να προσφέρουν έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωση.
Αφού γίνει η διάγνωση του καρκίνου, ακολουθεί η σταδιοποίηση, με την βοήθεια απεικονιστικών εξετάσεων (ακτινογραφία, αξονική τομογραφία, λεμφαγγειογραφία, κλπ.). Η πρόγνωση (πιθανότητα ίασης) και η αντιμετώπιση εξαρτάται απ’ το στάδιο του καρκίνου.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
• Χειρουργική θεραπεία (ολική υστερεκτομή, αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο – ωοθηκεκτομή, ριζική
υστερεκτομή, εξεντέρωση της πυέλου και στομίες)
• Ακτινοθεραπεία (εξωτερική ακτινοθεραπεία ή τηλεθεραπεία, εσωτερική ακτινοθεραπεία ή
βραχυθεραπεία)
• Χημειοθεραπεία
• Ορμονοθεραπεία

25. Αναφέρετε τις κυριότερες καλοήθεις παθήσεις του μαστού της γυναίκας.

Οι κυριότερες καλοήθεις παθήσεις του μαστού της γυναίκας είναι:
• Πορεκτασία
• Καλοήθεις κύστεις μαστού
• Ινοαδένωμα
• Θήλωμα των πόρων
• Μαστίτιδα
• Γαλακτοκήλη
• Λιπονέκρωση
• Αμάρτωμα
• Διαβητική μαστοπάθεια

26. Τι είναι εμμηνόπαυση και τι κλιμακτήριος; Αναφέρετε τα κυριότερα συμπτώματα.

Η κλιμακτήριος είναι το χρονικό διάστημα, που η γυναίκα παρουσιάζει ορμονικές ανωμαλίες & ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση και διαρκεί 1 – 2 χρόνια πριν την εμμηνόπαυση. Η εμμηνόπαυση είναι η χρονική περίοδος, που ακολουθεί μετά την τελευταία έμμηνο ρύση και οφείλεται στην μη αναστρέψιμη και οριστική παύση λειτουργίας της.

Τα συμπτώματα, που παρατηρούνται στην κλιμακτήριο είναι:
• Μείωση του κύκλου
• Μεγάλη διάρκεια της περιόδου
• Μεγάλη απώλεια αίματος
• Μικροαιμορραγίες
• Συχνές αιμορραγίες
• Αραιά διαστήματα μεταξύ των περιόδων

Τα συμπτώματα, που παρατηρούνται στην εμμηνόπαυση είναι:
• Ξηρότητα του κόλπου
• Προβλήματα στην ούρηση
• Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης
• Οστεοπόρωση
• Λεπτότερο, ξηρότερο και λιγότερο ελαστικό δέρμα

Σπάνια μπορεί να παρουσιαστεί:
• Πονοκέφαλος
• Ταχυκαρδίες
• Πόνος στις αρθρώσεις και τους μύες
• Κράμπες
• Αϋπνία
• Κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, κυκλοθυμία
• Κακή διάθεση
• Αίσθημα παλμών

27. Τι γνωρίζετε για το γεννητικό κύκλο της γυναίκας;

Σκοπός ενός φυσιολογικού γεννητικού (ή ωοθηκικού) κύκλου είναι η απελευθέρωση ενός ώριμου ωοκυττάρου (ωάριο), το οποίο, με την γονιμοποίησή του απ’ το σπερματοζωάριο, να δημιουργήσει μια νέα ζωή. Ο κύκλος αυτός ελέγχεται άμεσα απ’ τον άξονα υποθαλάμου – υπόφυσης και απαιτείται η λειτουργικότητα των ωοθηκών και της μήτρας. Είναι το διάστημα, που μεσολαβεί απ’ την 1η μέρα της εμμήνου ρύσεως μέχρι την 1η μέρα της επόμενης εμμήνου ρύσεως.
Στην διάρκεια του γεννητικού κύκλου εκκρίνονται ορμόνες απ’ τον υποθάλαμο, την υπόφυση και τις ωοθήκες, που προκαλούν την ωρίμανση και τελικά την απελευθέρωση του ωαρίου απ’ την ωοθήκη. Στην γυναίκα, όπως και στον άνδρα, η λειτουργία των γονάδων (όρχεις – ωοθήκες) ρυθμίζεται απ’ τον υποθάλαμο. Ο υποθάλαμος εκκρίνει την ορμόνη απελευθέρωσης γοναδοτροπινών (GnRH). Στην συνέχεια, η GnRH επιδρά στην υπόφυση, η οποία εκκρίνει την FSH (ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη – Follicle Stimulating Hormone: παραγωγή οιστρογόνων στην ωοθήκη, προάγει την ανάπτυξη των ωοθυλακίων) και την LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη – Luteinizing Hormone: διεγείρει την παραγωγή προγεστερόνης, ευθύνεται για την τελική ωρίμανση του ωαρίου, την ωοθυλακιορρηξία & την έναρξη και την συνέχιση της λειτουργίας του ωχρού σωματίου.

Ο γεννητικός κύκλος αποτελείται από 2 φάσεις: την παραγωγική (1η φάση του κύκλου) και την εκκριτική ή ωχρινική φάση (2η φάση του κύκλου), διαχωριστικό σημείο των οποίων αποτελεί η ωοθυλακιορρηξία. Η παραγωγική φάση διαρκεί απ’ την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως μέχρι την ωοθυλακιορρηξία & η διάρκειά της δεν είναι σταθερή. Χαρακτηρίζεται απ’ την ανάπτυξη του κυρίαρχου ωοθυλακίου μέχρι το στάδιο του προωορρηκτικού, την περαιτέρω ωρίμανση του ωαρίου και την παραγωγή της 17-β οιστραδιόλης. Εξαιτίας του χαμηλού ποσού οιστρογόνων, η FSH απελευθερώνεται απ’ την υπόφυση. Συμμετέχει στην επιλογή ενός απ’ τα ωοθυλάκια, που υπάρχουν στις 2 ωοθήκες. Η σταθερή αύξηση της συγκέντρωσης των οιστρογόνων στο αίμα προκαλεί αύξηση του πάχους και της αιμάτωσης του ενδομητρίου. Κατά την 14η μέρα, που τα επίπεδα των οιστρογόνων κορυφώνονται, παρατηρείται ρήξη του ωοθυλακίου και απελευθέρωση ενός ωαρίου απ’ την ωοθήκη στην σύστοιχη σάλπιγγα. Η ωχρινική ή εκκριτική φάση είναι το διάστημα, που μεσολαβεί απ’ την ωοθυλακιορρηξία μέχρι την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως. Χαρακτηρίζεται απ’ την λειτουργία του ωχρού σωματίου (σχηματισμός, που προκύπτει μετά την ωοθυλακιορρηξία, το οποίο γεμίζει αρχικά με αίμα και μετά με μια κιτρινωπή ουσία). Έχει σταθερή διάρκεια 14 +/- 2 μέρες.

Τα κύτταρα, που περιέβαλαν το ραγέν ωοθυλάκιο αρχίζουν να παράγουν προγεστερόνη. Εάν δεν γίνει γονιμοποίηση, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης στο αίμα ελαττώνονται και το υπερπλασθέν ενδομήτριο αδυνατεί να συντηρηθεί και αποπίπτει τελικά κατά την εμμηνορρυσία.

28. Τι ορίζεται πρωτοπαθής αμηνόρροια;

Η αμηνόρροια είναι η απουσία εμμήνου ρύσεως. Αν μια νεαρή γυναίκα δεν έχει εμφανίσει έμμηνο ρύση ως την ηλικία των 16 ετών, τότε πάσχει από πρωτοπαθή αμηνόρροια.

29. Τι ορίζεται δευτεροπαθής αμηνόρροια;

Η αμηνόρροια είναι η απουσία εμμήνου ρύσεως. Αν η γυναίκα έχει εμφανίσει έμμηνο ρύση και διακοπεί για 3 μήνες ή περισσότερο, τότε πρόκειται για δευτεροπαθή αμηνόρροια.

30. Τι είναι η ακράτεια ούρων; Αναφέρετε τους κυριότερους τύπους ακράτειας.

Η ακράτεια ούρων είναι πάθηση, κατά την οποία ο ασθενής δεν ελέγχει την απέκκριση των ούρων απ’ την ουρήθρα. Είναι αρκετά συχνή στις γυναίκες & εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, αλλά συχνότερα στις μεγαλύτερες. 1 στις 5 γυναίκες άνω των 40 ετών πάσχουν από ακράτεια ούρων.

Οι κυριότεροι τύπου ακράτειας είναι:
• Ακράτεια λόγω στρες
• Ακράτεια έπειξης (ασταθής ή υπεραντιδραστική κύστη)
• Μικτή ακράτεια
• Ακράτεια από υπερπλήρωση
• Λειτουργική ακράτεια

31. Τι ονομάζουμε υστερεκτομή; Αναφέρετε τα είδη της υστερεκτομής.

Υστερεκτομή ονομάζεται η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με 3 τρόπους:
i. Κοιλιακή υστερεκτομή (τομή στην κοιλιά)
ii. Κολπική υστερεκτομή (η μήτρα αφαιρείται απ’ τον κόλπο)
iii. Λαπαροσκοπικά
Τα είδη της υστερεκτομής είναι:
• Ολική υστερεκτομή: αφαίρεση όλης της μήτρας (σώμα και τράχηλος), ενώ παραμένουν οι
σάλπιγγες και οι ωοθήκες.
• Ολική υστερεκτομή και αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή: μαζί με την μήτρα
αφαιρούνται και οι δυο σάλπιγγες και οι ωοθήκες.
• Υφολική υστερεκτομή: αφαιρείται μόνο το σώμα της μήτρας, ενώ παραμένει ο τράχηλος.

32. Τι ονομάζεται εκπυρήνιση ινομυώματος και σε ποιες περιπτώσεις γίνεται και με ποιο τρόπο;

Εκπυρήνιση ινομυώματος ονομάζεται η επέμβαση, κατά την οποία αφαιρούνται τα ινομυώματα απ’ την μήτρα με ταυτόχρονη διατήρηση της μήτρας. Γίνεται τομή στον ορογόνο της μήτρας και στην συνέχεια στο μυομήτριο, άνωθεν του ινομυώματος, βρίσκεται η κάψα του και παρασκευάζεται, ενώ ταυτόχρονα απολινώνονται ή καυτηριάζονται τα τριχοφόρα αγγεία του. η επέμβαση διαρκεί περίπου 30 – 40 λεπτά, με
λαπαροτομή και λαπαροσκοπικά είναι ο διπλάσιος χρόνος. Με την εκπυρήνιση αφαιρούνται ινομυώματα, που προκαλούν μητρορραγίες, συχνουρία ή ακράτεια ούρων, θρομβώσεις, υπογονιμότητα ή όταν εκφυλίζονται (= αλλοίωση των ιστών ή των κυττάρων ενός οργανισμού, που εμποδίζουν την σωστή λειτουργία του) ή νεκρώνονται και προκαλούν οξύ κοιλιακό άλγος.

33. Δώστε τον ορισμό της υπογονιμότητας.

Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αποτυχία σύλληψης ενός ζευγαριού, το οποίο συνευρίσκεται ερωτικά, με ικανοποιητική συχνότητα σε κάθε κύκλο (>10 επαφές τον μήνα) για μια περίοδο 1 χρόνου, εφόσον η υποψήφια μητέρα είναι κάτω από 35 ετών. Αν η γυναίκα είναι άνω των 35 ετών, τότε η περίοδος δοκιμασίας δεν θα υπερβαίνει τους 6 μήνες. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Στην πρωτοπαθή υπογονιμότητα, δεν έχει επιτευχθεί σύλληψη στο παρελθόν, ενώ στην δευτεροπαθή έχει επιτευχθεί.

34. Ποιες είναι οι κυριότερες εξετάσεις για τον έλεγχο της υπογονιμότητας;

Οι κυριότερες εξετάσεις για τον έλεγχος της υπογονιμότητας είναι:
• Ανάλυση σπέρματος (2-3 διαφορετικά δείγματα)
• Έλεγχος της ωοθυλακιορρηξίας
• Έλεγχος των ορμονών FSH/LH & Ε2 (οιστραδιόλη)
• Υστεροσαλπιγγογραφία
• Υπερηχογραφική μέτρηση του αριθμού των ανώριμων ωοθυλακίων (2 – 8mm) την 3η μέρα του
κύκλου
• Έλεγχος προλακτίνης
• Έλεγχος ορμονών του θυρεοειδούς αδένα
• Βιοψία ενδομητρικού ιστού στην ωχρινική φάση
• Έλεγχος χλαμυδίων
• Έλεγχος για HIV, ηπατίτιδα B & C
• Μικροβιακός – βιοχημικός έλεγχος σπέρματος, υπερηχογραφικός έλεγχος οσχέου και ορμονικός
προσδιορισμός
• Υστεροσκόπηση
• Λαπαροσκόπηση
• Κατακερματισμός του DNA
• Καρυότυπος ζεύγους και προηγμένοι γενετικοί έλεγχοι
• Ανοσολογικοί παράγοντες και έλεγχος θρομβοφιλίας

35. Τι είναι η ενδομήτρια σπερματέγχυση;

Η ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI – Intrauterine Insemination) είναι μια θεραπεία υπογονιμότητας, κατά την οποία εισάγονται σπερματοζωάρια απευθείας στην ενδομητρική κοιλότητα, για να διευκολυνθεί η γονιμοποίηση. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της μεθόδου είναι η βατότητα και λειτουργικότητα των σαλπίγγων και η ύπαρξη ικανού αριθμού σπερματοζωαρίων στο επεξεργασμένο δείγμα.
Χρησιμοποιείται συνήθως σε περιπτώσεις υπογονιμότητας του ζεύγους, σε περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας, σε μικρού βαθμού ενδομητρίωσης και σε ειδικές περιπτώσεις. Ο πιο συνηθισμένος λόγος είναι η ανδρική υπογονιμότητα. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν ο άνδρας αντιμετωπίζει προβλήματα στύσης ή εκσπερμάτισης (π.χ. σε περίπτωση ανάστροφης εκσπερμάτισης, το σπέρμα απελευθερώνεται προς την ουροδόχο κύστη αντί για το πέος), καθώς και όταν ο άνδρας έχει μη φυσιολογικό άνοιγμα της ουρήθρας.
Η ενδομήτρια σπερματέγχυση δεν συνίσταται σε γυναίκες άνω των 37 ετών, σε ασθενείς με διαταραγμένο ορμονικό προφίλ ή χαμηλή ωοθηκική εφεδρεία, σε ασθενείς με σοβαρά νοσήματα ή διαταραχές στις σάλπιγγες, σε γυναίκες με ιστορικό λοιμώξεων της πυέλου και όσες έχουν μέτρια έως σοβαρή ενδομητρίωση.

Η διαδικασία της ενδομήτριας σπερματέγχυσης γίνεται ως εξής:

• Λήψη ωορρηκτικών φαρμάκων απ’ την γυναίκα, είτε ενέσιμα είτε per os. Στην συνέχεια, υποβάλλεται σε τακτική παρακολούθηση, για να καθοριστεί ο βαθμός ωρίμανσης των παραγόμενων ωαρίων.
• Σε 24 – 36 ώρες απ’ την αύξηση των επιπέδων της LH (ωορρηξία), ο άνδρας δίνει δείγμα σπέρματος, το οποίο επεξεργάζεται στο εργαστήριο, για να διαχωριστούν τα σπερματοζωάρια απ’ το σπερματικό υγρό και να επιλεγούν αυτά, που είναι καλύτερης ποιότητας (καλύτερη μορφολογία και κινητικότητα).
• Όταν ολοκληρωθεί η επεξεργασία του σπέρματος (μπορεί και 2 ώρες) τοποθετείται ένας λεπτός καθετήρας στην μήτρα, μέσα στον οποίο εγχέονται τα σπερματοζωάρια απευθείας στο εσωτερικό της. Η έγχυση διαρκεί λίγα λεπτά και συνήθως δεν προκαλεί καμιά ενόχληση στην γυναίκα.

Έπειτα, η γυναίκα πρέπει να περιμένει ένα εύλογο διάστημα για να μάθει αν είναι έγκυος (περίπου 14 μέρες, στην διάρκεια των οποίων μπορεί να συνεχίσει άφοβα τις δραστηριότητές της). Συνήθως συνιστώνται 4 – 5 κύκλοι σπερματέγχυσης, αναλόγως των περιπτώσεων.

36. Τι είναι η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή;

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι το σύνολο των ιατρικών μεθόδων, που χρησιμοποιούνται για την υποβοήθηση της αναπαραγωγής και την αύξηση της γονιμότητας. Ορισμένες μέθοδοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι:
• Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας
• Σπερματέγχυση
• Εξωσωματική γονιμοποίηση
• Ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών
• Ωοληψία
• Εμβρυομεταφορά
• Μικρογονιμοποίηση – ICSI (Introcytoplasmic Sperm Injection)
• Υποβοηθούμενη εκκόλαψη
• Καλλιέργεια βλαστοκύστεων
• Κρυοσυντήρηση εμβρύων – εμβρυομεταφορά αποψυχθέντων εμβρύων
• Κρυοσυντήρηση ωαρίων
• Δωρεά ωαρίων
• Ενδοσαλπιγγική μεταφορά γαμέτων (ειδικό αναπαραγωγικό κύτταρο, το οποίο συμμετέχει στην
αμφιγονική αναπαραγωγή ενός οργανισμού. Με τη συγχώνευση δύο γαμετών, που ονομάζεται
γονιμοποίηση, σχηματίζεται ένα νέο κύτταρο, το ζυγωτό) ή ζυγώτη (το γονιμοποιημένο ωάριο)
• Μικροχειρουργική λήψη σπερματοζωαρίων
• Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση

37. Τι ονομάζουμε αποστείρωση με φυσικά μέσα;

Αποστείρωση ονομάζεται η διαδικασία πλήρους καταστροφής των παθογόνων μικροοργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των σπορίων αυτών (= ανθεκτική κυτταρική μορφή, που σχηματίζεται από βακτήρια, μύκητες, κλπ., με την θερμότητα (ξηρή – ξηροκλίβανος, γυμνή φλόγα, υγρή – αυτόκαυστο), την υπεριώδη ακτινοβολία, την διήθηση, κλπ.

Σελίδα 9 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

38. Δώστε τους ορισμούς της ασηψίας και αντισηψίας.

ΑΣΗΨΙΑ: η πλήρης απουσία παθογόνων μ/σμών, που επιτυγχάνεται με την αποστείρωση.
ΑΝΤΙΣΗΨΙΑ: η αναστολή ανάπτυξης και πολ/σμού παθογόνων μ/σμών, με χρήση αντισηπτικών ουσιών
(Betadine, ιώδιο, οινόπνευμα, φορμόλη, σάπωνες) σε ζώντες ιστούς.

39. Δώστε τους ορισμούς της απολύμανσης και αποστείρωσης.

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ: η διαδικασία, με την οποία επιτυγχάνεται η καταστροφή των παθογόνων μ/σμών, αλλά όχι των ανθεκτικών τους μορφών (σπόρια) με χημικές ουσίες (αλκοόλη) ή με φυσικά μέσα (υψηλή θερμοκρασία) σε αντικείμενα, εργαλεία και επιφάνειες.
ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ: η διαδικασία, με την οποία επιτυγχάνεται η πλήρης καταστροφή των παθογόνων μ/σμών,
συμπεριλαμβανομένων των ανθεκτικών τους μορφών (σπόρια), από ένα αντικείμενο, με φυσικά μέσα ή με
χημικές ουσίες.

40. Τι ονομάζουμε αποστείρωση με χημικά μέσα;

Αποστείρωση με χημικά μέσα είναι η πλήρης καταστροφή των παθογόνων μ/σμών και των ανθεκτικών τους μορφών (σπόρια) με χημικά αέρια (οξείδιο του αιθυλενίου, αέριο φορμαλδεΰδης) και με χημικές σποροκτόνες διαλύσεις (ψυχρή αποστείρωση).

41. Πως γίνεται η αποστείρωση με ακτινοβολία;

Στην αποστείρωση, χρησιμοποιείται η υπεριώδης ακτινοβολία, η β-ακτινοβολία, η γ-ακτινοβολία και η Χακτινοβολία. Αυτή η τεχνική είναι δραστική έναντι πολλών βακτηρίων και ιών, αλλά το μειονέκτημα είναι ότι δεν προσβάλλει εύκολα τον ιό HIV & HBV (ηπατίτιδα Β).
Η αποστείρωση με ακτινοβολία γίνεται σε χαμηλή θερμοκρασία και εφαρμόζεται για αποστείρωση θερμοευαίσθητων υλικών και αντικειμένων.
Η υπεριώδης ακτινοβολία για αποστείρωση παράγεται από ειδικές λυχνίες ατμών υδραργύρου. Για μέγιστη αποτελεσματικότητα, οι λυχνίες θα πρέπει να προστατεύονται απ’ την σκόνη, την βρωμιά και την χάραξη. Επίσης, έχει πολύ μικρή διεισδυτική ικανότητα και δεν χρησιμοποιείται για αποστείρωση ιατρικών αντικειμένων. Η κύρια εφαρμογή της είναι η ελάττωση της μόλυνσης του αέρα και των επιφανειών σε ειδικούς χώρους εργασίας.
Στην αποστείρωση με ακτινοβολία γ, η κύρια πηγή, που χρησιμοποιείται είναι το ραδιοϊσότοπο 60Co (κοβάλτιο 60). Η ακτινοβολία β παράγεται με επιτάχυνση ηλεκτρονίων σε πολύ υψηλές ταχύτητες, μέσα σε ειδικές συσκευές, που ονομάζονται επιταχυντές ηλεκτρονίων (γραμμικοί, Van de Graaf).

42. Με ποιο τρόπο γίνεται ο έλεγχος της αποστείρωσης;

Ο έλεγχος της αποστείρωσης γίνεται με τους εξής τρόπους:
• Μέτρηση φυσικών μεγεθών (θερμοκρασία, πίεση, πίεση εμφάνισης φυσαλίδων)
• Χημικοί δείκτες
• Βιολογικοί δείκτες
• Χημικοί δείκτες της αποστείρωσης με θερμότητα (σωλήνες Browne, κρυσταλλικοί δείκτες, ταινίες
μελάνης, θερμοευαίσθητες ταινίες)
• Χημικοί δείκτες της αποστείρωσης με αέριο
• Χημικοί δείκτες της αποστείρωσης με ακτινοβολία

43. Τι είναι απολύμανση και με ποιους τρόπους γίνεται;

Απολύμανση είναι η διαδικασία, με την οποία επιτυγχάνεται η καταστροφή των παθογόνων μ/σμών, αλλά
όχι των ανθεκτικών τους μορφών (σπόρια) με την χρήση απολυμαντικών ουσιών σε επιφάνειες, αντικείμενα και εργαλεία.
Η απολύμανση γίνεται με φυσικά μέσα (βρασμός, κλιβανισμός, καύση, υπεριώδης ακτινοβολία, κλπ.) και με χημικά μέσα (απολυμαντικά φάρμακα, π.χ. φορμόλη, κρεολίνη, καυστικό νάτριο, γαλάκτωμα ασβεστίου, κλπ.)

44. Τι είναι αντισηψία; Πότε γίνεται και με ποιους τρόπους;

Αντισηψία είναι η αναστολή της ανάπτυξης και πολ/σμού παθογόνων μ/σμών, με χρήση αντισηπτικών ουσιών (Betadine, ιώδιο, οινόπνευμα, φορμόλη, σάπωνες) σε ζώντες ιστούς.
Επιτυγχάνεται με την χρήση αντισηπτικών σκευασμάτων, τα κυριότερα απ’ αυτά είναι το οινόπνευμα, το βάμμα ιωδίου, το οξυζενέ, το υπερμαγγανικό κάλιο, η κρεολίνη, κλπ.

45. Ποιοι είναι οι παράγοντες που δρουν βλαπτικά στους μικροοργανισμούς;

Στους μικροοργανισμούς δρουν βλαπτικά οι παρακάτω παράγοντες (φυσικοί και χημικοί):
ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• Ακτινοβολία
• Θερμότητα (ξηρή & υγρή)
• Ωσμωτική πίεση
• Υδροστατική πίεση
• Αποξήρανση
• Παράγοντες, που προκαλούν μηχανική βλάβη στο κύτταρο
• Ψύχος
ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• Οξειδωτικά
• Αέρια
• Χρωστικές
• Απορρυπαντικά
• Οργανικοί διαλύτες
• Σάπωνες
• Αλκοόλες
• Φαινόλες
• Μέταλλα
• Αλογόνα
• Άλατα

46. Τι είναι η κεντρική αποστείρωση;

Η κεντρική αποστείρωση είναι το τμήμα του νοσοκομείου, που έχει την ευθύνη για το πλύσιμο, τον έλεγχο, το πακετάρισμα και την αποστείρωση όλων των εργαλείων των χειρουργείων, του ημερήσιου χειρουργείου κάθε φορά και των ενδοσκοπήσεων.
• Έχει την ευθύνη για την αποστείρωση του πράσινου ιματισμού και των γαζών, για τις ανάγκες των
χειρουργείων και την αποστείρωση πακέτων αλλαγής τραυμάτων, εργαλείων και γαζών για τις
ανάγκες όλων των τμημάτων του νοσοκομείου.
• Το προσωπικό φροντίζει για την ομαλή λειτουργία του τμήματος και την διεξαγωγή συχνών
ελέγχων για αποτελεσματική αποστείρωση και σωστή λειτουργία των μηχανημάτων (κλίβανοι,
πλυντήρια, κλπ.) με ηλεκτρονικούς, χημικούς και βιολογικούς ελέγχους.
• Γίνεται έλεγχος, καταγραφή και καταμέτρηση των εργαλείων των χειρουργείων και του Κεντρικού
Συστήματος Αποστείρωσης και των εμφυτευμάτων, που χρήζουν αποστείρωσης.
• Το τμήμα βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τα χειρουργεία και όλα τα τμήματα του
νοσοκομείου.
• Ενημερώνεται για θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.
• Για καλύτερη ενημέρωση όσον αφορά τις ΕΝΛ, βρίσκεται σε επαφή με τον υπεύθυνο νοσηλευτή
ΕΝΛ.

Οι κυριότεροι χώροι του τμήματος κεντρικής αποστείρωσης είναι:
• Χώρος παραλαβής και καθαριότητας
• Χώρος προετοιμασίας
• Χώρος αποστείρωσης
• Χώρος αποθήκευσης αποστειρωμένου υλικού
• Γραφείο προϊσταμένης

47. Πως γίνεται η προετοιμασία του υλικού και η τοποθέτησή του στους κλιβάνους για αποστείρωση;

✓ Τα αντικείμενα πρέπει να καθαρίζονται πολύ καλά και να τοποθετούνται με ειδικό τρόπο σε
πακέτα, ώστε όλες οι επιφάνειές τους να είναι εκτεθειμένες.
✓ Τα περιτυλίγματα των πακέτων να είναι από υλικό, που διαπερνάται απ’ το αποστειρωτικό μέσο.
✓ Όλα τα αντικείμενα να μαρκάρονται με ημερομηνία και να έχουν πάνω ταινία κλιβάνου.
✓ Το μέγεθος του πακέτου είναι καθορισμένο.
✓ Το περιεχόμενο του πακέτου να είναι ομοιόμορφο.
✓ Δεν επιτρέπεται να τυλιχτούν στο ίδιο πακέτο σκεύη νοσηλείας του ίδιου μεγέθους.
✓ Τα παλιά στρογγυλά κουτιά αποστείρωσης δεν θεωρούνται σήμερα κατάλληλα.
✓ Τα εργαλεία πρέπει να πλένονται με αυστηρά καθορισμένες διαδικασίες.
✓ Για να αποστειρωθούν τα εργαλεία, τοποθετούνται σε μεταλλικό δίσκο με τρυπητή βάση. Οι
σιαγόνες των εργαλείων πρέπει να είναι ανοιχτές.
✓ ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ! Τα αποστειρωμένα πακέτα πρέπει να φυλάσσονται με προσοχή.

48. Τι είναι αναισθησία;

Αναισθησία είναι η ελεγχόμενη, παροδική και αναστρέψιμη μείωση ή απώλεια της αίσθησης μέσω χορήγησης φαρμάκων, για να μπορούν να πραγματοποιηθούν επώδυνοι χειρισμοί ή χειρουργικές επεμβάσεις. Ανάλογα με το αν υπάρχει καταστολή συνείδησης, η αναισθησία διακρίνεται σε γενική και περιοχική.

49. Αναφέρετε τους τρόπους αναισθησίας στην καισαρική τομή.

Α) Γενική αναισθησία: γίνεται μετάβαση απ’ την κατάσταση πλήρους εγρήγορσης στην απώλεια κάθε επαφής με το περιβάλλον. Στόχος είναι: για τον ασθενή: αμνησία, ύπνωση και αναλγησία και για τον χειρουργό: καλές χειρουργικές συνθήκες. Επιτυγχάνεται με ενδοφλέβιους ή εισπνεόμενους αναισθητικούς παράγοντες. Κατά την γενική αναισθησία, μπορεί να χρειαστεί η διενέργεια διασωλήνωσης της τραχείας, για να διατηρηθεί ο επαρκής αερισμός του ασθενούς.
Β) Περιοχική αναισθησία (επισκληρίδιος, υπαραχνοειδής, περιφερικοί αποκλεισμοί): επιτυγχάνεται, αποκλείοντας με την χορήγηση φαρμάκων, την νεύρωση συγκεκριμένων τμημάτων του σώματος, χωρίς απώλεια συνείδησης (έγχυση ειδικού φαρμάκου, τοπικού αναισθητικού, γύρω από κάποιο νεύρο ή νεύρα, με αποτέλεσμα την αναισθητοποίηση εκείνου του τμήματος του σώματος, που νευρώνεται απ’ το συγκεκριμένο νεύρο ή νεύρα).

50. Πως γίνεται η επιλογή της αναισθησίας στην καισαρική τομή;

Η ραχιαία και η επισκληρίδιος αναισθησία είναι οι πιο ασφαλείς επιλογές, που όμως μπορεί να προκαλέσουν υπόταση. Γενικά, δεν δρουν τόσο γρήγορα, όσο η γενική αναισθησία και απαιτείται περισσότερος χρόνος για την πλήρη δράση τους. Η γενική αναισθησία χρησιμοποιείται, σε περίπτωση που
η ραχιαία ή η επισκληρίδιος δεν έχουν ικανοποιητική απόδοση & σε επιπλεγμένες περιπτώσεις κύησης με βεβαρημένο ατομικό αναμνηστικό ιστορικό.

51. Τι είναι η επισκληρίδιος αναισθησία;

Η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η περιοχική τεχνική χορήγησης τοπικού αναισθητικού έξω απ’ την σκληρά μήνιγγα στον επισκληρίδιο χώρο, όπου προκαλεί κινητικό, αισθητικό και συμπαθητικό αποκλεισμό. Η επισκληρίδιος αναισθησία δρα με:
• Διάχυση δια της σκληράς μήνιγγας, όπως και στην ραχιαία αναισθησία
• Επέκταση, μέσω των μεσοσπονδυλίων τρημάτων
• Διάχυση, μέσω των καλυμμάτων της σκληράς μήνιγγας στα νωτιαία νεύρα, που εξέρχονται απ’ τον νωτιαίο μυελό, πριν αυτά χωριστούν σε επιφανειακούς και εν τω βάθει κλάδους

52. Αναφέρετε τους τρόπους αναισθησίας στο φυσιολογικό τοκετό (ονομαστικά).

Οι τρόποι αναισθησίας κατά τον φυσιολογικό τοκετό είναι:
• Εισπνοή αναισθητικών αερίων
• Χορήγηση πεθιδίνης
• Επισκληρίδιος αναισθησία
• Ραχιαία (ή υπαραχνοειδής) αναισθησία

53. Ποια είδη αναισθησίας γνωρίζετε;

Τα είδη της αναισθησίας είναι:
• Γενική αναισθησία: η απώλεια των αισθήσεων σε όλο το σώμα, που οφείλεται σε καταστολή των
κέντρων στον εγκέφαλο.
• Περιοχική αναισθησία: η απώλεια των αισθήσεων σε μια περιορισμένη περιοχή του σώματος, που
οφείλεται στην καταστολή της διέγερσης των νευρικών απολήξεων ή αναστολή της αγωγιμότητας
των περιφερικών νεύρων.

54. Περιγράψτε με συντομία την προετοιμασία του ασθενούς για την αναισθησία.

• Ψυχολογική προετοιμασία του ασθενούς
• Προεγχειρητική εκτίμηση
• Κλινική εξέταση του ασθενούς
• Έλεγχος εργαστηριακών εξετάσεων
• Προεγχειρητική φαρμακευτική αγωγή, αναλόγως της πάθησης του ασθενούς
• Τελική εκτίμηση του ασθενούς
• Επιβεβαίωση ατομικών στοιχείων ασθενούς
• Τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα
• Τοποθέτηση καλωδίων καρδιογράφου
• Μέτρηση αερίων αίματος
• Ανάλυση ούρων
• Α/α θώρακος
• Έλεγχος πνευμονικής λειτουργίας

55. Τι ονομάζεται προνάρκωση και τι περιλαμβάνει;

Προνάρκωση ονομάζεται η χορήγηση πριν την αναισθησία (γενική ή περιοχική) φαρμάκων, με τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα, που έχουν κύριο στόχο να ανακουφίσουν το άγχος των ασθενών πριν την χειρουργική επέμβαση και να διευκολύνουν την αναισθησία, μειώνοντας ορισμένες παρενέργειες των κοινώς χρησιμοποιούμενων φαρμάκων. Υπεύθυνος για το αν θα χορηγηθεί προνάρκωση ή όχι, σε συνεννόηση και με τον θεράποντα ιατρό του ασθενούς, είναι ο αναισθησιολόγος.

Η προνάρκωση περιλαμβάνει τα εξής φάρμακα:
• Αγχολυτικά – βενζοδιαζεπίνες (μιδαζολάμη, λοραζεπάμη, κλπ.)
• Κλονιδίνη
• Καταπραϋντικά (φαινοθειαζίνες – υδροξυζίνη, βουτυροφαινόνες – δροπεριδόλη, κλπ.)
• Οπιοειδή
• Αντιχολινεργικά (ατροπίνη, σκοπολαμίνη, κλπ.)
• Αντιεμετικά

56. Πως αντιμετωπίζεται η αιμορραγία κατά τη διάρκεια της αναισθησίας;

Κατά την διάρκεια της αναισθησίας, η αιμορραγία αντιμετωπίζεται με τοπικές και γενικές ενέργειες επίσχεσής της. Οι τοπικές ενέργειες είναι:
• Τοπική πίεση του αιμορραγούντος σημείου
• Ανύψωση του αιμορραγούντος μέλους πάνω απ’ το ύψος της καρδιάς
• Πίεση της αρτηρίας σε ψηλότερο σημείο απ’ το σημείο της αιμορραγίας
• Χρήση ειδικών αιμοστατικών σκευασμάτων
• Ίσχαιμη περίδεση (= μέθοδος ελέγχου της αιμορραγίας των άκρων, ισχαιμία: κατάσταση, κατά την
οποία ένα μέρος ή όργανο δεν αιματώνεται)
• Καυτηριασμός
• Απολίνωση του αιμορραγούντος αγγείου (μηχανική διακοπή της παροχής αίματος)
• Τοπική χρήση επινεφρίνης για αγγειοσυστολή

Οι γενικές ενέργειες επίσχεσης της αιμορραγίας είναι:
• Υποθερμία
• Χορήγηση φαρμάκων, που προκαλούν αγγειοσυστολή
• Μετάγγιση αίματος
• Χορήγηση αιμοπεταλίων, πλάσματος, σιδήρου, υγρών (ενδοφλεβίως)
• Εφαρμογή ειδικής στολής anti-shock

57. Ποια είναι τα προτιμώμενα σημεία φλεβοκέντησης ενός ατόμου που πρόκειται να λάβει αναισθησία και με τι είδους φλεβοκαθετήρες;

Τα προτιμώμενα σημεία φλεβοκέντησης είναι:
• Βραχίονας – αντιβράχιο
• Κεφαλική, βασιλική, επικουρική κεφαλική φλέβα
• Μέση φλέβα αγκωνιαίου βόθρου
• Μέση φλέβα αντιβραχίου
• Ραχιαία επιφάνεια άκρας χειρός
• Ραχιαία φλεβικό δίκτυο
• Κεντρικές, υποκλείδιες, σφαγίτιδες και μηριαίες φλέβες
➢ Η φλέβα να είναι ορατή, ψηλαφητή, ευθεία, σταθερή και μεγάλη
➢ Να αποφεύγεται η φλεβοκέντηση σε ουλοποιημένα σημεία, σκληρίες, φλεγμονές, θρομβωμένες
φλέβες & πάνω σε άρθρωση (τρώση φλέβας)

✓ Ανάλογα με το εύρος της φλέβας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φλεβοκαθετήρες 14, 16, 18, 20, 22G.
✓ Ο φλεβοκαθετήρας να έχει κοντό και λεπτό αυλό και να εισαχθεί στην μεγαλύτερη διαθέσιμη φλέβα.
✓ Δεν χρησιμοποιούμε φλεβοκαθετήρα πάνω από 0,8mm στις φλέβες του χεριού.
✓ Όσο πιο λεπτός είναι ο αυλός του καθετήρα, συγκριτικά με το εύρος του αγγείου, τόσο περισσότερο διευκολύνεται η ροή και ελαττώνεται ο κίνδυνος μηχανικού ερεθισμού του αγγειακού τοιχώματος.

58. Ποιες είναι οι θέσεις του ασθενή κατά τη διάρκεια της αναισθησίας;

Κατά την διάρκεια της αναισθησίας, οι θέσεις του ασθενούς είναι:
• Ύπτια: τα γόνατα είναι ελαφρώς λυγισμένα, τοποθετείται μαξιλάρι κάτω απ’ τα γόνατα και το κεφάλι
• Θέση Trendelenburg: παραλλαγή της ύπτιας θέσης. Ο ασθενής έχει ανυψωμένα τα πόδια και τοκεφάλι είναι χαμηλότερα των ποδιών. Αν το κρεβάτι δεν διαθέτει μηχανισμό, μπορεί να δοθεί αυτή η θέση, τοποθετώντας κύβους στα κάτω πόδια του κρεβατιού.
• Θέση λιθοτομής: χρησιμοποιείται σε γυναικολογικές, ουρολογικές και επεμβάσεις γενικής χειρουργικής. Τα κάτω άκρα τοποθετούνται σε ειδικά στηρίγματα και αφαιρείται το κάτω τμήμα του χειρουργικού τραπεζιού. Τα πόδια συγχρόνως ανυψώνονται και κάμπτονται. Ο βαθμός κάμψης μπορεί να είναι μικρός ή μεγάλος, ανάλογα απ’ το ύψος, που απαιτείται να βρίσκονται τα πόδια και η λεκάνη, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η επέμβαση.
• Πλάγια κατακεκλιμένη θέση: χρησιμοποιείται για επεμβάσεις θώρακος, οπισθοπεριτοναϊκού χώρου, επεμβάσεις ισχίου. Αυξάνεται ο κίνδυνος κακής τοποθέτησης της σπονδυλικής στήλης και ο κίνδυνος εμφάνισης ελκών από πίεση σε ευάλωτες περιοχές της εξαρτώμενης πλευράς του ασθενούς (ακρώμιο, αυτί, μείζων τροχαντήρας, λαγόνιος άκανθα, γόνατο, σφυρό). Στην θέση αυτή, γίνεται ευθειασμός του υπερκείμενου βραχιονίου πλέγματος, με τοποθέτηση μαξιλαριού κάτω απ’ το κεφάλι. Τοποθετείται επίσης δεύτερο μαξιλάρι ανάμεσα στα γόνατα του υπερκείμενου άκρου και το υποκείμενο είναι σε κάμψη & στηρίζεται σε επέκταση του χειρουργικού τραπεζιού, στο ίδιο επίπεδο με το υπόλοιπο σώμα, ενώ το υπερκείμενο στηρίζεται ή πάνω απ’ το άλλο χέρι με ένα μαξιλαράκι ενδιάμεσα, ή πάνω σε στήριγμα, σε χαμηλότερο επίπεδο απ’ το σύστοιχο της μασχάλης.
• Καθιστική θέση: το προσκέφαλο του χειρουργικού τραπεζιού είναι σε γωνία 30ο – 90ο πάνω απ’ το οριζόντιο δάπεδο. Τα πόδια κάμπτονται στο ισχίο και ελαφρώς και τα γόνατα, για αποφυγή πίεσης του ισχιακού νεύρου. Τοποθετούνται μαξιλάρια στα σημεία πίεσης (ισχία, γόνατα, πέλματα), ενώ ειδικό στήριγμα θα συγκρατήσει το πέλμα και θα μετριάσει το βάρος του σώματος. Προτείνεται να γίνει περίδεση των κάτω άκρων με επίδεσμο, για να περιοριστεί η δημιουργία θρομβοφλεβίτιδας και η λίμναση του αίματος. Χρησιμοποιείται σε επεμβάσεις του οπίσθιου κρανιακού βόθρου και της ΑΜΣΣ (αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης).
• Πρηνής θέση: τα χέρια του ασθενούς είναι σε κάμψη ή παράλληλα στα ισχία, το κεφάλι πλάγια σ’ ένα μαξιλάρι, ο αγκώνας θα είναι κεκαμένος, με τις παλάμες προς τα κάτω. Δεν συστήνεται η τοποθέτηση των άκρων πάνω απ’ το κεφάλι, γιατί υπάρχει κίνδυνος βλάβης του βραχιονίου πλέγματος.

59. Κατά τη διάρκεια της αναισθησίας τι ακριβώς παρακολουθούμε σε έναν ασθενή;

Κατά την διάρκεια της αναισθησίας, παρατηρούμε στον ασθενή τα εξής:
• Αναπνοή
• Σφυγμό
• Αρτηριακή πίεση
• Χρώμα δέρματος
• Επίπεδο συνείδησης
• Κατάσταση χειρουργικού τραύματος και παροχέτευσης
• Αιμορραγία
• Απόφραξη αεραγωγού
• Καρδιακές αρρυθμίες
• Ηλεκτρολυτικές διαταραχές

60. Αναφέρετε τα ενδοφλέβια υγρά και υποκατάστατα που χρησιμοποιούμε κατά τη διάρκεια της αναισθησίας.

Τα ενδοφλέβια υγρά και υποκατάστατα, που χρησιμοποιούνται κατά την διάρκεια της αναισθησίας,
είναι:
• N/S 0,9%
• Ορός Ringer
• Γαλακτούχο διάλυμα Ringer
• Υπότονα νατριούχα διαλύματα
• Διαλύματα γλυκόζης
• Διάλυμα KCl
• Υγρά και ηλεκτρολύτες
• Αίμα
• Πλάσμα και παράγωγα αίματος

61. Τι ονομάζεται οξεοβασική ισορροπία και πως ελέγχεται κατά τη διάρκεια της αναισθησίας;

Οξεοβασική ισορροπία ονομάζεται η διατήρηση σταθερού εσωτερικού περιβάλλοντος, όσον αφορά το pH, η οποία επιτυγχάνεται μέσω ρυθμιστικών συστημάτων, τα οποία διατηρούν αυτή την ισορροπία, σε περιπτώσεις διαταραχής της από εξωτερικούς παράγοντες.
Κατά την διάρκεια της αναισθησίας, η οξεοβασική ισορροπία ελέγχεται με χρήση ειδικών συσκευών, με την βοήθεια των οποίων γίνεται μέτρηση των αερίων αίματος και του pH.

62. Ποιες είναι οι επιπλοκές της αναισθησίας κατά την εισαγωγή στην αναισθησία;

Κατά την εισαγωγή στην γενική αναισθησία, οι επιπλοκές είναι:
• Υπόταση
• Άπνοια
• Χάλαση σφιγκτήρων
• Πονοκέφαλος
• Διαταραχές ακοής και όρασης
• Αυξημένος εντερικός περισταλτισμός
• Αλλεργικές αντιδράσεις
Στην περιοχική αναισθησία, οι επιπλοκές είναι:
• Καταστολή μυοκαρδίου
• Υπόταση
• Εμφάνιση τοξικών φαινομένων
• Σπασμοί
• Υποξία
• Εγκεφαλική βλάβη
• Αλλεργικές αντιδράσεις

63. Ποιες είναι οι επιπλοκές της αναισθησίας διεγχειρητικά;

Οι επιπλοκές της αναισθησίας, που μπορεί να εμφανιστούν διεγχειρητικά είναι:
• Αναφυλαξία από αναισθησιολογικά φάρμακα
• Αναπνευστική καταστολή
• Καρδιοαγγειακά προβλήματα
• Τραυματισμός σε δόντια ή τραχεία
• Πόνος
• Πνευμονία από εισρόφηση
• Ναυτία – έμετος
• Υποθερμία ή υπερπυρεξία
• Πονοκέφαλος

64. Ποιες είναι οι επιπλοκές της αναισθησίας μετεγχειρητικά;

Οι επιπλοκές της αναισθησίας, που μπορεί να εμφανιστούν μετεγχειρητικά είναι:
• Ναυτία – έμετος
• Υποθερμία – ρίγος
• Σύγχυση
• Νοητική δυσλειτουργία

65. Περιγράψτε συνοπτικά τη λειτουργία των λευκών και ερυθρών αιμοσφαιρίων το αίματος.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια παράγονται απ’ τον μυελό των οστών. Χρησιμεύουν για την μεταφορά Ο2 απ’ τους πνεύμονες στους ιστούς και CO2 απ’ τους ιστούς στους πνεύμονες. Τα λευκά αιμοσφαίρια χρησιμεύουν στην άμυνα του οργανισμού και στην καταπολέμηση των λοιμώξεων, ελέγχοντας τους μηχανισμούς κυτταρικής (φαγοκυττάρωση: η ικανότητα των κυττάρων να συλλαμβάνουν και να ενσωματώνουν στο κυτταρόπλασμά τους μικροοργανισμούς ή σωματίδια, φαγοκύτταρα: κατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων, που χωρίζονται στα ουδετερόφιλα και τα μονοκύτταρα/μακροφάγα) και χυμικής (παραγωγή αντισωμάτων) ανοσίας.

66. Αναφέρετε τις ομάδες αίματος. Ποια ομάδα είναι πανδότης και ποια πανδέκτης;

Οι ομάδες αίματος είναι: Α, Β, Ο. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι ομάδες αίματος με τα συγκολλητινογόνα (αντιγόνα) και τις συγκολλητίνες (αντισώματα):

ΟΜΑΔΑ ΑΙΜΑΤΟΣ	ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΟΓΟΝΑ	ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ
Α	Α	αντι-Β
Β	Β	αντι-Α
ΑΒ	Α, Β	κανένα
0	κανένα	αντι-Α, αντι-Β

• Η ομάδα Ο μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Ο, Α, Β και ΑΒ.
• Η ομάδα Α >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Α και Β.
• Η ομάδα Β >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Β και ΑΒ.
• Η ομάδα ΑΒ >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> ΑΒ.
• Πρέπει να υπάρχει συμβατότητα με τον παράγοντα Rhesus (πρωτεΐνη, που βρίσκεται στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων).

Η ομάδα Ο είναι πανδότης, καθώς μπορεί να δώσει αίμα σε όλες τις ομάδες αίματος και δέχεται αίμα, μόνο απ’ τον εαυτό της. Αυτό συμβαίνει, γιατί δεν έχει κανένα αντιγόνο (ούτε Α, ούτε Β), με αποτέλεσμα να μην προκαλείται συγκόλληση ούτε με το αντίσωμα αντι-Α, ούτε με το αντίσωμα αντι-Β, τα οποία πιθανόν να περιέχονται στο αίμα του δέκτη της μετάγγισης.
Η ομάδα ΑΒ είναι πανδέκτης, καθώς μπορεί να πάρει αίμα απ’ όλες τις ομάδες, αλλά να δώσει μόνο στον εαυτό της. Αυτό συμβαίνει, γιατί δεν έχει κανένα αντίσωμα (ούτε αντι-Α, ούτε αντι-Β), με αποτέλεσμα να μην προκαλείται συγκόλληση ούτε με το συγκολλητινογόνο Α, ούτε με το συγκολλητινογόνο Β, τα οποία πιθανόν να περιέχονται στο προς μετάγγιση αίμα.

67. Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες για τον αιμοδότη;

Κατά την αιμοληψία, οι ανεπιθύμητες ενέργειες για τον αιμοδότη είναι:
• Λιποθυμία
• Ωχρότητα προσώπου
• Εφίδρωση
• Ζάλη
• Ταχυπαλμία
Αν ο αιμοδότης εμφανίσει ένα απ’ τα παρακάτω συμπτώματα, η αιμοληψία διακόπτεται άμεσα.

68. Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες για τον αιμολήπτη;

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες για τον αιμολήπτη κατά την μετάγγιση μπορεί να είναι:
• Αιμολυτικές
• Αλλεργικές
• Πυρετικές
• Υπερφόρτωση της κυκλοφορίας
• Εμβολή αέρα

69. Αναφέρετε τις ενδείξεις μετάγγισης αίματος.

✓ Αποκατάσταση του όγκου του χαμένου αίματος
✓ Μεγάλες αιμορραγίες
✓ Καταπληξία (η αδυναμία της καρδιάς να εξασφαλίσει επαρκή ροή αίματος και οξυγόνου στα
όργανα)
✓ Εκτεταμένα εγκαύματα 3ου βαθμού
✓ Αποκατάσταση του όγκου του πλάσματος
✓ Χορήγηση παραγόντων του αίματος (ερυθρά, αιμοπετάλια)
✓ Λευχαιμίες
✓ Θρομβοπενίες (ο αριθμός των αιμοπεταλίων είναι μικρότερος του φυσιολογικού)

70. Αναφέρετε τις επιπλοκές μετάγγισης αίματος (ονομαστικά).

Οι πιθανές επιπλοκές, που μπορεί να παρατηρηθούν κατά την μετάγγιση αίματος είναι:
• Αλλεργικές αντιδράσεις
• Πυρετικές αντιδράσεις
• Εμβολή αέρα
• Επιβάρυνση καρδιακής λειτουργίας
• Αιμόλυση (μετάγγιση από δότη, με διαφορετική ομάδα αίματος)
• Κίνδυνος επιμόλυνσης (ηπατίτιδα, AIDS, ελονοσία, σύφιλη)

71. Ποια είναι τα στοιχεία του αίματος;

Το αίμα αποτελείται απ’ το πλάσμα (άμορφο στοιχείο) και από έμμορφα στοιχεία (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια).

ΠΛΑΣΜΑ
• Κύριο συστατικό του αίματος
• Καταλαμβάνει το 55% του όγκου του αίματος
• Είναι υποκίτρινο υγρό
• Αποτελείται από νερό (91,5%), πρωτεΐνες (αλβουμίνη, σφαιρίνες, ινωδογόνο, 7%), ορμόνες βιταμίνες-αναπνευστικά αέρια-ηλεκτρολύτες-αζωτούχες ουσίες (1,5%).
Τα έμμορφα στοιχεία του αίματος είναι τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα λευκά αιμοσφαίρια και τα αιμοπετάλια.

ΕΡΥΘΡΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ (ή ΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ)
• Αποτελούν το 38 – 48% του πλήρους αίματος
• Περιέχουν την αιμοσφαιρίνη (χαρ/κό κόκκινο χρώμα του αίματος)
• Μεταφέρουν Ο2 στους ιστούς και απομακρύνουν το CO2
• Παράγονται απ’ τον μυελό των οστών
• Δεν έχουν πυρήνα στο περιφερικό αίμα
• Αριθμός ανά cm3 : 4 – 5.000.000
• Η εκατοστιαία αναλογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος ονομάζεται αιματοκρίτης.

ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΡΙΑ (ή ΛΕΥΚΟΚΥΤΤΑΡΑ)
• Αποτελούν το <1% του πλήρους αίματος
• Έχουν σφαιρικό σχήμα και είναι μεγαλύτερα απ’ τα ερυθρά αιμοσφαίρια
• Αριθμός ανά cm3 : 4 – 11.000
• Σχηματίζονται στον μυελό των οστών και στα διάφορα λεμφικά όργανα (σπλήνας, λεμφαδένες, θύμος αδένας, αμυγδαλές, κλπ.)
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού
• Καταστρέφουν τα βακτήρια, τα κύτταρα μολυσμένα απ’ τους ιούς, τα καρκινικά κύτταρα & τα ξένα σώματα (φαγοκυττάρωση)
• Παράγουν τα αντισώματα
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην ιστοσυμβατότητα

ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ
• Αποτελούν το <1% του πλήρους αίματος
• Αριθμός ανά cm3 : 150 – 300.000
• Έχουν σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος και στην αιμόσταση (αναστολή της αιμορραγίας)

72. Περιγράψτε πως γίνεται η λήψη και συντήρηση του αίματος.

✓ Προετοιμάζουμε το απαραίτητο υλικό για αιμοληψία.
✓ Δένουμε το μπράτσο του εξεταζόμενου με λάστιχο στο ύψος πάνω απ’ τον αγκώνα.
✓ Λέμε στον εξεταζόμενο να ανοιγοκλείνει την παλάμη του.
✓ Ψάχνουμε οπτικά και ψηλαφούμε την φλέβα, που διακρίνεται καλύτερα.
✓ Χρησιμοποιούμε οινόπνευμα (αντισηψία) ΜΙΑ ΦΟΡΑ το σημείο της αιμοληψίας.
✓ Εφαρμόζουμε την σύριγγα στην βελόνα της αιμοληψίας. Η σύριγγα να μην περιέχει καθόλου αέρα.
✓ Λέμε στον εξεταζόμενο να κλείσει την παλάμη και να τεντώσει το χέρι του.
✓ Φέρνουμε την σύριγγα παράλληλα με την φλέβα και τρυπάμε.
✓ Με το ένα χέρι τραβάμε το έμβολο της σύριγγας προς τα πίσω, ενώ με το άλλο χέρι κρατάμε την
βελόνα, για να μην βγει απ’ την φλέβα.
✓ Αφού πάρουμε όσο αίμα χρειαζόμαστε, λύνουμε το λάστιχο και λέμε στον εξεταζόμενο να ανοίξει
την παλάμη του.
✓ Τοποθετούμε ένα κομμάτι βαμβάκι στο σημείο, που τρυπήσαμε και, με σταθερές κινήσεις,
τραβάμε την σύριγγα.
✓ Λέμε στον εξεταζόμενο να πιέσει το βαμβάκι στο σημείο της φλεβοκέντησης για 1 – 2’.
✓ Στην συνέχεια, τοποθετούμε hansaplast για προφύλαξη από τυχόν μολύνσεις.
✓ Το αίμα συντηρείται σε μονάδες αίματος. Κάθε μονάδα περιέχει 300 – 400ml αίμα και 80 – 120ml
αντιπηκτικό συντηρητικό διάλυμα. Ο χρόνος διατήρησης του αίματος εξαρτάται απ’ την σύνθεση
του αντιπηκτικού διαλύματος.

73. Περιγράψτε τον εργαστηριακό έλεγχο που γίνεται στη φιάλη αίματος.

Ο εργαστηριακός έλεγχος μιας φιάλης αίματος περιλαμβάνει:
• Έλεγχο για σύφιλη
• Προσδιορισμό αντισωμάτων για τον ιό HTLV-I & HTLV-II (Τ-λεμφοτρόπος ιός τύπου 1 & 2, Human T
Cell Lymphotropic Virus)
• Εξετάσεις μοριακής ανίχνευσης (ΝΑΤ) για HIV-I και ηπατίτιδα C (HCV)
• Έλεγχος για ηπατίτιδα B (HBV)
• Εξετάσεις μοριακής ανίχνευσης (ΝΑΤ) για την ανίχνευση του ιού του Δυτικού Νείλου

74. Περιγράψτε σύντομα τη συμβατότητα των ομάδων ΑΒΟ.

Η κατάταξη των ανθρώπων σε ομάδες γίνεται βάσει των αντιγόνων, που φέρουν τα ερυθρά τους αιμοσφαίρια. Τα σημαντικότερα αντιγόνα είναι εκείνα του συστήματος ΑΒΟ.

ΟΜΑΔΑ ΑΙΜΑΤΟΣ	ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΟΓΟΝΑ (αντιγόνα)	ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ (αντισώματα)
Α	Α	αντι-Β
Β	Β	αντι-Α
ΑΒ	Α, Β	κανένα
0	κανένα	αντι-Α, αντι-Β

• Ένα άτομο, με ομάδα αίματος ΑΒ, μπορεί να λάβει αίμα από οποιαδήποτε ομάδα (προτιμάται η ΑΒ), αλλά δεν μπορεί να δώσει αίμα στην Α ή την Β ομάδα.
• Η ομάδα Α μπορεί να λάβει αίμα μόνο από άτομα των ομάδων Α & Ο (προτιμάται η Α) και μπορούν να δώσουν αίμα σε άτομα των ομάδων Α ή ΑΒ.
• Η ομάδα Β μπορεί να λάβει αίμα μόνο από άτομα των ομάδων Β ή Ο (προτιμάται η Β) και μπορούν να δώσουν αίμα σε άτομα των ομάδων Β ή ΑΒ.
• Η ομάδα Ο μπορεί να λάβει αίμα μόνο απ’ τον εαυτό της, αλλά μπορεί να δώσει σε άτομα κάθε ομάδας αίματος ΑΒΟ (Α, Β, ΑΒ, Ο).

75. Τι γνωρίζετε για τη δοκιμασία διασταύρωσης αίματος;

Κατά την δοκιμασία της διασταύρωσης αίματος, ένα μικρό δείγμα αίματος του λήπτη έρχεται σε επαφή με
ένα μικρό δείγμα αίματος του δέκτη, με σκοπό να διαπιστωθεί αν θα συμβεί κάποια αιμολυτική αντίδραση.
Η διασταύρωση αίματος βοηθά να αποκλειστεί τυχόν ασυμβατότητα μεταξύ του αίματος του λήπτη και του δότη, που δεν οφείλεται στην ομάδα αίματος ή στον παράγοντα Rhesus, αλλά σε κάποιο απ’ τα δευτερεύοντα αντιγονικά συστήματα των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Σελίδα 10 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

76. Αναφέρετε τις τεχνικές καθορισμού των αντιγόνων του συστήματος Rhesus.

Ο παράγων Rhesus είναι ένα αντιγόνο, που βρίσκεται στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο 85% των ανθρώπων. Όσοι έχουν το αντιγόνο αυτό, ονομάζονται Rhesus +, ενώ όσοι δεν το έχουν Rhesus -.

ΟΜΑΔΑ Rhesus	ΑΝΤΙΓΟΝΟ	ΑΝΤΙΣΩΜΑ
Rhesus +	Rhesus	–
Rhesus –	–	αντι – Rhesus

Βάσει του παραπάνω πίνακα, αν ένα Rhesus – άτομο πάρει αίμα από ένα άτομο Rhesus +, προκαλείται ευαισθητοποίηση, δηλαδή παράγονται αντισώματα αντι – Rhesus. Τα αντισώματα αυτά συγκολλώνται στα ερυθρά αιμοσφαίρια, που έχουν μεταγγιστεί και προκαλείται αιμόλυση.
Ο καθορισμός των αντιγόνων του συστήματος Rhesus γίνεται με την βοήθεια συγκολλητινοαντιδράσεων, όπου δοκιμάζεται η συγκόλληση του αίματος, όταν έρθει σε επαφή με αντισώματα αντι – Rhesus.

77. Ποια είναι η φροντίδα για έναν αιμοδότη;

• Λήψη ιστορικού
• Μέτρηση ΑΠ και σφυγμού
• Μέτρηση αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη
• Φλεβοκέντηση
• Συλλογή αίματος σε ειδικούς πλαστικούς σάκους με αντιπηκτικό διάλυμα
• Παρακολούθηση αιμοδότη για τυχόν εμφάνιση επιπλοκών
• Χορήγηση αναψυκτικού μετά την αιμοδοσία
• Χορήγηση οδηγιών μετά την αιμοδοσία

78. Αναφέρετε τις τεχνικές καθορισμού ομάδων αίματος του συστήματος ΑΒΟ.

Ο καθορισμός της ομάδας αίματος ανήκει στις συγκολλητινοαντιδράσεις. Η διαδικασία προσδιορισμού της ομάδας αίματος σε αντικειμενοφόρο πλάκα είναι:
• Σταγόνες αίματος στάζουν πάνω στην αντικειμενοφόρο πλάκα.
• Σε κάθε σταγόνα αίματος προστίθεται ορός με αντισώματα αντι-Α ή αντι-Β.
• Παρατηρούμε σε ποια απ’ τις 2 σταγόνες θα προκληθεί συγκόλληση.
• Συγκόλληση μπορεί να παρατηρηθεί και στις 2 σταγόνες (ομάδα ΑΒ), σε καμία σταγόνα (ομάδα Ο), στην σταγόνα, που προστέθηκε αντίσωμα αντι-Α (ομάδα Α) και στην σταγόνα, που προστέθηκε αντίσωμα αντι-Β (ομάδα Β).

79. Αναφέρετε τα αίτια λάθους κατά τον καθορισμό του συστήματος ΑΒΟ.

• Ασθενής αρνητική αντίδραση ευθείας ομάδας (ΑΒΟ υποομάδα, λευχαιμία, Ν. Hodgkin’s, μαζική μετάγγιση με Ο)
• Ασθενής αρνητική αντίδραση ανάστροφης ομάδας (υποομάδα, βρέφη, ηλικιωμένοι, λέμφωμα, ανοσοκατασταλτική αγωγή, μετάγγιση, πλασμαφαίρεση, υπογαμμασφαιριναιμία)
• Υπεραντιδραστικότητα ερυθροκυττάρων (ψευδώς θετική): ψυχροσυγκολλητίνη, παραπρωτεΐνη, υπεργαμμασφαιριναιμίες, μετάγγιση πλάσματος, λήψη IV γ-σφαιρίνης
• Διπλός πληθυσμός ερυθροκυττάρων (πρόσφατη μετάγγιση, εμβρυομητρική αιμορραγία)

80. Τι περιλαμβάνει το έντυπο δελτίο αίματος;

Το έντυπο δελτίο αίματος είναι το έντυπο αίτημα του γιατρού προς την τράπεζα αίματος. Στο έντυπο αυτό, καταγράφονται οι απαιτήσεις σε αίμα ή παράγωγα. Η σύνταξη του δελτίου αίματος είναι απαραίτητη, για να γίνει έλεγχος της συμβατότητας αίματος για τον συγκεκριμένο ασθενή.

Το έντυπο δελτίο αίματος περιλαμβάνει:
• Ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο και ηλικία ασθενούς
• Κλινική και τμήμα, που νοσηλεύεται ο ασθενής
• Διάγνωση – ασθένεια, απ’ την οποία πάσχει ο ασθενής
• Ημερομηνία και ώρα σύνταξης του δελτίου αίτησης
• Ιστορικό του ασθενή σχετικά με προηγούμενες μεταγγίσεις
• Αριθμός μονάδων αίματος ή παραγώγων, που ζητούνται
• Επιθυμητός χρόνος μετάγγισης
• Πόσο επείγουσα είναι η μετάγγιση
• Ονοματεπώνυμο θεράποντα ιατρού

81. Τι γνωρίζετε για την μετάγγιση στις επείγουσες καταστάσεις;

Σε περίπτωση που η ζωή του ασθενούς τίθεται σε άμεσο κίνδυνο και απαιτείται μετάγγιση αίματος, τότε
μπορεί να χορηγηθεί χωρίς μεγάλο κίνδυνο αίμα ομάδας Ο (+).

82. Περιγράψτε πως γίνεται η διαφύλαξη των δειγμάτων του αίματος.

• Το αίμα συντηρείται σε μονάδες αίματος. Κάθε μονάδα περιέχει 300 – 400ml αίμα και 80 – 120ml αντιπηκτικό συντηρητικό διάλυμα. Ο χρόνος διατήρησης του αίματος εξαρτάται απ’ την σύνθεση του αντιπηκτικού διαλύματος.
• Στο διάλυμα ACD (κιτρικό νάτριο + κιτρικό οξύ + δεξτρόζη), τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να διατηρηθούν για 21 ημέρες.
• Σε διαλύματα CPDA-2 & CPDA-3, τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να διατηρηθούν για 42 ημέρες.

83. Τι γνωρίζετε για το πλάσμα αίματος και τα υποκατάστατα;

• Το πλάσμα είναι υποκίτρινο υγρό, μέσα στο οποίο αιωρούνται τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
• Αποτελεί το 55% του όγκου του αίματος και είναι ο κυριότερος ομοιοστατικός μηχανισμός του ανθρώπινου οργανισμού & ένας απ’ τους κυριότερους παράγοντες άμυνας του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων, καθώς περιέχει αντισώματα, λευκώματα και γ σφαιρίνες.
• Περιέχει νερό (91,5%), πρωτεΐνες (αλβουμίνη, σφαιρίνες, ινωδογόνο, 7%), ορμόνες-βιταμίνεςαναπνευστικά αέρια-ηλεκτρολύτες-αζωτούχες ουσίες (1,5%) και διοξείδιο του άνθρακα • Το πλάσμα μπορεί να μεταγγισθεί είτε νωπό είτε κατεψυγμένο. Το κατεψυγμένο πλάσμα μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία -30οC για 1 χρόνο.
• Η μετάγγιση πλάσματος δεν απαιτεί δοκιμασία Coombs, Rhesus και διασταύρωση, αλλά απαιτεί δοκιμασία ομάδας αίματος. Επίσης, απαιτείται ειδική συσκευή μετάγγισης, που ο ρυθμός ροής ρυθμίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή.
• Τα υποκατάστατα είναι βιομηχανοποιημένα παράγωγα πλάσματος (παράγοντες πήξης, λευκωματίνη, ανοσοσφαιρίνη, αντιθρυψίνη, αντιθρομβίνη, ενεργοποιημένη βιταμίνη C).

84. Σε ποιες περιπτώσεις χορηγούνται πλάσμα αίματος και υποκατάστατα;

Το πλάσμα αίματος και τα υποκατάστατα χορηγούνται σε:
• Εγκαύματα, για αντικατάσταση λευκωμάτων
• Αιμορραγικές διαθέσεις
• Μετατραυματικό ή αιμορραγικό σοκ
• Αιμοστατική διαταραχή με αιμορραγία
• Παράγοντες πήξης – βιομηχανικά παράγωγα πλάσματος χορηγούνται σε περιπτώσεις αιμορραγικών διαθέσεων και διαταραχών των μηχανισμών πήξης
• Ανοσοσφαιρίνες – βιομηχανικά παράγωγα πλάσματος χορηγούνται για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος

85. Πως γίνεται η διάγνωση της κύησης;

Η διάγνωση της κύησης μπορεί να γίνει:
• Απ’ τα διάφορα σημεία και συμπτώματα που παρουσιάζει η έγκυος
• Με την βοήθεια εξετάσεων και απεικονιστικών μεθόδων

86. Πως γίνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου;

Η γονιμοποίηση του ωαρίου απ’ το σπερματοζωάριο γίνεται στις σάλπιγγες (ή ωαγωγούς). Το σπερματοζωάριο εναποτίθεται στον κόλπο μέσω της σεξουαλικής επαφής. Από εκεί προσπαθούν να περάσουν διαμέσου του τραχήλου στην ενδομητρική κοιλότητα και από εκεί μέσω των σαλπιγγικών στομίων στις σάλπιγγες. Απ’ τα εκατομμύρια σπερματοζωάρια που ξεκινούν απ’ τον κόλπο, περίπου τα 200 φτάνουν στο σημείο της γονιμοποίησης, στην λήκυθο της σάλπιγγας & μόνο ένα σπερματοζωάριο εισέρχεται εντός του ωαρίου και το γονιμοποιεί. Στην συνέχεια, το γονιμοποιημένο ωάριο ως έμβρυο πλέον, αρχίζει να διαιρείται και να πηγαίνει σιγά σιγά προς την μήτρα.

87. Που γίνεται η εμφύτευση του ζυγωτού ωαρίου και σε ποιο στάδιο εμφυτεύεται;

Συνήθως, η εμφύτευση γίνεται στο πρόσθιο ή οπίσθιο τμήμα του πυθμένα της μήτρας. Μετά την προσκόλλησή του στο ενδομήτριο, το έμβρυο εμφυτεύεται, με την βοήθεια της τροφοβλάστης (πρώιμος πλακούντας), η οποία εκκρίνει ένζυμα και διαβρώνει τα κύτταρα του επιθηλίου.
Η διείσδυση διαρκεί 4 ημέρες και το έμβρυο καλύπτεται πλήρως απ’ το ενδομήτριο. Η διεργασία της εμφύτευσης αρχίζει 1 – 2 μέρες μετά την είσοδο του γονιμοποιημένου ωαρίου στην μήτρα, περίπου την 18η – 19η μέρα του κύκλου.

88. Αναφέρετε τα πιθανά σημεία της κύησης.

Τα πιθανά σημεία (τα ευρήματα που έχει ο γιατρός στην κλινική εξέταση) της κύησης είναι:
• Αλλαγές των μαστών (διάχυτη διόγκωση των μαστών απ’ την αρχή της κύησης).
• Απ’ την 8η εβδομάδα παρατηρείται υπέρχρωση των θηλών και της θηλαίας άλω, προβολή φυμάτων του Montgomery (μικρά οζίδια γύρω απ’ την θηλή) και προβολή των φλεβών.
• Έκκριση πύατος (πρωτόγαλα) μετά την 16η εβδομάδα.
• Αλλαγές στα έξω γεννητικά όργανα (γίνονται οιδηματώδη, ενώ τα μικρά και μεγάλα χείλη επιμηκύνονται και αποκτούν κυανό χρώμα)
• Αλλαγές στην μήτρα (μετά την 12η εβδομάδα η μήτρα βγαίνει έξω απ’ την πύελο και μπορεί να ψηλαφηθεί πάνω απ’ την ηβική σύμφυση)
• Διάταση της κοιλιάς (παρατηρείται μετά τις 7 εβδομάδες προοδευτική διάτασή της, που γίνεται εμφανής μετά τις 16 – 22 εβδομάδες)
• Συσπάσεις της μήτρας (ανώδυνες συσπάσεις – συσπάσεις Braxton Hicks, που γίνονται αντιληπτές ως τέντωμα της κοιλιάς ή αίσθημα πίεσης. Γίνονται αντιληπτές μετά την 20η εβδομάδα, αλλά συνήθως μετά την 28η , όπου αυξάνουν σε συχνότητα)
• Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (η θερμοκρασία αυξάνει με την ωοθυλακιορρηξία και διατηρείται αυξημένη εφόσον προκύψει εγκυμοσύνη. Η παρουσία αυξημένης θερμοκρασίας πάνω από 3 εβδομάδες, αποτελεί ένδειξη κύησης.)

89. Αναφέρετε τα υποκειμενικά σημεία της κύησης.

Τα υποκειμενικά σημεία (συμπτώματα: οι διάφορες ενοχλήσεις, που νιώθει η γυναίκα) της κύησης είναι:
• Αμηνόρροια (απουσία περιόδου)
• Ναυτία και έμετοι (απ’ την 2η – 8η εβδομάδα, μπορεί να διαρκέσουν μέχρι την 12η – 14η εβδομάδα, σπανίως μέχρι την 18η & οφείλονται στις ορμονικές μεταβολές κατά την εγκυμοσύνη)
• Μαστοδυνία (απ’ την 6η εβδομάδα, οφείλονται σε συμφόρηση των μαστών, που προκαλείται απ’ τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης στο αίμα)
• Συχνουρία και νυχτουρία (απ’ την 6η εβδομάδα, οφείλονται στον ερεθισμό, που ασκεί στην ουροδόχο κύστη η μήτρα που μεγαλώνει, υποχωρούν μετά την 14η εβδομάδα, όταν η μήτρα βγαίνει απ’ την πύελο και επανέρχονται στο τέλος της εγκυμοσύνης, λόγω της πίεσης που ασκείται στην ουροδόχο κύστη απ’ την κεφαλή του εμβρύου)
• Δυσκοιλιότητα (εμφανίζεται στο 10% περίπου των εγκύων απ’ τις πρώτες εβδομάδες της κύησης, οφείλεται στην επίδραση της προγεστερόνης στο έντερο και μπορεί να επιδεινωθεί στην συνέχεια της κύησης, λόγω της πίεσης που ασκείται απ’ την μήτρα στο έντερο)
• Κολπικές εκκρίσεις (η ποσότητα των κολπικών εκκρίσεων, λόγω των αυξημένων επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης, αυξάνεται και είναι λευκωπές, βλεννώδεις και χωρίς δυσοσμία.
Αν η ποσότητα είναι ιδιαίτερα μεγάλη, είτε υπάρχει οσμή ή ερεθισμός στην περιοχή, θα πρέπει να γίνει έλεγχος για συνύπαρξη κολπίτιδας)

90. Αναφέρετε τα θετικά σημεία της κύησης.

Τα θετικά (βέβαια) σημεία της κύησης είναι:
• Εμβρυϊκές κινήσεις (γίνονται αντιληπτές με την τοποθέτηση της παλάμης στην κοιλιά, πάνω απ’ την μήτρα, μετά την 20η εβδομάδα. Η μητέρα μπορεί να αισθανθεί τις εμβρυϊκές κινήσεις απ’ την 18η εβδομάδα)
• Ψηλάφηση των μελών του εμβρύου (τα μέλη του εμβρύου και το κεφάλι μπορούν να ψηλαφηθούν μετά την 26η εβδομάδα, αλλά πιο εύκολα απ’ την 30η εβδομάδα)
• Ακρόαση καρδιακών παλμών (με την χρήση Doppler γίνεται απ’ την 10η – 12η εβδομάδα. Με το κοιλιοσκόπιο, μπορεί να ακουστεί η καρδιά του εμβρύου μετά την 18η εβδομάδα)

91. Τι ορίζουμε τελειόμηνη κύηση;

Τελειόμηνη κύηση ορίζεται ως κάθε κύηση, που οδηγεί σε γέννηση βρέφους από την 37 η μέχρι την 42η εβδομάδα. Στην χρονική περίοδο μεταξύ 37ης – 39ης εβδομάδας, ολοκληρώνεται η ωρίμανση σημαντικών
οργάνων, όπως οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος του μωρού. Τα μωρά, που γεννιούνται τελειόμηνα, έχουν καλύτερη εξέλιξη, όσον αφορά την υγεία τους

92. Αναφέρετε τις συνήθεις παθήσεις της μητέρας κατά την κύηση.

Οι συνήθεις παθήσεις της μητέρας κατά την κύηση είναι:
• Προεκλαμψία (παλαιότερα τοξιναιμία, υπέρταση και παρουσία λευκώματος στα ούρα)
• Διαβήτης κύησης
• Ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης
• Παθήσεις θυρεοειδούς
• Νόσος κολλαγόνου
• Θρομβοπενία
• Θρομβοφιλία
• Πρόωρη ρήξη υμένων
• Πρόωρος τοκετός
• Αναιμία
• Αιμορραγία
• Ουρολοίμωξη
• Μυκητιάσεις
• Λιστερίωση
• Τοξοπλάσμωση

93. Τι εργαστηριακές εξετάσεις απαιτούνται για την παρακολούθηση της κύησης;

Οι εργαστηριακές εξετάσεις, που απαιτούνται για την παρακολούθηση της κύησης χωρίζονται σε 1ου, 2ου
και 3ου τριμήνου.

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• ΑΒΟ – Rhesus, γενική αίματος, σίδηρος και φερριτίνη, σάκχαρο, ουρία, κρεατινίνη, γενική και καλλιέργεια ούρων, καλλιέργεια κολπικού υγρού, έλεγχος συγγενών λοιμώξεων
• Σε γυναίκα Rhesus -, έμμεση Coombs (δοκιμασία αιμοσφαιρίνης: αναζήτηση αντισωμάτων, που επιτίθενται και καταστρέφουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η έμμεση Coombs χρησιμοποιείται για την ανίχνευση αντισωμάτων στον ορό της ασθενούς, που μπορεί να αντιδράσουν έναντι των μεταγγιζόμενων ερυθρών αιμοσφαιρίων), ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης (διάγνωση αιμοσφαιρινοπαθειών, π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία, μεσογειακή αναιμία), έλεγχος για ηπατίτιδα Β και C, αντισώματα HIV και RPR (Rapid Plasma Regain – ταχεία αντιδρασίνη πλάσματος)
• Τεστ ΠΑΠ και κολπική εξέταση στην 1η επίσκεψη
• Εξέταση καρδιάς και πνευμόνων
• U/S στην 7η – 8η εβδομάδα, στον γυναικολόγο, για ανίχνευση ενδομήτριας κύησης – ηλικίας και έλεγχος καρδιακής λειτουργίας εμβρύου
• U/S στην 11η – 14η εβδομάδα, στον γυναικολόγο, για προσδιορισμό της αυχενικής διαφάνειας (ΝΤ – Nuchal Translucency), τεστ PAPP-A, β – χοριακή γοναδοτροπίνη (β – hCG), μέτρηση μήκους τραχήλου και ηλικίας εμβρύου
• Καμπύλη σακχάρου

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 2ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• Έλεγχος για χρωμοσωμικές ανωμαλίες (21: σύνδρομο Down, 13: σύνδρομο Patau, 18: σύνδρομο Edwards)
• Α-τεστ την 16η εβδομάδα, με έλεγχο της β – hCG, της αFP (α φετοπρωτεΐνη, παράγεται απ’ το έντερο του εμβρύου, το ήπαρ και τον λεκιθικό ασκό) και της ελεύθερης οιστριόλης (Ε3)
• Αμνιοπαρακέντηση και χρωμοσωματικός έλεγχος των εμβρυϊκών κυττάρων στις έγκυες, ηλικίας άνω των 35 ετών (16η – 18η εβδομάδα)
• Προγεννητικός μοριακός έλεγχος γονιδιακών νοσημάτων, όπως οι αιμοσφαιρινοπάθειες
• U/S β επιπέδου (20η – 22η εβδομάδα): εξετάζεται η αρτιμέλεια του εμβρύου, γίνεται σε εξειδικευμένο κέντρο υπερήχων εμβρύου.
• Αποκλεισμός συγκεκριμένων εμβρυϊκών ανωμαλιών, με έλεγχο του κρανίου, των χοριοειδών πλεγμάτων, του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος, του στομάχου, της ουροδόχου κύστης, της σπονδυλικής στήλης και των άκρων

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 3ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• U/S Doppler αγγείων (σε εξειδικευμένο κέντρο υπερήχων εμβρύου, 30η εβδομάδα): ελέγχεται η υκλοφορία του αίματος στον ομφάλιο λώρο και στις δυο μητριαίες αρτηρίες, για να διαπιστωθεί αν τροφοδοτείται σωστά ο πλακούντας
• U/S εμβρυϊκής ανάπτυξης στην 32η – 34η εβδομάδα
• Καρδιοτοκογράφημα (NST – Non Stress Test): 28η εβδομάδα
• Βιοφυσικό προφίλ

94. Τι γνωρίζετε για το βιοφυσικό προφίλ (εξέταση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης);

Το βιοφυσικό προφίλ αποτελεί μη επεμβατική υπερηχογραφική μέθοδο παρακολούθησης της κατάστασης του εμβρύου, σε συνδυασμό με την καρδιοτοκογραφία ηρεμίας. Οι παράμετροι, που εξετάζονται είναι:
• Καρδιοτοκογράφημα
• Αναπνευστικές κινήσεις του εμβρύου
• Εμβρυϊκές κινήσεις
• Εμβρυϊκός τόνος
• Όγκος αμνιακού υγρού

95. Τι γνωρίζετε για την αυχενική διαφάνεια (τι είναι-πότε γίνεται και για ποιο λόγο);

Η αυχενική διαφάνεια είναι η ύπαρξη υποδόριου υγρού πίσω απ’ τον αυχένα του εμβρύου. Η ποσότητα του υγρού ποικίλει μεταξύ των εμβρύων. Η ύπαρξη αυξημένης ποσότητας αποτελεί σημαντικό δείκτη, που αυξάνει την πιθανότητα ύπαρξης κάποιας χρωμοσωμικής ανωμαλίας στο έμβρυο (τρισωμία 13, 18, 21). Η εξέταση πραγματοποιείται κατά την 11η – 14η εβδομάδα, όταν το μήκος του εμβρύου είναι 45 – 84 χιλιοστά.

Η αυχενική διαφάνεια γίνεται με σκοπό:
• Τον καθορισμός της ηλικίας κύησης βάσει του κεφαλουραίου μήκους του εμβρύου (CRL – Crown Rump Length: το μήκος απ’ την κεφαλή του εμβρύου, μέχρι τον κόκκυγα)
• Την διάγνωση πολύδυμης κύησης
• Την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας και τον υπολογισμό της πιθανότητας εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών
• Τον αποκλεισμό συγκεκριμένων εμβρυϊκών ανωμαλιών, με έλεγχο του κρανίου, των χοριοειδών πλεγμάτων, του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος, του στομάχου, της ουροδόχου κύστης, της σπονδυλικής στήλης και των άκρων

96. Πότε γίνεται το υπερηχογράφημα β᾽επιπέδου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τι παραμέτρους ελέγχει;

Το υπερηχογράφημα β’ επιπέδου γίνεται μεταξύ 20ης – 22ης εβδομάδας και έχει σκοπό τον έλεγχο της ανατομίας του εμβρύου. Οι παράμετροι, που ελέγχονται είναι:
• Η ύπαρξη ανατομικών δεικτών, που αυξάνουν τον κίνδυνο για ύπαρξη χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου.
• Η ομαλή ενδομήτρια ανάπτυξη.
• Ο προσδιορισμός της θέσης του πλακούντα.
• Ο όγκος του αμνιακού υγρού.
• Η πρώιμη ανίχνευση του συνδρόμου υποκλοπής σε δίδυμες μονοχοριακές κυήσεις.
• Ο λεπτομερής έλεγχος της καρδιάς του εμβρύου.
• Η ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες και αν τα ευρήματα είναι παθολογικά, η κύηση κατατάσσεται ως υψηλού κινδύνου για εμφάνιση ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης (IUGR – Intrauterine Growth Restriction) ή προεκλαμψίας, οπότε απαιτείται εντατικότερη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης.
• Το μήκος του τραχήλου. Αν είναι μειωμένο, η κύηση κατατάσσεται ως υψηλού κινδύνου για πρόωρο τοκετό.

97. Τι είναι το καρδιοτοκογράφημα και πότε γίνεται;

Το καρδιοτοκογράφημα (NST – Non Stress Test) είναι η ακουστική παρακολούθηση του ρυθμού και της συχνότητας της καρδιάς του εμβρύου, με την χρήση συσκευής, που μετατρέπει τα υπερηχητικά κύματά της σε ακουστικά σήματα. Γίνεται συνήθως στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης (περίπου την 28η εβδομάδα), στα πλαίσια του ελέγχου βιοφυσικής κατάστασης του εμβρύου και κυρίως για την κατάσταση οξυγόνωσής του.

98. Τι είναι η αμνιοπαρακέντηση, σε ποια ηλικία κύησης γίνεται και για ποιους λόγους;

Η αμνιοπαρακέντηση είναι ειδική διαγνωστική εξέταση, που γίνεται μετά την 15η εβδομάδα κύησης. Με την βοήθεια υπερήχων, εισάγεται σύριγγα στον αμνιακό σάκο και εξάγονται 10 – 20 ml υγρού, που περιέχει εμβρυϊκά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά στέλνονται για καλλιέργεια.

Η αμνιοπαρακέντηση γίνεται:
• Για έλεγχο της κατάστασης του εμβρύου σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η ευαισθητοποίηση της μητέρας στον παράγοντα Rhesus ή όταν υπάρχουν ενδείξεις για πρόσφατη λοίμωξη από μικροοργανισμούς, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στο έμβρυο (τοξόπλασμα, κυτταρομεγαλοϊός, ερυθρά)
• Αν το ζευγάρι έχει ήδη αποκτήσει παιδί με γενετική πάθηση
• Όταν η έγκυος, ο σύντροφος ή μέλη της οικογένειας πάσχουν από κάποια γενετική πάθηση, που μπορεί να μεταβιβαστεί στο μωρό

99. Ποιες παθήσεις ανιχνεύονται με την αμνιοπαρακέντηση;

Με την αμνιοπαρακέντηση ανιχνεύονται οι παρακάτω παθήσεις:
• Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down – τρισωμία 21, σύνδρομο Patau – τρισωμία 13,
σύνδρομο Edwards – τρισωμία 18)
• Αιματολογικές νόσους (μεσογειακή αναιμία)
• Δερματικές νόσους
• Διαταραχές μεταβολισμού
• Ινοκυστική νόσο
• Ανωμαλίες στο ΚΝΣ (δισχιδής ράχη, ανεγκεφαλία)
• Το φύλο του εμβρύου
• Την ηλικία του εμβρύου (ωρίμανση πνευμόνων)
• Την ομάδα αίματος του εμβρύου, σε περίπτωση που απαιτείται ενδομήτρια μετάγγιση αίματος

100. Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης είναι μια ξεχωριστή κατηγορία σακχαρώδους διαβήτη, που εμφανίζεται με την μορφή διαταραχής ανοχής στην γλυκόζη για πρώτη φορά κατά την κύηση. Συνήθως, εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα κύησης και υποχωρεί μετά τον τοκετό. Αποτελεί προσωρινή διαταραχή και εμφανίζεται σε ποσοστό 2 – 10% των κυήσεων.
Οφείλεται σε δράση ορμονών, που παράγονται απ’ τον πλακούντα (κορτιζόλη, προγεστερόνη, οιστραδιόλη, προλακτίνη, εμβρυϊκό πλακουντιακό γαλακτογόνο) και εμποδίζουν την δράση της ινσουλίνης στο σώμα της εγκύου.
Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και προεκλαμψίας. Η μητέρα διατρέχει τον κίνδυνο να εμφανίσει διαβήτη τύπου 2 ή διαταραχή ανοχής στην γλυκόζη στο μέλλον. Επίσης, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης μακροσωμίας, υπογλυκαιμίας, υπομαγνησιαιμίας, υπασβεστιαιμίας και νεογνικού ίκτερου.
Η αντιμετώπιση γίνεται με ισορροπημένη διατροφή, τακτική άσκηση χαμηλής έντασης και μεγάλης διάρκειας & χορήγηση ινσουλίνης.

101. Πως γίνεται η διάγνωση του Σακχαρώδη διαβήτη της κύησης;

Ο έλεγχος του σακχαρώδη διαβήτη της κύησης γίνεται κατά την 24η – 26η εβδομάδα, αρχικά με φόρτιση
50γρ. γλυκόζης. Αν 1 ώρα μετά το σάκχαρο μετρηθεί και βρεθεί >200 mg/dl, τότε τίθεται η διάγνωση για
διαβήτη κύησης.
Αν το σάκχαρο 1 ώρα μετά βρεθεί 140 – 200 mg/dl, τότε η διαδικασία επαναλαμβάνεται με χορήγηση 100γρ. γλυκόζης.

ΧΡΟΝΟΣ	ΤΙΜΗ ΣΑΚΧΑΡΟΥ
0	95 mg/dl
60′	180 mg/dl
120′	155 mg/dl
180′	140 mg/dl

Η διάγνωση του διαβήτη κύησης τίθεται όταν τουλάχιστον 2 τιμές σακχάρου υπερβαίνουν τις παραπάνω τιμές. Αν προκύψει μόνο 1 τιμή παθολογική, συστήνεται επανάληψη μετά από ένα μήνα. Η διάγνωση του διαβήτη τίθεται απευθείας, όταν το σάκχαρο νηστείας το πρωΐ βρεθεί πάνω από 126 mg/dl (συνήθως πρόκειται για προϋπάρχοντα διαβήτη, που δεν έχει διαγνωσθεί).

102. Τι είναι η προεκλαμψία; Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου της προεκλαμψίας;

Η προεκλαμψία είναι μια παθολογική κατάσταση, που μπορεί να εμφανιστεί μετά την 20η εβδομάδα κύησης και χαρακτηρίζεται από υπέρταση και λευκωματουρία (αύξηση των πρωτεϊνών στα ούρα, περισσότερο από 300 mg πρωτεΐνης σε ούρα 24ωρου ή περισσότερο από 30 mg/mmol), με ή χωρίς παθολογικά οιδήματα.
Οι παράγοντες κινδύνου της προεκλαμψίας είναι:
• Ιστορικό προεκλαμψίας
• Πρώτη εγκυμοσύνη
• Εγκυμοσύνη από καινούριο σύντροφο
• Ηλικία (πιθανή σε ηλικίες κάτω των 20 ετών ή άνω των 40 ετών)
• Παχυσαρκία
• Πολύδυμη κύηση
• Μεγάλο διάστημα μεταξύ των κυήσεων
• Σακχαρώδης διαβήτης κύησης
• Υποκείμενα χρόνια νοσήματα (χρόνια υπέρταση, νεφροπάθεια, Σ.Ε.Λ, ρευματοειδής αρθρίτιδα,
κλπ.)

103. Τι γνωρίζετε για τις υπερτασικές διαταραχές της κύησης;

Οι υπερτασικές διαταραχές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελούν την κύρια αιτία νεογνικής και μητρικής θνησιμότητας και νοσηρότητας & παρατηρούνται στο 8 – 10% των κυήσεων.
Στην εγκυμοσύνη, η αρτηριακή πίεση της εγκύου μειώνεται κατά 10 – 15 mmHg στο πρώτο μισό της κύησης. Προς το τέλος, επιστρέφει στα επίπεδα πριν την εγκυμοσύνη. Η υπέρταση στην εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από τιμές >140/90 mmHg σε ασθενή, που είχε προηγουμένως φυσιολογική αρτηριακή πίεση ή αύξηση της συστολικής πίεσης >25 mmHg και της διαστολικής >15 mmHg, συγκριτικά με την πίεση πριν την εγκυμοσύνη ή κατά την διάρκεια του 1ου τριμήνου.
Η υπέρταση στην κύηση εμφανίζεται μετά την 20η εβδομάδα και υποχωρεί μερικές εβδομάδες μετά τον τοκετό. Υπάρχει συσχέτιση με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης σε μεγάλη ηλικία.
Ορισμένες υπερτασικές διαταραχές, που μπορεί να εμφανιστούν κατά την διάρκεια της κύησης είναι:
• Η προεκλαμψία: υπέρταση και λευκωματουρία (παρουσιάζεται μετά τις 20 εβδομάδες, συνήθως μετά τις 30 εβδομάδες)
• Το σύνδρομο HELLP (χαρακτηρίζεται από αιμόλυση, αυξημένα ηπατικά ένζυμα και χαμηλά αιμοπετάλια)
Οι υπερτασικές διαταραχές στην διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να αντιμετωπιστούν με:
• Άναλο δίαιτα
• Διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών, με ταυτόχρονα χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης, κορεσμένων και συνολικών λιπαρών
• Περιορισμό της σωματικής δραστηριότητας
• Χορήγηση φαρμάκων (ΜΕΑ – αναστολείς της αγγειοτενσίνης, ανταγωνιστών ΑΤ-ΙΙ: αγγειοτενσίνη, μεθυλντόπα: α-αδρενεργικός αγωνιστής, ανταγωνιστές ασβεστίου, κλπ.)

104. Τι ονομάζεται πρόωρος τοκετός;

Ως πρόωρος τοκετός ονομάζεται κάθε τοκετός, που πραγματοποιείται απ’ την 27η – 37η εβδομάδα κύησης.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., κατώτατο όριο θεωρείται η 23η εβδομάδα, ενώ στις Η.Π.Α το όριο αυτό είναι η 20η εβδομάδα. Στην Ελλάδα, κατώτατο όριο για πρόωρο τοκετό θεωρείται η 24η εβδομάδα.
Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί την βασική αιτία των νεογνικών θανάτων, που δεν οφείλονται σε συγγενείς ανατομικές ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Η περιγεννητική θνησιμότητα είναι πολύ υψηλή σε τοκετούς πριν την 32η εβδομάδα κύησης, καθώς και στα νεογνά με βάρος γέννησης κάτω από 800γρ.

105. Τι ονομάζεται πρόωρη ρήξη των υμένων;

Πρόωρη ρήξη των υμένων (PROM: Premature Rupture of Membranes) ονομάζεται η αυτόματη ρήξη των εμβρυϊκών μεμβρανών πριν την έναρξη του τοκετού. Αν η ρήξη συμβεί πριν την 37η εβδομάδα κύησης, τότε ορίζεται ως πρώιμη πρόωρη ρήξη μεμβρανών (Preterm Premature Rupture of Membranes). Στο σύνολο των κυήσεων, υπολογίζεται ότι είναι στο 10%. Η ενδοαμνιακή φλεγμονή έχει βρεθεί ότι σχετίζεται με την πρόωρη ρήξη υμένων. Επίσης, άλλοι παράγοντες, που σχετίζονται με αυτό είναι το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, οι αιμορραγίες 2ου και 3ου τριμήνου, ο χαμηλός δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ κάτω από 19,8), διατροφικές ελλείψεις σε χαλκό, ασκορβικό οξύ, νόσοι του συνδετικού ιστού, κάπνισμα, πνευμονική νόσος στην κύηση, κλπ.

Η διάγνωση της ρήξης υμένων γίνεται ως εξής:
• Λήψη ιστορικού
• Αν η γυναίκα είναι σε τοκετό
• Άσηπτη γυναικολογική εξέταση (η δακτυλική κολπική εξέταση πρέπει να αποφεύγεται, γιατί μειώνει την λανθάνουσα φάση πριν την έναρξη του τοκετού, άσηπτη τεχνική: σύνολο ενεργειών, που έχουν σκοπό την ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιμόλυνσης μιας ευπαθούς περιοχής του σώματος)
• Δοκιμασία νιτραζίνης: κατά την τοποθέτηση του κολποδιαστολέα, γίνεται λήψη αμνιακού υγρού στον κόλπο (η εξέταση είναι ευαίσθητη, αν η ασθενής είναι σε ημικεκλιμένη θέση για 45’)
• Υπερηχογράφημα (ηλικία κύησης – παρουσία ή όχι ολιγάμνιου, προβολή εμβρύου + χειρισμοί του Λεοπόλδου, αποκόλληση πλακούντα)
• Καλλιέργεια ούρων και κολπικού υγρού πριν την χορήγηση αντιβίωσης
• Γενική αίματος/Λευκά/Τύπος/Αιμοπετάλια/CRP
• NST (Non Stress Test – καρδιοτοκογράφημα) όπου χρειάζεται
• Αναζήτηση σημείων χοριοαμνιονίτιδας: πυρετός, ευαισθησία στην μήτρα, πυώδες κολπικό έκκριμα, ταχυκαρδία της μητέρας
• Κλινική εκτίμηση για ενδεχόμενη πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα
• Προφυλακτική χορήγηση αντιβίωσης (Ερυθρομυκίνη 250 mg x 4/ημ. για 10 μέρες)

106. Τι είναι το σύνδρομο της υπολειπόμενης ενδομήτριας ανάπτυξης;

Κατά το σύνδρομο υπολειπόμενης ενδομήτριας ανάπτυξης, το έμβρυο έχει ανεπαρκή ανάπτυξη, σχετικά με την ηλικία κύησης. Αποτελεί μια απ’ τις κύριες αιτίες ενδομητρικής θνησιμότητας.
Μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία του πλακούντα, προβλήματα υγείας της μητέρας (σοβαρή αναιμία, κάπνισμα, αλκοολισμός ή χρήση ναρκωτικών, καρδιακές νόσους) ή σε λοιμώξεις (ερυθρά, τοξοπλάσμωση, κυτταρομεγαλοϊός) ή χρωμοσωμική ανωμαλία του εμβρύου (τρισωμία 21, τρισωμία 13, τρισωμία 18). Τα έμβρυα με IUGR ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία εμβρύων, με χαμηλό βάρος γέννησης (Small for Gestational Age – SGA), στην οποία περιλαμβάνονται και υγιή έμβρυα, τα οποία είναι «μικρά» για την ηλικία κύησης.

107. Τι είναι το σύνδρομο HELLP;

Το σύνδρομο HELLP αποτελεί επιπλοκή της προεκλαμψίας και χαρακτηρίζεται από αιμόλυση, αυξημένα ηπατικά ένζυμα και χαμηλά αιμοπετάλια. Παρουσιάζεται στο 10 – 20% των κυήσεων με σοβαρή προεκλαμψία – εκλαμψία. Μπορεί να προσβληθούν διάφορα όργανα (εγκέφαλος, νεφροί, ήπαρ), προκαλώντας ανάλογα συμπτώματα.

Οι κλινικές εκδηλώσεις του συνδρόμου είναι:
• Άλγος και ευαισθησία επιγαστρίου, δεξιού υποχονδρίου και υποστερνικά
• Ναυτία, έμετοι και καταβολή
• Υπέρταση και λευκωματουρία (προεκλαμψία – στο 85% των περιπτώσεων)
• Κεφαλαλγία
• Οπτικές διαταραχές

Τα εργαστηριακά ευρήματα, που θεωρούνται ύποπτα για την εμφάνιση του συνδρόμου είναι:
• Αιμοπετάλια (PLT) < 100000/mm3
• LDH > 600 IU/L ή ολική χολερυθρίνη > 1.2 mg/dL • AST (SGOT) > 70 IU/L
• Μικροαγγειοπαθητική αιμολυτική αναιμία με σχιστοκύτταρα στο επίχρισμα περιφερικού αίματος

Οι πιθανές επιπλοκές του συνδρόμου HELLP μπορεί να είναι:
• Αποκόλληση πλακούντα
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Ηπατικό έμφρακτο
• Ρήξη ήπατος
• Υποκάψιο ηπατικό αιμάτωμα
• Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
• Πολυοργανική ανεπάρκεια
• Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη
• Εμβρυϊκή δυσχέρεια

108. Τι είναι η εκλαμψία;

Η εκλαμψία είναι η εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων επεισοδίων γενικευμένων σπασμών ή και κώματος σε ασθενείς με προεκλαμψία, αφού αποκλειστούν άλλες νευρολογικές παθήσεις. Η εκλαμψία μπορεί να εμφανιστεί κατά την περίοδο της κύησης ή της λοχείας. Οι σπασμοί είναι τονικο-κλονικοί, αυτοπεριοριζόμενοι και σπανίως διαρκούν πάνω από 3 – 4’ (συνήθως 60 – 75’’). Μπορεί να προηγηθεί εμμένουσα κεφαλαλγία, θάμβος όρασης, φωτοφοβία, διαταραχές επιπέδου συνείδησης, άλγος επιγαστρίου ή δεξιού υποχονδρίου.

109. Τι είναι η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και ποιος είναι ο τρόπος αντιμετώπισης;

Η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ) είναι επίκτητη διαταραχή, που χαρακτηρίζεται απ’ την ενεργοποίηση της αιμόστασης, την δημιουργία θρομβίνης και τελικά τον σχηματισμό και την εναπόθεση ινώδους κυρίως στα μικρά αγγεία. Η εναπόθεση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μικροθρομβώσεις και στις σοβαρότερες μορφές του συνδρόμου, στην κατανάλωση των αιμοπεταλίων και των παραγόντων της πήξης, με αποτέλεσμα την αιμορραγική διάθεση, και σε καταστροφή των ερυθροκυττάρων, λόγω τραυματισμού τους.
Η θεραπεία της ΔΕΠ αποσκοπεί στην διατήρηση του όγκου του αίματος, στην διόρθωση των διαταραχών της αιμόστασης, με αντικατάσταση των παραγόντων πήξης, στην πρόληψη μη αναστρέψιμων βλαβών σε ζωτικά όργανα και στην καρδιοαναπνευστική υποστήριξη, όταν απειλείται η ζωή της εγκύου.

Η αντιμετώπιση της ΔΕΠ περιλαμβάνει:
• Χορήγηση ωκυτοκίνης, προσταγλανδινών και μαλάξεις στην μήτρα
• Ενδομήτρια χορήγηση βαζοπρεσσίνης
• FFP (Fresh Frozen Plasma)
• Χορήγηση ολικού αίματος, το οποίο δεν περιέχει παράγοντες πήξης
• Χορήγηση κρυοκαθιζήματος και αιμοπεταλίων
• Χορήγηση ηπαρίνης
• Χορήγηση αντιθρομβίνης (ΑΤ) και πρωτεΐνης C

110. Αναφέρετε τα είδη των αποβολών – εκτρώσεων.

Τα είδη των αποβολών – εκτρώσεων είναι:
• Απειλούμενη αποβολή
• Αναπόφευκτη αποβολή
• Ατελής αποβολή
• Τέλεια αποβολή
• Παλίνδρομη αποβολή (έκτρωση)
• Σηπτική έκτρωση (αποβολή)
• Καθ’ έξιν εκτρώσεις

111. Ποιες είναι οι συνήθεις ανωμαλίες κατά τον τοκετό;

Οι συνήθεις ανωμαλίες κατά τον τοκετό είναι:
• Δυστοκία, λόγω διαταραχών κινητικότητας της μήτρας (υποτονική – αδράνεια – και υπερτονική κινητικότητα)
• Δυστοκία, λόγω δυσαναλογίας μεταξύ εμβρύου και πυέλου
• Δυστοκία, λόγω ανώμαλων προβολών και θέσεων του εμβρύου:
-ισχιακή προβολή
-προσωπική προβολή
-εγκάρσιο λοξό σχήμα
-οπίσθια θέση ινιακής προβολής
-εγκάρσιες θέσεις ινιακής προβολής
-υψηλή κάθετη θέση κεφαλικής προβολής
-δυστοκία ώμων
• Πρόπτωση ομφαλίου λώρου
• Ανωμαλίες 3ου σταδίου τοκετού (υστεροτοκία):
-αιμορραγία μετά τον τοκετό
-ατονία της μήτρας (το μυομήτριο δεν μπορεί να συνεχίσει να συσπάται, μετά την αφαίρεση του πλακούντα)
-κατακράτηση πλακουντιακού ιστού και υμένων
-κακώσεις του γεννητικού συστήματος
-ρήξη περινέου
-ρήξεις της κλειτορίδας και των μικρών χειλέων του αιδοίου
-ρήξεις του κόλπου και του τραχήλου
-ρήξη μήτρας
-αιματώματα
-διάσταση της ηβικής σύμφυσης
-εκστροφή μήτρας (η μετατόπιση της μήτρας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο πυθμένας εκστρέφεται προς τα έξω και ολόκληρη η μήτρα, όπως είναι ανεστραμμένη περνά απ’ τον κόλπο και εξέρχεται απ’ τα μικρά χείλη του αιδοίου μερικώς ή ολοσχερώς)

112. Ποιες είναι οι απόλυτες ενδείξεις για καισαρική τομή;

Οι απόλυτες ενδείξεις για διενέργεια καισαρικής τομής είναι οι εξής:
• Ύπαρξη κεφαλοπυελικής δυσαναλογίας
• Ύπαρξη επιπωματικού πλακούντα (όταν ο πλακούντας φράσσει το έσω τραχηλικό στόμιο μερικά ή ολικά)
• Πολύδυμος κύηση (δίδυμος και άνω). Σε δίδυμο κύηση, υπό ορισμένες συνθήκες, μπορεί να γίνει διενέργεια φυσιολογικού (κολπικού) τοκετού
• Εγκάρσιο σχήμα του εμβρύου (όταν ο επιμήκης άξονάς του είναι κάθετος στην σπονδυλική στήλη της μητέρας)
• Ενεργός ερπητική κολπίτιδα
• Προβολή και πρόπτωση ομφαλίδας (όταν ο ομφάλιος λώρος προβάλλει μαζί με την προβάλλουσα μοίρα, με άρρηκτο θυλάκιο, ή όταν ο ομφάλιος λώρος προβάλλει μπροστά απ’ την προβάλλουσα μοίρα σε ερρηγμένο θυλάκιο μέσα στον κόλπο ή και έξω απ’ αυτόν, οπότε μιλάμε για πρόπτωση, προβάλλουσα μοίρα: το τμήμα του εμβρύου, που βρίσκεται κοντά στην είσοδο της πυέλου και φέρει ένα οδηγό σημείο, χαρακτηριστικό της προβολής)
• Εκλαμψία (απόλυτη ένδειξη) και προεκλαμψία
• Αποκόλληση πλακούντα
• HIV λοίμωξη, αναλόγως του ιϊκού φορτίου
• Συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου
• Αδυναμία εξέλιξης του τοκετού (αναστολή καθόδου – δεν εξελίσσεται η τελεία διαστολή του τραχήλου)
• Σιαμαία έμβρυα
• Όγκοι της πυέλου
• Σοβαρή νόσος της μητέρας (υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, κλπ.)
• Σημεία εμβρυϊκής δυσχέρειας
• Προηγούμενη καισαρική τομή (σχετική ένδειξη)
• Ρήξη μήτρας κατά τον τοκετό

113. Τι είναι περινεοτομή και σε ποια σημεία γίνεται;

Η περινεοτομή (ή επισιοτομή) είναι η διατομή του περινέου (ή πυελικό έδαφος: η περιοχή ανάμεσα στην ηβική σύμφυση και τον κόκκυγα – ανάμεσα στα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό και στα δυο φύλα –). Διενεργείται στο άνοιγμα του κόλπου κατά την έξοδο του εμβρύου. Η περινεοτομή γίνεται πριν βγει η κεφαλή του εμβρύου, την στιγμή που το περίνεο έχει λεπτύνει, ώστε να αυξηθεί η διάμετρος της εξόδου και η γέννα να γίνει πιο εύκολη. Επίσης, γίνεται στο κάτω μέρος του αιδοίου, με φορά λοξή προς το πλάι ή προς το ορθό.

114. Τι είναι το πρωτόγαλα;

Το πρωτόγαλα (ή πύαρ) παράγεται απ’ την 1ην έως την 4η μέρα ζωής, στα πλαίσια της γαλακτογένεσης. Είναι ένα υποκίτρινο υγρό, που εκκρίνεται απ’ τον μαστό κατά τις πρώτες μέρες του θηλασμού. Η ποσότητά του είναι περίπου 100 ml. Η σύστασή του είναι ιδιαίτερα υψηλή σε νάτριο, χλώριο, πρωτεΐνες (κυρίως ανοσοσφαιρίνες), λευκοκύτταρα, λακτοφερρίνη, αυξητική ορμόνη, ένζυμα, επιδερμικό αυξητικό παράγοντα (Epidermal Growth Factor – EGF) και καροτίνη, μια πρόδρομη ουσία της βιταμίνης Α, που δίνει το κίτρινο χρώμα στο πρωτόγαλα.
Θεωρείται «φυσικό αντιβιοτικό» και χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση αλλεργιών και των συμπτωμάτων αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Σελίδα 11 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

115. Πότε πρέπει να ξεκινήσει τον θηλασμό ένα νεογέννητο που γεννήθηκε με φυσιολογικό τοκετό και πότε το νεογέννητο που γεννήθηκε με καισαρική τομή;

Ένα νεογέννητο, που γεννήθηκε με φυσιολογικό τοκετό, πρέπει να ξεκινήσει άμεσα τον θηλασμό (ή αμέσως μετά τον τοκετό), ενώ το νεογέννητο, που γεννήθηκε με καισαρική τομή, πρέπει να ξεκινήσει τον θηλασμό το συντομότερο δυνατόν, συνήθως το 3ο ή το 4ο 24ωρο μετά τον τοκετό.

116. Περιγράψτε με συντομία τη φροντίδα του νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό.

Η φροντίδα του νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό περιλαμβάνει τα εξής:
• Καθαρισμός – απελευθέρωση των αεροφόρων οδών
• Απολίνωση του ομφάλιου λώρου
• Περιποίηση του κολοβώματος του ομφαλού
• Καθαρισμός των ματιών με αποστειρωμένη γάζα και φυσιολογικό ορό
• Λουτρό
• Ζύγισμα
• Απομάκρυνση μηκωνίου – κενώσεων
• Ντύσιμο

117. Τι ονομάζουμε λόχια;

Τα λόχια είναι εκκρίσεις απ’ την μήτρα κατά την διάρκεια της λοχείας και διαρκούν περίπου 6 εβδομάδες. Τις πρώτες 3 – 4 μέρες τα λόχια είναι άφθονα και αιματηρά, καθώς αποτελούνται από αίμα (απ’ τα αιμοφόρα αγγεία της πλακουντιακής άλω – η περιοχή της ενδομητρικής κοιλότητας, που απομένει μετά την αποκόλληση του πλακούντα –), υπολείμματα φθαρτού και τροφοβλαστικά κύτταρα. Λιγοστεύουν σταδιακά και μετά την 4η μέρα γίνονται οροαιματηρά και οροβλεννώδη. Το ορώδη λόχια περιέχουν παλιό
αίμα, ορό, λευκοκύτταρα και υπολείμματα ιστών. Απ’ την 10η μέρα ελαττώνονται σε μεγάλο βαθμό, τα συστατικά του αίματος αραιώνουν, ενώ έχουμε αύξηση λευκοκυττάρων, με αποτέλεσμα τα λόχια να αποκτούν λευκό χρώμα, για να σταματήσουν οριστικά μετά από 3 – 6 εβδομάδες. Ίσως την 12η μέρα τα λόχια να ξαναγίνουν αιματηρά για 2 μέρες, χωρίς αυτό να θεωρείται παθολογικό σύμπτωμα. Η οσμή τους είναι ιδιάζουσα, μοιάζει με εκείνη της εμμηνορρυσίας και η παρουσία δυσοσμίας υποδηλώνει φλεγμονή. Σε κάθε γυναίκα, η ποσότητά τους είναι διαφορετική, αλλά συνήθως είναι στα 1400 – 1600γρ.

118. Δώστε τον ορισμό της λοχείας.

Λοχεία ορίζεται ως το πρώτο διάστημα των 40 ημερών μετά τον τοκετό και διαρκεί 6 – 8 εβδομάδες. Στο διάστημα αυτό, το σώμα και τα γεννητικά όργανα επαναφέρονται στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση,
ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει ο θηλασμός, για όσες γυναίκες επιλέξουν να θηλάσουν.
Αμέσως μετά τον τοκετό, η μήτρα αρχίζει να συσπάται (δηλ. να σφίγγει). Αυτές τις συσπάσεις της μήτρας, η λεχωΐς (η γυναίκα, αμέσως μετά τον τοκετό και κατά την λοχεία) τις αντιλαμβάνεται σαν ήπιους πόνους περιόδου. Οι συσπάσεις αυτές είναι πιο έντονες αμέσως μετά τον τοκετό και τις πρώτες μέρες της λοχείας & το όποιο άλγος μπορεί να αντιμετωπιστεί με παυσίπονα. Η μήτρα συρρικνώνεται περίπου στο μέγεθος, που είχε πριν τον τοκετό.
Στην αρχή, απ’ το εσωτερικό της μήτρας προς τον κόλπο ρέει αίμα με έντονο κόκκινο χρώμα («ζωντανό αίμα»). Η ροή των κολπικών υγρών συνεχίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της λοχείας.
Οι μαστοί κατά την λοχεία προετοιμάζονται για τον θηλασμό. Κατά την 2η με 3η μέρα απελευθερώνεται το πρωτόγαλα ή πύαρ.

119. Ποια γυναίκα λέγεται πρωτοτόκος;

Πρωτοτόκος λέγεται η γυναίκα, που γεννά για πρώτη φορά

120. Ποια είναι τα στάδια του τοκετού (ονομαστικά);

Τα στάδια του τοκετού είναι:
• Στάδιο εξάλειψης και διαστολής του τραχήλου: αρχίζει με τον πρώτο αληθινό πόνο του τοκετού και φτάνει μέχρι την τελεία διαστολή του τραχήλου (10εκ.).
• Στάδιο εξώθησης: αρχίζει απ’ την τελεία διαστολή του τραχήλου και φτάνει μέχρι τον τοκετό του εμβρύου.
• Στάδιο υστεροτοκίας: αρχίζει απ’ τον τοκετό του εμβρύου μέχρι την έξοδο του πλακούντα.

121. Τι είναι η δυστοκία ώμων και ποιες είναι οι επιπλοκές της;

Δυστοκία ώμων ορίζεται ως η ενσφήνωση του πρόσθιου ώμου πίσω απ’ την ηβική σύμφυση, μετά την γέννηση της κεφαλής του εμβρύου και προκύπτει όταν η αμφικρωμιακή διάμετρος είναι μεγαλύτερη απ’ την διάμετρο της πυέλου. Ο χρόνος εξόδου των ώμων μετά την έξοδο της κεφαλής του εμβρύου παρατείνεται για πάνω από 60 sec. Οι επιπλοκές, που μπορεί να προκύψουν χωρίζονται σε μητρικές και εμβρυϊκές:

ΜΗΤΡΙΚΕΣ
• Αιμορραγία μετά τον τοκετό (Postpartum Hemorrhage)
• Περινεϊκή ρήξη 4ου βαθμού
• Ορθοκολπικό συρίγγιο
• Ρήξη μήτρας

ΕΜΒΡΥΪΚΕΣ
• Παράλυση βραχιονίου πλέγματος
• Εμβρυϊκός θάνατος
• Εμβρυϊκή υποξία με ή χωρίς μόνιμη νευρολογική βλάβη
• Κατάγματα κλείδας
• Κατάγματα βραχιονίου οστού

122. Τι γνωρίζετε για τον ανώδυνο τοκετό;

Ο ανώδυνος τοκετός είναι μια μέθοδος, κατά την οποία η μέλλουσα μητέρα εκπαιδεύεται σχετικά με τους τρόπους, που μπορεί να μειώσουν την αντίληψη των ωδίνων του φυσιολογικού τοκετού. Συνήθως, τα μαθήματα ανώδυνου τοκετού διαρκούν 6 – 8 εβδομάδες στο 3ο τρίμηνο της κύησης. Προτείνεται μια συνεδρία την εβδομάδα ανά 1 – 2 ώρες.
Τα μαθήματα ανώδυνου τοκετού περιλαμβάνουν συνήθως, εκτός από μαθήματα και ασκήσεις σωστής αναπνοής (μέθοδος Λαμάζ, ΡΑΤ ή γαλακτερού) και χαλάρωσης, πληροφορίες για την φροντίδα του νεογέννητου μετά τον τοκετό και τον θηλασμό.
Η μεθοδολογία του ανώδυνου τοκετού περιλαμβάνει τα εξής:
• Ενημέρωση για τον ανώδυνο τοκετό
• Εγκυμοσύνη – προετοιμασία θηλασμού
• Ασκήσεις χαλάρωσης
• Ασκήσεις για καλύτερη φυσική κατάσταση κατά την εγκυμοσύνη
• Προετοιμασία για τους πρώτους θηλασμούς στο μαιευτήριο
• Τρόποι συνέχισης θηλασμού
• Μέθοδοι και τεχνικές θηλάστρων
• Σύσταση μητρικού γάλακτος
Οι γυναίκες, που προετοιμάστηκαν με αυτή την μέθοδο για τον τοκετό τους, παρουσιάζουν χαμηλά ποσοστά καισαρικής τομής, λειτουργούν καλύτερα σε επίπεδο ζευγαριού και δομούν καλύτερα την σχέση με το νεογέννητο μωρό τους.

123. Τι παρακολουθούμε στη λεχώνα 2 ώρες μετά τον τοκετό;

Σε μια λεχώνα 2 ώρες μετά τον τοκετό παρακολουθούμε τα εξής:
• Ζωτικά σημεία (θερμοκρασία, σφυγμούς, αναπνοές, αρτηριακή πίεση)
• Παλινδρόμηση μήτρας (η σταδιακή επαναφορά της μήτρας στο φυσιολογικό της μέγεθος)
• Τραύμα περινεοτομίας
• Λόχια
• Διούρηση – κενώσεις

124. Ποιοι είναι οι βλαπτικοί παράγοντες κατά την κύηση;

Οι βλαπτικοί παράγοντες κατά την κύηση είναι:
• Κάπνισμα
• Αλκοόλ
• Ναρκωτικά
• Ακτινοβολία
• Υπέρηχοι
• Λοιμώξεις (ερυθρά, τοξοπλάσμωση, κυτταρομεγαλοϊός, σύφιλη, έρπης)
• Φάρμακα (αντιεπιληπτικά, ηρεμιστικά, αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, κλπ.)
• Συστηματικές νόσοι της μητέρας (υπέρταση, συστηματικός ερυθηματώδης λύκο, αναιμίες,
νεφροπάθεια, καρδιοπάθεια, κλπ.)

125. Τι ορίζεται εμβρυϊκή περίοδος;

Εμβρυϊκή περίοδος ορίζεται ως η χρονική περίοδος, που μεσολαβεί μεταξύ της σύλληψης και του τοκετού.

126. Τι ορίζεται νεογνική περίοδος;

Νεογνική περίοδος ορίζεται ως η περίοδος απ’ την γέννηση μέχρι και την 28η μέρα ζωής.

127. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της αντικειμενικής εξέτασης του νεογνού αμέσως μετά τη γέννησή του;

Στο νεογνό, η εκτίμηση της γενικής του κατάστασης, αμέσως μετά την γέννηση, γίνεται με την βαθμολόγηση Apgar, η οποία εκτιμά 5 παραμέτρους:
• Καρδιακή συχνότητα
• Αναπνοή
• Μυϊκός τόνος
• Χρώμα
• Αντανακλαστική αντίδραση σε ερεθίσματα
Η βαθμολόγηση Apgar γίνεται το πρώτο λεπτό μετά την γέννηση και χρησιμεύει ως κριτήριο για την ανάγκη ανάνηψης και στα 5 πρώτα λεπτά μετά την γέννηση και χρησιμεύει για την εκτίμηση πιθανότητας παραμονής κάποιου νευρολογικού προβλήματος στο νεογνό. Η βαθμολόγηση των 5 παραμέτρων γίνεται κάθετα. Το μέγιστο άθροισμα είναι 10 (5 χ 2) και το ελάχιστο 0 (5 χ 0).

ΣΗΜΕΙΟ	0	1	2
Καρδιακή συχνότητα	καμία	<100/λεπτό	>100/λεπτό
Αναπνοή	καμία	Αργή / άρρυθμη	Ρυθμική/κλάμα
Μυϊκός τόνος	χαλαρός	Κάμψη των άκρων	Ζωηρή κινητικότητα
χρώμα	Ωχρό/κυανό	Ροδαλό σώμα/κυανά άκρα	Ροδαλό
Αντανακλαστική αντίδραση σε ερεθίσματα	Καμία αντίδραση	Μορφασμός	Βήχας / φτέρνισμα

128. Πότε γίνεται το πρώτο μπάνιο του νεογνού;

Το πρώτο μπάνιο του νεογνού μπορεί να γίνει ακόμα και αν περάσουν 15 μέρες, μέχρι να επουλωθεί πλήρως ο ομφαλός του. Το μικρό μέγεθος και το βάρος του νεογέννητου επιτρέπει στο ενδιάμεσο να γίνονται πλύσεις, χωρίς το νεογνό να βυθίζεται στο νερό.

129. Ποιά είναι τα χρονικά ορόσημα της ψυχοκινητικής εξέλιξης του παιδιού;

Τα χρονικά ορόσημα της ψυχοκινητικής εξέλιξης του παιδιού (βρέφος, νήπιο) είναι τα εξής:
➢ Νεογέννητο – πρηνής θέση: πρόσωπο γυρισμένο στο πλάι, μαζεμένα πόδια, λεκάνη ψηλά.
➢ 4 εβδομάδων – πρηνής θέση: σηκώνει στιγμιαία το σαγόνι. Στην έλξη να καθίσει απ’ την ύπτια θέση, το κεφάλι υπολείπεται σε σχέση με τον κορμό. Προσηλώνει τα μάτια στο πρόσωπο της μητέρας, όταν αυτή μιλάει.
➢ 6 εβδομάδων: χαμογελά στο πρόσωπο, που του μιλάει.
➢ 4 μηνών: στηρίζει το κεφάλι.
➢ 5 μηνών: Το κεφάλι παραμένει σταθερό σε ελαφρά κίνηση του κορμού. Χαμογελά στο είδωλό του στον καθρέφτη.
➢ 6 μηνών: γυρίζει από ύπτια σε πρηνή θέση. Κάθεται για λίγα λεπτά χωρίς υποστήριξη. Στηρίζει όλο το βάρος του, όταν συγκρατείται όρθιο. Συνδυάζει δυο συλλαβές.
➢ 7 μηνών – πρηνής θέση: σηκώνει το κεφάλι κατά 45 – 90 μοίρες. Στηρίζει το βάρος του στο αντιβράχιο. Αναγνωρίζει την μητέρα του και εκδηλώνει χαρά, όταν δει το φαγητό του. Παρακολουθεί κινούμενο αντικείμενο μέχρι τις 180 μοίρες.
➢ 10 μηνών: στέκεται όρθιο, κρατώντας έπιπλα. Έρπει και πιάνει αντικείμενα, χρησιμοποιώντας δείκτη και αντίχειρα.
➢ 12 μηνών: σηκώνεται όρθιο από καθιστή θέση, στηριζόμενο σε έπιπλα. Κάνει λίγα βήματα μόνο του και λέει μαμά, μπαμπά.
➢ 18 μηνών: τρέχει. Τρώει με το κουτάλι, εκτελεί διπλές εντολές.
➢ 1,5 ετών: τρέχει. Μιμείται άλλα άτομα, ξεφυλλίζει, δείχνοντας ενδιαφέρον στις εικόνες ενός βιβλίου, κλπ.
➢ 2 ετών: ανεβοκατεβαίνει σκαλιά μόνο του. Βγάζει τα ρούχα του. Ανοίγει τις πόρτες, γυρίζοντας το χερούλι. Ακούει παραμυθάκια για λίγη ώρα με προσοχή.
➢ 2,5 ετών: λέει όλο το όνομά του. Ρωτά συνέχεια τι και γιατί. Κατά την διάρκεια της ημέρας μπορεί να ελέγξει τους σφιγκτήρες του (μπορεί πλέον να βγάλει την πάνα).
➢ 3 ετών: μιλάει ελεύθερα. Ελέγχει τους σφιγκτήρες, χοροπηδάει, κάνει κουτσό, αντιγράφει κύκλο ή ευθεία γραμμή και μιλάει κανονικά & απαντά σε ερωτήσεις.

130. Ποια βιταμίνη χορηγείται αμέσως μετά τον τοκετό;

Αμέσως μετά τον τοκετό, χορηγείται στα νεογέννητα η βιταμίνη Κ σε ενέσιμη μορφή, γιατί παρουσιάζουν έλλειψη.

131. Ποια είναι η πιο γνωστή τρισωμία και τι γνωρίζετε για αυτήν;

Η πιο γνωστή τρισωμία είναι το σύνδρομο Down ή τρισωμία 21. Είναι μια γενετική διαταραχή, κατά την οποία το άτομο γεννιέται με 3 αντί για 2 αντίγραφα του χρωμοσώματος 21. Υπάρχουν 3 τύποι του συνδρόμου: η τρισωμία 21, το μωσαϊκό και η μετατόπιση.

Τα παιδιά με σύνδρομο Down μπορεί να παρουσιάσουν κάποια απ’ τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
• Επιπεδωμένο πρόσωπο και μύτη
• Επιπλέον δέρμα στο πίσω μέρος του λαιμού
• Μάτια, που κλίνουν προς τα πίσω
• Μειωμένο μυϊκό τόνο
• Χαλαρές αρθρώσεις
• Ασυνήθιστα ευέλικτες αρθρώσεις
• Περίεργη ελίκωση αυτιών
• Μεγάλη απόσταση μεταξύ 1ου και 2ου δακτύλου (κλινοδακτυλία)
• Βραχυκεφαλία
• Πτυχές του δέρματος στα άνω βλέφαρα
• Πεπλατυσμένη γέφυρα της μύτης
• Διπλωμένα, ασυνήθιστα ή μικρά αυτιά
• Ανοιχτό στόμα
• Η γλώσσα προβάλλει έξω απ’ το στόμα
• Διαταραχές στο σχήμα των δοντιών
• Κοντό λαιμό και χέρια
Το σύνδρομο Down έχει συσχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα να παρατηρηθούν καρδιακές επιπλοκές, ευπάθεια σε λοιμώξεις, κοιλιοκάκη (αυτοάνοση διαταραχή του λεπτού εντέρου), διαβήτης τύπου 1, σκελετικά προβλήματα, διανοητική καθυστέρηση, διαταραχές στην όραση, απώλεια ακοής, ψυχολογικές διαταραχές, σύνδρομο άπνοιας ύπνου, κλπ.
Ο προγεννητικός έλεγχος γίνεται αρχικά με δοκιμασία διαλογής (εξέταση αίματος και υπερηχογράφημα εμβρύου), όπου υπολογίζεται η πιθανότητα μια γυναίκα να κυοφορεί παιδί με σύνδρομο Down. Αν χρειαστεί γίνεται βιοψία χοριακών λαχνών (μικρές προσεκβολές του πλακούντα ή τροφοβλάστη) την 11η – 14η εβδομάδα και αμνιοπαρακέντηση την 15η εβδομάδα.

132. Τι είναι η νυχτερινή ενούρηση και πως αντιμετωπίζεται;

Η νυχτερινή ενούρηση είναι η ακούσια απώλεια ούρων, που παρατηρείται συνήθως κατά τον νυχτερινό ύπνο. Όταν οφείλεται σε οργανικά αίτια, χαρακτηρίζεται ως οργανική, ενώ όταν δεν οφείλεται σε οργανική διαταραχή, χαρακτηρίζεται ως λειτουργική.
Η αντιμετώπιση της ενούρησης είναι ανάλογη του αιτίου, που την προκαλεί και αφορά:
• Αποκατάσταση υποκρυπτόμενου οργανικού προβλήματος (θεραπεία ουρολοίμωξης, σακχαρώδη διαβήτη, υπερθυρεοειδισμού)
• Περιορισμό τροφών, που περιέχουν υψηλά επίπεδα χρωστικών και γλυκαντικών ουσιών
• Αποφυγή τροφών, που προκαλούν δυσκοιλιότητα
• Εκπαίδευση του παιδιού
• Ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού, για την καταπολέμηση τυχόν φοβιών, ανασφάλειας, αγχωδών διαταραχών, συναισθηματικής αστάθειας, κλπ.

133. Σε ποια ηλικία ξεκινά ο πρώτος εμβολιασμός του παιδιού;

Ο καλύτερος χρόνος έναρξης των εμβολιασμών ενός παιδιού είναι η ηλικία των 2 μηνών και μετά. Για τα πρόωρα νεογνά, θα πρέπει να διορθωθεί η ηλικία τους. Ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών είναι το εξής:

ΧΡΟΝΟΣ	ΕΜΒΟΛΙΟ
2 μηνών	DTP (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης), πολιομυελίτιδα
4 μηνών	DTP (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης), πολιομυελίτιδα
6 μηνών	DTP (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης), πολιομυελίτιδα
15 μηνών	MMR (ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα)
18 μηνών	DTP (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης), πολιομυελίτιδα
4 – 5 ετών	DTP (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης), πολιομυελίτιδα
10 – 11 ετών	DT, MMR
15 ετών	Ηπατίτιδα Β
16 ετών	Ηπατίτιδα Β (αναμνηστική δόση)

134. Ποια είναι τα υποχρεωτικά εμβόλια σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών;

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, τα εμβόλια, που είναι υποχρεωτικά είναι:
• Ιλαρά
• Ερυθράς
• Παρωτίτιδα
• Αιμόφιλος της ινφλουέντζας
• Φυματίωση
• Τέτανος
• Διφθερίτιδα
• Κοκκύτης
• Ηπατίτιδα Α και Β
• Πολιομυελίτιδα
• Μηνιγγίτιδα C
• Πνευμονιόκοκκος
Πρόσφατα, εντάχθηκε στους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς και το εμβόλιο κατά του ιού HPV (Human Papilloma Virus – ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων), για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

135. Τι είναι ανοσία και πως επιτυγχάνεται;

Ανοσία είναι η ικανότητα του οργανισμού να αμύνεται έναντι σε κάποιον εξωτερικό βλαπτικό παράγοντα και αυτό ο οργανισμός το αποκτά μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανοσία επιτυγχάνεται με την βοήθεια των μηχανισμών χυμικής και κυτταρικής ανοσίας. Η χυμική ανοσία προσφέρεται από πρωτεΐνες, που ονομάζονται αντισώματα. Τα αντισώματα παράγονται από εξειδικευμένα κύτταρα, τα Β – λεμφοκύτταρα. Η κυτταρική ανοσία προσφέρεται απ’ τα Τ – λεμφοκύτταρα και συνίσταται στην φαγοκυττάρωση των παθογόνων μικροοργανισμών.

136. Τι ονομάζεται φυσική ανοσία;

Φυσική ανοσία είναι η ανθεκτικότητα του οργανισμού σε παθογόνα μικρόβια, που δεν οφείλονται σε προηγούμενη επαφή του οργανισμού με τα μικρόβια αυτά. Η φυσική ανοσία οφείλεται σε βιολογικούς, γενετικούς και ειδικούς παράγοντες.
Είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού έναντι στα παθογόνα μικρόβια. Οι μηχανισμοί, που χρησιμοποιεί η φυσική ανοσία είναι: οι επιθηλιακοί φραγμοί (δέρμα και βλεννογόνοι), κύτταρα (φαγοκύτταρα, μακροφάγα, Natural killer cells), αντιμικροβιακές ουσίες (λυσοζύμη, ιντερφερόνη), το σύστημα του συμπληρώματος, κλπ.

137. Τι ονομάζεται τεχνητή ανοσία;

Τεχνητή ανοσία είναι η ανθεκτικότητα του οργανισμού σε παθογόνα μικρόβια, που οφείλεται σε προηγούμενη ευαισθητοποίηση του οργανισμού στα μικρόβια αυτά και στην παραγωγή απ’ τον οργανισμό των κατάλληλων αντισωμάτων. Η τεχνητή ανοσία επιτυγχάνεται με την χρήση εμβολίων και ορών.

138. Αναφέρετε τις πιο συνήθεις τρισωμίες.

Οι πιο συνήθεις τρισωμίες είναι οι εξής:
• Σύνδρομο Down (τρισωμία 21)
• Σύνδρομο Patau (τρισωμία 13)
• Σύνδρομο Edwards (τρισωμία 18)
• Σύνδρομο Warkany (τρισωμία 8)
• Τρισωμία 16
• Τρισωμία 9
• Τρισωμία 22
• Τρισωμία ΧΧΧ
• Τρισωμία ΧΧΥ – Σύνδρομο Klinefelter

139. Τι είναι ενεργητική ανοσοποίηση.

Ενεργητική είναι η ανοσοποίηση, που ο ίδιος ο οργανισμός φτιάχνει τα κατάλληλα αντισώματα, για να αντιμετωπίσει ένα αντιγόνο, μόλις έρθει σε επαφή μαζί του.

140. Τι είναι παθητική ανοσοποίηση.

Παθητική είναι η ανοσοποίηση, που τα απαραίτητα αντισώματα για την καταπολέμηση ενός μικροβίου δίνονται έτοιμα στον οργανισμό.

141. Τι είναι νεογνικός ίκτερος; Πως προκαλείται;

Ο νεογνικός ίκτερος παρατηρείται 2 – 3 μέρες απ’ την γέννηση σταδιακά υποχωρεί σε 7 – 10 μέρες. Αμέσως μετά την γέννηση, επειδή το διαθέσιμο οξυγόνο είναι πολύ περισσότερο από αυτό, που υπήρχε μέσα στην μήτρα, το νεογνό καταστρέφει ένα μεγάλο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων που δεν χρειάζεται πια. Έτσι, η αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων μετατρέπεται σε χολερυθρίνη, μια ουσία κίτρινου χρώματος. Αρκετές φορές, ο γιατρός αποφασίζει να κρατήσει το μωρό, που πάσχει από φυσιολογικό ίκτερο στο μαιευτήριο περισσότερες μέρες, για παρακολούθηση και θεραπεία. Αν οι τιμές της χολερυθρίνης δεν μειωθούν, αλλά παραμείνουν υψηλές, μπορεί να χρειαστεί φωτοθεραπεία.

142. Τι είναι πυρηνικός ίκτερος;

Ο πυρηνικός ίκτερος οφείλεται σε διαπότιση των κυττάρων των βασικών γαγγλίων, εγκεφαλικού στελέχους και προμήκη από έμμεση χολερυθρίνη. Προκαλείται, όταν η έμμεση χολερυθρίνη αυξάνει πάνω από 20 mg στα τελειόμηνα και σε χαμηλότερες τιμές στα πρόωρα νεογνά.
Η είσοδος της χολερυθρίνης είναι πιο εύκολη αν το μωρό είναι πρόωρο, έχει χαμηλά λευκώματα αίματος ή παρουσιάζει συμπτώματα ασφυξίας, υπογλυκαιμίας ή οξέωσης. Η χολερυθρίνη, που διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό προκαλεί ανεπανόρθωτη ζημιά στον εγκέφαλο.
Ο πυρηνικός ίκτερος μπορεί να συνοδεύεται από πνευματική καθυστέρηση και κώφωση.

143. Πως αντιμετωπίζεται ο νεογνικός ίκτερος;

Ο νεογνικός ίκτερος αντιμετωπίζεται με:
• Φωτοθεραπεία (το φως της λάμπας διασπά την χολερυθρίνη)
• Τακτικός θηλασμός, που μειώνει την επαναρρόφηση της χολερυθρίνης απ’ το έντερο
• Αφαιμαξομετάγγιση, όταν η τιμή της χολερυθρίνης υπερβεί τα 24 mg%

144. Τι ονομάζονται διαμαρτίες της διάπλασης;

Διαμαρτίες της διάπλασης ονομάζονται οποιεσδήποτε ανωμαλίες στην διάπλαση των οργάνων του εμβρύου. Μπορεί να οφείλονται σε χρωμοσωμικές διαταραχές, γενετικούς, περιβαλλοντικούς ή άλλους παράγοντες ή μπορεί να αποτελούν τυχαία συμβάντα κατά την ενδομήτρια ζωή. Διακρίνονται σε μορφογενετικές ανεπάρκειες, αθροιστικές δυσμορφίες και αμαρτώματα.

145. Ποια είναι τα λοιμώδη νοσήματα της παιδικής ηλικίας για τα οποία υπάρχει εμβόλιο;

Τα λοιμώδη νοσήματα της παιδικής ηλικίας, για τα οποία υπάρχει εμβόλιο είναι τα εξής:
• Ιλαρά
• Ερυθρά
• Παρωτίτιδα
• Ινφλουέντζα
• Πολιομυελίτιδα
• Διφθερίτιδα
• Κοκκύτης
• Μηνιγγίτιδα
• Πνευμονία από πνευμονιόκοκκο

146. Ποια είναι τα συνήθη αντανακλαστικά του νεογνού που ελέγχονται κατά την αντικειμενική εξέταση του νεογνού;

Τα συνήθη αντανακλαστικά του νεογνού, που ελέγχονται κατά την αντικειμενική εξέτασή του είναι:
• Προσανατολισμός
• Πιπίλισμα
• Moro
• Τονικό αντανακλαστικό του αυχένα
• Σύλληψη
• Babinski
• Βηματισμός

147. Τι είναι το παράτρημμα και πως αντιμετωπίζεται;

Το παράτριμμα ή σύγκαμα είναι το αποτέλεσμα ερεθισμού του δέρματος των γεννητικών οργάνων του μωρού απ’ τα ίδια τα ούρα. Τα ούρα περιέχουν μια ουσία, που λέγεται ουρία, η οποία διασπάται και παράγεται αμμωνία, που προκαλεί τον ερεθισμό του δέρματος. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, τότε σύντομα η περιοχή θα μολυνθεί με μύκητες.
Το παράτριμμα αντιμετωπίζεται με:
• Καλό αερισμό της περιοχής
• Συχνές αλλαγές πάνας
• Συχνές πλύσεις με τρεχούμενο νερό
• Επάλειψη με κρέμες υδραργύρου
• Χρήση κορτιζονούχου αλοιφής
• Χρήση αλοιφών με ανακουφιστική και επουλωτική δράση

148. Τι είναι η ατοπική δερματίτιδα;

Η ατοπική δερματίτιδα ή έκζεμα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος, που εμφανίζεται σε ηλικίες μεταξύ 2 μηνών και 2 ετών. Χαρακτηρίζεται από βλάβες στο δέρμα, οι οποίες εκδηλώνονται με ερυθρότητα, φούσκωμα και σχηματισμό μικρών κυστιδίων, που συνήθως σπάνε. Μπορεί να οφείλεται σε διαταραγμένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος, σε ανοσολογικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε κάποια γενετική προδιάθεση. Για την θεραπεία, ενδείκνυνται κορτιζονούχες κρέμες και αντιϊσταμινικά φάρμακα.

149. Ποια είναι τα συχνότερα ατυχήματα του παιδιού που συμβαίνουν στο σπίτι;

Τα συχνότερα ατυχήματα του παιδιού, που συμβαίνουν μέσα στο σπίτι είναι:
• Πτώσεις
• Ηλεκτροπληξία
• Εγκαύματα
• Δηλητηριάσεις
• Εισρόφηση ξένου σώματος
• Ασφυξία
• Τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα

150. Τι γνωρίζετε για την ερυγή, αναγωγή και του κολικούς 1ου τριμήνου;

Η ερυγή (ή ρέψιμο) είναι φυσιολογική αντίδραση του βρέφους και οφείλεται στην κατάποση αέρα μαζί με το γάλα της τροφής τους. Όταν μπει ο αέρας στο στομάχι του μωρού, το φουσκώνει και το αναστατώνει, με αποτέλεσμα να μην θέλει πολλές φορές να συνεχίσει το γεύμα του. Τότε, πρέπει να βοηθήσουμε να ρευτεί, δηλαδή να βγάλει τον αέρα απ’ το στομάχι και να συνεχίσει μετά το γεύμα. Στο τέλος κάθε γεύματος είναι χρήσιμο να δίνουμε την ευκαιρία στο βρέφος να ρεύεται, προτού το βάλουμε στο κρεβατάκι του για ύπνο.
Η αναγωγή είναι φυσιολογική αντίδραση του βρέφους, που βγάζει απ’ το στόμα του μικρή ποσότητα γάλακτος, συνήθως την ώρα που ρεύεται. Το βρέφος δεν ενοχλείται, δεν βήχει, δεν υπάρχει περίπτωση να πνιγεί και γενικά δεν κινδυνεύει.
Οι κολικοί του 1ου τριμήνου παρατηρούνται σε βρέφη την 2η – 3η εβδομάδα της ζωής τους και διαρκούν
μέχρι την ηλικία των 3 μηνών. Εμφανίζονται συνήθως απογευματινές ή βραδινές ώρες. Το βρέφος κλαίει γοερά, σπαρακτικά και απαρηγόρητα. Γίνεται κατακόκκινο, η κοιλιακή χώρα είναι σφικτή, γεμάτη εντερικούς ήχους, ενώ ταυτόχρονα μαζεύει τα χέρια και τα πόδια στην κοιλιά. Συνήθως οι κολικοί υποχωρούν αυτόματα, αλλά και μετά από κένωση, ερυγή ή αερισμό του βρέφους.

151. Τι είναι μηνιγγίτιδα και πως γίνεται η διάγνωση;

Μηνιγγίτιδα είναι η φλεγμονή των μηνίγγων, δηλαδή των προστατευτικών μεμβρανών, που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (υγρό, που κυκλοφορεί γύρω απ’ τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό) από κάποιο μικροοργανισμό. Μπορεί να είναι ιογενούς ή μικροβιακής αιτιολογίας.
Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, ναυτία, εμέτους, ανορεξία, ευερεθιστότητα, κεφαλαλγία, σύγχυση, φωτοφοβία, αυχενική δυσκαμψία, κλπ. Για να διαγνωστεί η νόσος, πρέπει να γίνει οσφυονωτιαία παρακέντηση, όπου με μια βελόνα, ο παιδίατρος παίρνει εγκεφαλονωτιαίο υγρό απ’ την σπονδυλική στήλη.

152. Τι γνωρίζετε για τους κολικούς του 1ου τριμήνου του βρέφους;

Οι κολικοί του 1ου τριμήνου παρατηρούνται σε βρέφη την 2η – 3η εβδομάδα της ζωής τους και διαρκούν μέχρι την ηλικία των 3 μηνών. Εμφανίζονται συνήθως απογευματινές ή βραδινές ώρες. Το βρέφος κλαίει γοερά, σπαρακτικά και απαρηγόρητα. Γίνεται κατακόκκινο, η κοιλιακή χώρα είναι σφικτή, γεμάτη εντερικούς ήχους, ενώ ταυτόχρονα μαζεύει τα χέρια και τα πόδια στην κοιλιά. Συνήθως οι κολικοί υποχωρούν αυτόματα, αλλά και μετά από κένωση, ερυγή ή αερισμό του βρέφους.
Πιθανόν να οφείλονται σε υπερβολική κατάποση αέρα κατά την σίτιση, υπερβολική λήψη τροφής, έντονο αίσθημα πείνας, υπερβολικό άγχος των γονέων, αλλά πιθανόν και να οφείλονται στην ιδιοσυγκρασία του βρέφους.

Σελίδα 12 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

153. Ποιες είναι οι αιτίες της δυσκοιλιότητας του παιδιού και πως αντιμετωπίζονται;

Οι αιτίες της δυσκοιλιότητας του παιδιού είναι:
• Καθυστερημένη διέλευση των τροφών απ’ το παχύ έντερο
• Μονόπλευρη δίαιτα με γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, τροφές πλούσιες σε λιπαρά, τηγανητές
πατάτες, επεξεργασμένα ζαχαρώδη
• Κακές συνήθειες υγιεινής
Η παιδική δυσκοιλιότητα αντιμετωπίζεται με:
• Πρόσληψη αρκετών ποσοτήτων υγρών, ινών (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, κλπ.)
• Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας
• Ρύθμιση των ημερήσιων γευμάτων
• Εκπαίδευση του παιδιού για την ρύθμιση της ώρας αφόδευσης
• Χρήση καθαρτικών

154. Αναφέρετε τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού.

Τα πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού είναι:
• Προσφέρει έτοιμα αντισώματα στο βρέφος (προστασία από λοιμώξεις).
• Τα ένζυμα του γάλακτος διευκολύνουν την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών.
• Το μητρικό γάλα δεν έχει μικρόβια.
• Το μητρικό γάλα είναι πάντα στην σωστή θερμοκρασία και δεν έχει ανάγκη βρασμού.
• Το μητρικό γάλα περιέχει πολύ λιγότερα λιπαρά αλλεργιογόνα και σπάνια προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις.
• Το μητρικό γάλα περιέχει λευκώματα ανώτερης βιολογικής αξίας.
• Το μητρικό γάλα περιέχει ευκολόπεπτα λίπη.
• Το μητρικό γάλα περιέχει υδατάνθρακες, που προστατεύουν το βρέφος από παθήσεις του εντέρου και βοηθούν στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος.
• Το μητρικό γάλα περιέχει βιταμίνες.
• Η λακταλβουμίνη, που περιέχεται στο μητρικό γάλα, εμποδίζει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
• Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν μικρή πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα.

155. Αναφέρετε τις αντενδείξεις του μητρικού θηλασμού.

Ο μητρικός θηλασμός αντενδείκνυται στις παρακάτω περιπτώσεις:
• Μεταβολικά νοσήματα νεογνού (γαλακτοζαιμία)
• Μητέρες θετικές στο ανθρώπινο Τ λεμφοτρόπο ιό Ι και ΙΙ (HTLV type I & II)
• Μητέρες με μη θεραπευθείσα βρουκέλλωση
• Μητέρες με ενεργό μη θεραπεύσιμη φυματίωση
• Μητέρες με δερματικές βλάβες απλού έρπητα τύπου Ι στο στήθος
• Μητέρες, οι οποίες εκδηλώνουν ανεμοβλογιά 5 μέρες πριν έως 2 μέρες μετά τον τοκετό
• Μητέρες, που λαμβάνουν αντιμεταβολίτες ή χημειοθεραπεία
• Μητέρες, που λαμβάνουν διαγνωστική ή θεραπευτική ακτινοβολία με ραδιοϊσότοπα
• Χορήγηση στην μητέρα φαρμάκων, που αντενδείκνυνται στον μητρικό θηλασμό (κατηγορία L5 κατά Hale)
• Χρήση ναρκωτικών ουσιών απ’ την μητέρα
• Μητέρες θετικές στον κυτταρομεγαλοϊό
• Μητέρες με απόστημα στον μαστό
• Μητέρες θετικές για ηπατίτιδα C, εφόσον έχουν πληγωμένες θηλές

156. Σε ποια ηλικία το βρέφος αρχίζει να τρέφεται και με στερεά τροφή;

Ο Π.Ο.Υ συνιστά την εισαγωγή στερεών τροφών, όταν το βρέφος συμπληρώσει 6 μήνες ζωής και την συνέχιση του θηλασμού ή του μπιμπερό μέχρι το 1ο έτος.

157. Ποιες είναι οι συνήθεις δηλητηριάσεις στα παιδιά;

Οι συνήθεις δηλητηριάσεις στα παιδιά είναι:
• Διάφορα φάρμακα (παυσίπονα, αντιβιοτικά, κλπ.)
• Είδη οικιακής χρήσης (σκόνες πλυσίματος, πετρελαιοειδή, εντομοκτόνα, κλπ.)
• Καλλυντικά ή φυτοφάρμακα

158. Αναφέρετε τις συνήθεις παρασιτώσεις στα παιδιά.

Οι συνήθεις παρασιτώσεις στα παιδιά είναι:
• Γιαρδίαση
• Βλαστομύκωση
• Κρυπτοσποριδίωση
• Τοξοπλάσμωση
• Λεϊσμανίαση
• Διπυλίδωση
• Υδατίδωση
• Εντεροβίωση
• Φθειρίωση

159. Αναφέρετε τους τρόπους μεταβίβασης κληρονομικών νοσημάτων.

Τα κληρονομικά νοσήματα μεταβιβάζονται με:
• Επικρατή/υπολειπόμενο αυτοσωμικό
• Επικρατή/υπολειπόμενο φυλοσύνδετο

160. Τι είναι η ερυθρά και πως μεταδίδεται;

Η ερυθρά είναι ιογενής λοίμωξη, που προκαλείται απ’ τον ιό της ερυθράς (Rubella virus). Μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Συνήθως είναι ήπια και πάνω απ’ τους μισούς, που προσβάλλονται, δεν καταλαβαίνουν ότι νοσούν. Χαρακτηρίζεται από ελαφρύ πυρετό, διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων και ροζ εξάνθημα με κόκκινες κηλίδες, που διαρκεί περίπου 3 – 5 μέρες. Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά πίσω απ’ τα αυτιά και στην συνέχεια απλώνεται προς τα κάτω. Το εξάνθημα διαρκεί 3 – 5 μέρες και το παιδί αναρρώνει πλήρως σε 7 μέρες. Ο χρόνος επώασης είναι 14 – 21 μέρες.
Ο ιός της ερυθράς μεταδίδεται με τα σταγονίδια απ’ την μύτη ή το στόμα 1 εβδομάδα πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων, μέχρι και 1 εβδομάδα μετά. Αν η ερυθρά προσβάλλει την έγκυο στο 1ο τρίμηνο της κύησης, τίθεται το ερώτημα διακοπής της κύησης ή όχι, λόγω φόβου προσβολής του εμβρύου.

161. Τι είναι η ιλαρά και πως μεταδίδεται;

Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη, που προκαλείται από ένα RNA ιό, τον παραμυξοϊό του γένους morbillivirus.
Η ιλαρά προκαλεί βήχα, πυρετό, καταρροή, κοκκίνισμα των ματιών και κηλιδοβλατιδώδες, ερυθηματώδες
εξάνθημα. Μεταδίδεται με τα σταγονίδια απ’ την μύτη ή απ’ το στόμα. Ο χρόνος επώασης είναι 2 – 4 μέρες πριν έως και 2 – 5 μέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος (συνολικά 4 – 9 μέρες).

162. Τι είναι η ιογενής ηπατίτιδα και πως μεταδίδεται;

Η ιογενής ηπατίτιδα είναι η φλεγμονή του ήπατος, που οφείλεται σε ιούς. Η ηπατίτιδα Α μεταδίδεται με:
• Την κατανάλωσης τροφής, νερού, που έχουν έρθει σε επαφή με κόπρανα ατόμου, που πάσχει από ηπατίτιδα Α
• Την στενή επαφή με άτομο που έχει την ηπατίτιδα Α
• Σπανίως με το αίμα
Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται με:
• Έκθεση σε μολυσμένο αίμα ή βιολογικά υγρά
• Σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, με άτομο, που έχει μολυνθεί απ’ τον ιό
• Κοινή χρήση βελονών, συρίγγων ή άλλων εργαλείων για την προετοιμασία υλικού για χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών
• Κάθετη μετάδοση (απ’ την μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό)
• Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών
• Τρύπημα από μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμενο
• Μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του (σπάνιο, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)
Ο ιός της ηπατίτιδας Β ΔΕΝ μεταδίδεται με το νερό, την τροφή, μαγειρικά σκεύη, απ’ τις τουαλέτες, απ’ την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισμα, κλπ.).
Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται από αντικείμενα, μολυσμένα με αίμα (π.χ. σύριγγες, βελόνες, ξυραφάκια) και σπανίως απ’ την σεξουαλική επαφή ή απ’ την μητέρα στο παιδί.

163. Αναφέρετε τα συνήθη προβλήματα του ουροποιητικού στα παιδιά.

Τα συνήθη προβλήματα του ουροποιητικού στα παιδιά είναι:
• Κυστεοουρητηρική ή κυστεονεφρική παλινδρόμηση
• Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
• Ουρολιθίαση
• Υποσπαδίας (η έκτοπη εκβολή του έξω στομίου της ουρήθρας σε οποιοδήποτε σημείο της κάτω επιφάνειας του πέους, αντί της κορυφής της βαλάνου)
• Βαλβίδες ουρήθρας
• Ουρητηροκήλη
• Κρυψορχία
• Φίμωση
• Συστροφή όρχεως

164. Αναφέρετε τις συνήθεις δερματικές παθήσεις στα παιδιά.

Οι συνήθεις δερματικές παθήσεις στα παιδιά είναι:
• Παράτριμμα ή σύγκαμα
• Τριχοφυτία
• Ανεμοβλογιά
• Κνίδωση
• Οστρακιά
• Βρεφική ροδάνθη (αιφνίδιο εξάνθημα)
• Παιδική αλωπεκία
• Μελαγχρωματικές βλάβες
• Ατοπική δερματίτιδα ή έκζεμα
• Μυκητιάσεις
• Μυρμηγκιά
• Λοίμωξη από παρβοϊό
• Μόλυνση από βακτήρια

165. Ποιες είναι οι συνήθεις κακώσεις του νεογνού από τον τοκετό.

Οι συνήθειες κακώσεις του νεογνού απ’ τον τοκετό είναι:
• Πετέχειες (δερματικές αλλοιώσεις, σε μέγεθος καρφίτσας, σε συρρεόυσα μορφή)
• Εκχυμώσεις (διασκόρπιση αίματος στους μαλακούς ιστούς)
• Νέκρωση υποδόριου λίπους
• Κεφαλαιμάτωμα
• Προκεφαλή (οροαιματηρή συλλογή υγρού στα μαλακά μόρια της κεφαλής, υποδόρια και έξω απ’ το περιόστεο)
• Αιμορραγία υπό την επικράνια απονεύρωση
• Κάταγμα κρανίου
• Κάκωση βραχιονίου πλέγματος, φρενικού, προσωπικού, λαρυγγικού νεύρου
• Τραυματισμός νωτιαίου μυελού
• Κάταγμα κλείδας
• Κάκωση στερνοκλειδομαστοειδούς μυός
• Κακώσεις ενδοκοιλιακών οργάνων

166. Τι ονομάζεται πρόωρο νεογνό;

Πρόωρο ονομάζεται κάθε νεογνό, που γεννιέται πριν την 37η εβδομάδα κύησης. Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί το βασικότερο αίτιο των νεογνικών θανάτων, που δεν οφείλονται σε συγγενείς ανατομικές ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες.

167. Αναφέρετε τα συνήθη προβλήματα του πρόωρου νεογνού.

Τα συνήθη προβλήματα του πρόωρου νεογνού είναι:
• Ιδιοπαθές σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας
• Άπνοια
• Βρογχοπνευμονική δυσπλασία
• Ίκτερος
• Αναιμία
• Ανοικτός βοτάλειος πόρος
• Αμφιβληστροειδοπάθεια των πρόωρων νεογνών
• Εγκεφαλική αιμορραγία
• Νεκρωτική εντεροκολίτιδα
• Λοιμώξεις

168. Αναφέρετε τις πιο συχνές κακοήθειες στην παιδική ηλικία.

Οι πιο συχνές κακοήθειες στην παιδική ηλικία είναι:
• Λευχαιμίες
• Λεμφωματα Hodgkin & non – Hodgkin
• Αστροκύττωμα
• Επενδύμωμα
• Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα
• Μυελοβλάστωμα
• Κρανιοφαρυγγίωμα
• Νευροβλάστωμα
• Όγκος Wilms (νεφροβλάστωμα)
• Ραβδομυοσάρκωμα
• Οστεοσάρκωμα
• Σάρκωμα Ewing
• Ρετινοβλάστωμα
• Χοριοκαρκίνωμα
• Καρκίνωμα λεκιθικού ασκού
• Εμβρυϊκό καρκίνωμα
• Σεμίνωμα
• Τεράτωμα
• Ηπατοβλάστωμα

169. Αναφέρετε τα μέτρα προφύλαξης στο χειρουργείο-Αίθουσα τοκετού.

Τα μέτρα προφύλαξης στο χειρουργείο και την αίθουσα τοκετού είναι:
• Σωστή οργάνωση του χώρου για την διαφύλαξη σηπτικού και άσηπτου χώρου.
• Ασφαλής συγκέντρωση και διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων.
• Αποστείρωση των εργαλείων.
• Απολύμανση του χώρου.
• Απομάκρυνση του εξοπλισμού που δεν θα χρησιμοποιηθεί.
• Προσεκτικός σχεδιασμός διάθεσης όλων των απαραίτητων υλικών.
• Τοποθέτηση εμποτισμένων σεντονιών με αντισηπτικό στις εισόδους – εξόδους της χειρουργικής αίθουσας.
• Προμήθεια ειδικής μάσκας με προστατευτικό για τα μάτια ειδικό γυαλί προστασίας.
• Παραμονή στην αίθουσα μόνο του προσωπικού που συμμετέχει στην επέμβαση.
• Χρήση ιματισμού μιας χρήσης.
• Χρήση διπλών γαντιών και συχνή αλλαγή τους.
• Συγκέντρωση των αιχμηρών αντικειμένων σε σταθερό σημείο.
• Συλλογή των απορριμμάτων σε συγκεκριμένο χώρο.
• Μηχανικός καθαρισμός της χειρουργικής αίθουσας έπειτα απ’ την επέμβαση.
• Απολύμανση των εργαλείων έπειτα απ’ την επέμβαση.
• Συσκευασία των εργαλείων προς αποστείρωση έπειτα απ’ την επέμβαση.
• Καθαρισμός και απολύμανση της αίθουσας έπειτα απ’ την επέμβαση.
• Όλα τα έπιπλα με ηλεκτρική σύνθεση να έχουν αντιστατικούς τροχούς.
• Το προσωπικό να φορά αντιστατικά παπούτσια.
• Τα μαξιλάρια και το στρώμα του κρεβατιού να είναι κατασκευασμένα από αντιστατικό υλικό.
• Τα καλύμματα των μηχανημάτων να είναι κατασκευασμένα από αντιστατικό υλικό.
• Απαγορεύεται η χρήση μάλλινων κουβερτών και ενδυμάτων προσωπικού.
• Η διαθερμία και το ακτινολογικό μηχάνημα να μην χρησιμοποιούνται, όταν χορηγείται αναισθησία με εύφλεκτο αέριο.
• Τα ηλεκτρικά μηχανήματα να ελέγχονται πριν την χρήση τους.
• Να γίνεται αντιεκρηκτική εγκατάσταση για τους ηλεκτρικούς διακόπτες.
• Να υπάρχει ειδική αποθήκη για την τοποθέτηση εύφλεκτων αερίων μετά το τέλος της επέμβασης.
• Η υγρασία στο χειρουργείο να μην ξεπερνά το 50 – 55%.
• Υποχρεωτική χρήση ειδικού ιματισμού, γαντιών, μασκών, ποδοναριών.
• Αυστηρή τήρηση των κανόνων αποστείρωσης.
• Εμβολιασμός – έλεγχος ανοσοποίησης του προσωπικού.

170. Ποιες είναι οι συνήθεις μετεγχειρητικές λοιμώξεις μετά από καισαρική τομή;

Οι συνήθεις μετεγχειρητικές λοιμώξεις μετά από καισαρική τομή είναι:
• Δερματοπάθειες στην περιοχή της τομής από στρεπτόκοκκο ή σταφυλόκοκκο
• Κοιλιακό απόστημα
• Ενδομητρίτιδα
• Ουρολοιμώξεις

171. Πως γίνεται η παραλαβή της εγκύου στην αίθουσα τοκετού/χειρουργείο;

Η παραλαβή της εγκύου στην αίθουσα τοκετού/χειρουργείο περιλαμβάνει:
• Υποδοχή και ταυτοποίηση της εγκύου
• Ενημέρωση – ψυχολογική υποστήριξη της εγκύου
• Συμπλήρωση ιστορικού
• Κοιλιακή εξέταση εγκύου
• Λήψη αίματος
• Παρακολούθηση με καρδιοτοκογράφο
• Ενδοφλέβια χορήγηση φυσιολογικού ορού
• Έλεγχος των έξω γεννητικών οργάνων
• Έλεγχος ζωτικών σημείων
• Ευπρεπισμός των γεννητικών οργάνων
• Υποκλυσμός
• Λουτρό

172. Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο εξοπλισμός μιας αίθουσας τοκετού;

Ο εξοπλισμός μιας αίθουσας τοκετού πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:
• Χειρουργικό τραπέζι
• Τραπέζι εργαλείων
• Μηχανικό αναρροφητήρα
• Απινιδωτή
• Καρδιοτοκογράφο
• Μηχανήματα ακρόασης παλμών
• Μηχάνημα μαιευτικής αναρρόφησης
• Θερμοκοιτίδες (ανοιχτή, εντατικής, φορητή) για τα νεογνά
• Μόνιτορ παρακολούθησης νεογνών και ενηλίκων
• Συσκευές εντατικής φωτοθεραπείας
• Συσκευές ήπιας φωτοθεραπείας (Billy Ben)
• Αναισθησιολογικά μηχανήματα
• Αναπνευστήρας
• Συσκευή κρυοθεραπείας
• Συσκευές υπερήχων υψηλής διακριτικής ικανότητας για την εκτέλεση διαγνωστικών εξετάσεων
• Κουνάκι υποδοχής – ανάνηψης νεογνού

173. Αναφέρετε τα βασικά χειρουργικά εργαλεία μιας αίθουσας τοκετού/χειρουργείου.

Τα βασικά χειρουργικά εργαλεία μιας αίθουσας τοκετού/χειρουργείου είναι:
• Μητρομήλη
• Μητροσκόπιο
• Τολυπολαβίδα
• Λαβίδα
• Ψαλίδι
• Ενδοσκόπια
• Νυστέρια
• Εμβρυουλκός

174. Αναφέρετε τα σημεία έναρξης τοκετού.

Τα σημεία έναρξη τοκετού είναι:
• Αίσθημα αυξημένης πίεσης στην πύελο
• Ασυνήθιστη συχνουρία
• Αίσθημα δυσφορίας
• Αυξημένες κολπικές εκκρίσεις
• Ακανόνιστες, μικρής διάρκειας συστολές της μήτρας
• Ρήξη υμένων
• Αίσθημα ελάττωσης κοιλιακής διάτασης
• Ισχυρότερες συσπάσεις Braxton Hicks
• Βλεννοαιματηρή έκκριση
• Έντονη οσφυαλγία

175. Ποιες είναι οι βασικές αρχές εργαλειοδότησης;

Οι βασικές αρχές εργαλειοδότησης είναι:
• Διατήρηση της ασηψίας.
• Να προβλέπονται οι ανάγκες της χειρουργικής ομάδας.
• Έγκαιρη προμήθεια ελλείψεων αποστειρωμένου υλικού.
• Σχολαστική καταμέτρηση γαζών, εργαλείων, βελονών, κομπρεσών και λαμών.
• Άμεση αντικατάσταση της λεπίδας, που χρησιμοποιήθηκε για την τομή του δέρματος.
• Τοποθέτηση εργαλείων στο τραπέζι με την σειρά, που θα χρησιμοποιηθούν κατά την επέμβαση.
• Η εργαλειοδότηση να γίνεται με ελαφρύ χτύπημα του εργαλείου στην παλάμη του χειρουργού.
• Το εγχειρητικό πεδίο να διατηρείται τακτοποιημένο και καθαρό.
• Γνώση και σωστή χρήση των διαφόρων ειδών ραμμάτων και παροχετεύσεων.
• Τα εργαλεία μετά την χρήση τους να σκουπίζονται, να είναι κλειστά και να τοποθετούνται στην σωστή τους θέση.
• Να διατηρείται καλό οπτικό πεδίο, για άμεση και έγκαιρη αντίληψη των αναγκών και της πορείας της επέμβασης.
• Η νοσηλεύτρια να ανεβαίνει σε σκαλοπάτι, για να είναι ψηλότερα απ’ το κεφάλι του χειρουργού

176. Τι είναι εμβρυουλκία;

Εμβρυουλκία είναι η υποβοήθηση της εξόδου της κεφαλής του εμβρύου με ειδικά όργανα, τους εμβρυουλκούς. Οι εμβρυουλκοί (μεταλλικοί) αποτελούνται από 2 κοχλιάρια ενωμένα μεταξύ τους, τα οποία παρουσιάζουν μια κεφαλική και μια πυελική κυρτότητα, με τις οποίες προσαρμόζονται αφ’ ενός στο
κρανίο του εμβρύου και αφ’ ετέρου στην κυρτότητα του ιερού οστού της μητέρας.
Είναι μια ιδιαίτερα παρεμβατική επέμβαση, η οποία πρακτικά συμπληρώνει τον μηχανισμό του τοκετού (κάθοδος, κάμψη, στροφή). Απαιτεί μεγάλη εμπειρία και ιδιαίτερη προσοχή.
Κατά την εμβρυουλκία, το έμβρυο έλκεται με την εφαρμογή αρνητικής πίεσης προς τα έξω. Η αρνητική πίεση εφαρμόζεται στην προβάλλουσα μοίρα του εμβρύου (κεφάλι) με την βοήθεια μιας κάψας (σικύα). Η αναρροφητική εμβρυουλκία στηρίζεται στην εφαρμογή αρνητικής πίεσης μεταξύ της κάψας και τηςπροβάλλουσας μοίρας του εμβρύου. Η κάψα μπορεί να είναι μεταλλική ή πλαστική και η διάμετρός της ποικίλει από 4 – 6 εκ.

Οι κυριότερες ενδείξεις για την διενέργεια εμβρυουλκίας είναι:
ΑΠ’ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ:
• Υπερτασική νόσος της κύησης
• Βαριά καρδιοπάθεια και πνευμονοπάθεια
• Μυωπία υψηλού βαθμού
• Προηγηθείσες επεμβάσεις στην μητέρα
• Παράταση του 2ου σταδίου τοκετού
• Έλλειψη συνεργασίας κατά την εξώθηση
ΑΠ’ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ:
• Εμβρυϊκή δυσφορία
• Ανώμαλη θέση και προβολή της κεφαλής του εμβρύου
• Σε ισχιακή προβολή και στην καισαρική τομή για τον εξελκυσμό της κεφαλής σε ορισμένες περιπτώσεις

Για να εφαρμοστεί η εμβρυουλκία, πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:
• Θέση της εγκύου (θέση λιθοτομής)
• Ενημέρωση της εγκύου για την ανάγκη υποβοήθησης του τοκετού
• Αναισθησία, συνήθως περιοχική (επισκληρίδιος)
• Κένωση ουροδόχου κύστης
• Ρήξη εμβρυϊκών υμένων και τελεία διαστολή του τραχήλου της μήτρας
• Εμπέδωση της κεφαλής
• Απουσία απόλυτης κεφαλοπυελικής δυσαναλογίας

177. Αναφέρετε το υλικό που χρησιμοποιείται στο χειρουργείο (υλικά, ιματισμός, γάζες, ράμματα, βελόνες, σωλήνες παροχέτευσης).

Το υλικό, που χρησιμοποιείται στο χειρουργείο είναι:
• Βούρτσες χειρουργείου για πλύσιμο χεριών
• Απορρυπαντικό – απολυμαντικό για το δάπεδο του χειρουργείου χωρίς αλδεΰδες και φορμαλδεΰδη
• Απολυμαντικό διάλυμα εργαλείων ορθοφθαλδεΰδης, υψηλής απολύμανσης χειρουργικών εργαλείων, με ταχεία δράση (σε 5’)
• Ενζυματικό καθαριστικό διάλυμα καθαρισμού ιατρικών εργαλείων, με ουδέτερο pH, με πρωτεολυτική δράση για την αφαίρεση των οργανικών ρύπων απ’ τα εργαλεία και τα ενδοσκόπια.
• Μάσκες μιας χρήσης
• Σκούφοι χειρουργείου μιας χρήσης
• Χειρουργικός κεφαλόδεσμος
• Γυαλιά πολλαπλών χρήσεων πλαστικά
• Ρύγχος αναρρόφησης
• Χειρουργικές λεπίδες
• Αυτοκόλλητες πλάκες γείωσης διαθερμίας μιας χρήσης
• Χειρολαβές διαθερμίας
• Ηλεκτρόδια μονοπολικής διαθερμίας σε όλους τους τύπους
• Σφουγγαράκια καθαρισμού διαθερμίας
• Ελαστικός σωλήνας παροχέτευσης
• Σωλήνας τύπου KEHR
• Παροχέτευση χαμηλού κενού
• Μονάδα παροχέτευσης θώρακος BILLAU
• Καθετήρες θώρακος
• Καθετήρας εμβολεκτομής αγγείων
• Αποστειρωμένοι μαρκαδόροι για χειρουργική δέρματος
• Αιμοστατική, απορροφήσιμη ρευστή ουσία χοίρειας ζελατίνης
• Αιμοστατική γάζα απορροφήσιμη σε πυκνοϋφασμένη μορφή
• Απορροφήσιμος αιμοστατικός σπόγγος ζελατίνης
• Κάλυμμα καλωδίου
• Καλύμματα χειρουργικού τραπεζιού mayo
• Αποστειρωμένα χειρουργικά πεδία αδιάβροχα
• Χειρουργικά πεδία καισαρικής τομής με σάκο συλλογής υγρών
• Πακέτα ιματισμού γενικής χειρουργικής
• Κάλυμμα τραπεζιού mayo
• Χειροπετσέτες
• Κάλυμμα τραπεζιού εργαλείων
• Αυτοκόλλητη ταινία
• Κάλυμμα τραπεζιού
• Ποδονάρια μιας χρήσης
• Βάζα για ιστολογικά παρασκευάσματα, πλαστικά, με ασφαλές κούμπωμα διαφόρων μεγεθών
• Στρώματα και ειδικά προστατευτικά σώματος από αφρολέξ και σιλικόνη σε ποικιλία μεγεθών
• Νυστέρια απλά (όλα τα νούμερα, συσκευασία 100τμχ.)
• Νυστέρια με λαβή (όλα τα νούμερα, συσκευασία 10τμχ.)
• Γλωσσοπίεστρα ξύλινα (συσκευασία 100τμχ.)
• Αποστειρωμένα κύπελλα και κύπελλα για συλλογή ούρων
• Γάζες απλές (διάφορα μεγέθη)
• Γάζες αποστειρωμένες (διάφορα μεγέθη)
• Επίδεσμοι ελαστικοί (διάφορα μεγέθη)
• Βελόνες (διάφορα μεγέθη)
• Ράμματα (διάφορα μεγέθη)

178. Περιγράψτε με συντομία την προετοιμασία χειρουργικής αίθουσας / αίθουσας τοκετού.

Η προετοιμασία της χειρουργικής αίθουσας/αίθουσας τοκετού περιλαμβάνει τα εξής:
• Σωστή οργάνωση του χώρου για διαφύλαξη σηπτικού και άσηπτου χώρου
• Εξασφάλιση αποστειρωμένων εργαλείων
• Απολύμανση χώρου
• Απομάκρυνση εξοπλισμού που δεν θα χρησιμοποιηθεί
• Προσεκτικό σχεδιασμό της διάθεσης όλων των απαραίτητων υλικών
• Τοποθέτηση εμποτισμένων σεντονιών με αντισηπτικό στις εισόδους και εξόδους της χειρουργικής
αίθουσας
• Είσοδος στην αίθουσα μόνο του προσωπικού που συμμετέχει στην επέμβαση
• Προμήθεια ιματισμού μιας χρήσης

179. Περιγράψτε με συντομία τη φροντίδα του περινεϊκού τραύματος-ραγάδων.

Η φροντίδα του περινεϊκού τραύματος – ραγάδων γίνεται με:
• Καθαρισμό του τραύματος με καθαρό νερό, έπειτα από κάθε ούρηση και αφόδευση
• Διατήρηση της περιοχής της περινεοτομής στεγνή
• Χρήση βαμβακερής σερβιέτας και συχνή αλλαγή της
Η φροντίδα των ραγάδων γίνεται με ειδικές κρέμες, οι οποίες αποκαθιστούν την φυσιολογική οξύτητα του υδρολιπιδικού χιτώνα. Αυτές οι κρέμες έχουν ως βάση το κολλαγόνο και την ελαστίνη και μπορεί να
περιέχουν βιταμίνες Α, Ε, Β5, C, υαλουρονικό οξύ, γλυκίδια και φυσικά λιπίδια.

180. Πως γίνεται η παραλαβή- διατήρηση – προώθηση ιστολογικού παρασκευάσματος για ιστολογική ή κυτταρολογική εξέταση;

• Το δείγμα παραλαμβάνεται σε ειδική συσκευασία, σύμφωνα με τις οδηγίες του παθολογοανατομικού – κυτταρολογικού εργαστηρίου.
• Γίνεται ταυτοποίηση του δείγματος (έλεγχος δημογραφικών στοιχείων του ασθενούς, που αναγράφονται στον περιέκτη και στο παραπεμπτικό σημείωμα).
• Έλεγχος του παραπεμπτικού σημειώματος (το παραπεμπτικό σημείωμα πρέπει να αναφέρει την αιτούμενη εξέταση, στοιχεία απ’ το ιστορικό, τα στοιχεία του ασθενούς και του εντέλλοντος ιατρού).
• Τα δείγματα συσκευάζονται, σύμφωνα με τις οδηγίες και αποστέλλονται στο παθολογοανατομικό – κυτταρολογικό εργαστήριο.

181. Πως γίνεται η προετοιμασία του χειρουργικού πεδίου για εκτέλεση καισαρικής τομής;

• Η καισαρική τομή εκτελείται διαμέσου εγκάρσιας τομής του κοιλιακού τοιχώματος. Η εγκάρσια τομή εκλογής είναι η τομή Joel – Cohen (ευθεία εγκάρσια τομή του δέρματος, 3 εκ. άνωθεν της ηβικής σύμφυσης).
• Αρχικά γίνεται καθαρισμός του δέρματος της εγκύου στην περιοχή της επέμβασης απ’ τον χειρουργό.
• Ο χειρουργός πρέπει να έχει πλυμένα χέρια.
• Ο καθαρισμός αρχίζει απ’ το σημείο της επέμβασης.
• Για τον καθαρισμό χρησιμοποιούνται γάζες, τολυπολαβίδες, αντισηπτικό διάλυμα και νεφροειδές.
• Ο χειρουργός, αφού φορέσει αποστειρωμένη μπλούζα και γάντια, προχωρά σε αντισηψία του δέρματος της εγκύου στην περιοχή της επέμβασης.
• Για την αντισηψία χρησιμοποιείται ειδικό αντισηπτικό διάλυμα.
• Η αντισηψία αρχίζει απ’ το σημείο, που πρόκειται να γίνει η τομή και προχωρά προς την περιφέρεια του χειρουργικού πεδίου.
• Η αντισηψία γίνεται με κυκλικές κινήσεις.
• Προσέχουμε η λαβίδα να μην επιστρέψει στο σημείο, που άρχισε η αντισηψία.
• Η αντισηψία επαναλαμβάνεται για 2η φορά με νέα τολυπολαβίδα και γάζες.
• Κάθε πτυχή του δέρματος φροντίζεται με ιδιαίτερη προσοχή.

182. Τι είναι η γαλουχία;

Η γαλουχία είναι μια φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού της γυναίκας, κατά την οποία ο μαζικός αδένας ενεργοποιείται μετά τον τοκετό και παράγει γάλα. Το γάλα αυτό καταναλώνεται απ’ το βρέφος που θηλάζει. Η παροχή μητρικού γάλακτος στο βρέφος παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα.

183. Πως παρακολουθείται μια λεχώνα τις 2 πρώτες ώρες μετά τον τοκετό;

Σε μια λεχώνα 2 ώρες μετά τον τοκετό παρακολουθούμε τα εξής:
• Ζωτικά σημεία (θερμοκρασία, σφυγμούς, αναπνοές, αρτηριακή πίεση)
• Παλινδρόμηση μήτρας (η σταδιακή επαναφορά της μήτρας στο φυσιολογικό της μέγεθος)
• Τραύμα περινεοτομίας
• Λόχια
• Διούρηση – κενώσεις

184. Τι είναι μαστίτιδα και πως αντιμετωπίζεται;

Η μαστίτιδα είναι η φλεγμονή του μαστού της μητέρας που θηλάζει και συνήθως συμβαίνει τις πρώτες μέρες ή τις πρώτες εβδομάδες μετά τον τοκετό. Η μαστίτιδα μπορεί να προκληθεί από αδυναμία του στήθους να αδειάσει εντελώς ή απ’ την είσοδο κάποιου μικροβίου στους γαλακτοφόρους πόρους. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
• Ανάπαυση και αποφυγή κάθε βαριάς εργασίας
• Αποφυγή χρήσης στενών συνθετικών ρούχων και εσωρούχων
• Ο θηλασμός πρέπει να γίνεται αφού όλο το στήθος απελευθερωθεί απ’ τα ρούχα
• Διακοπή οποιασδήποτε δίαιτας αδυνατίσματος
• Ζεστές κομπρέσες ή θερμοφόρα ή ζεστό ντους
• Αποφυγή πρηνηδόν θέσης
• Τοποθέτηση του βρέφους στο στήθος σε διαφορετικές στάσεις και θέσεις

185. Τι είναι η υπερφόρτωση μαστών και πως αντιμετωπίζεται;

Η υπερφόρτωση των μαστών είναι το γέμισμα των μαστών με περίσσεια ποσότητα γάλακτος. Η υπερφόρτωση των μαστών οφείλεται σε υπερπαραγωγή γάλακτος απ’ τον μαζικό αδένα και παρατηρείται συνήθως την 3η – 4 η μέρα μετά τον τοκετό. Αντιμετωπίζεται με:
• Συχνούς θηλασμούς
• Παρατεταμένη συμπίεση των 5 δακτύλων περιμετρικά της θηλαίας άλω (μέθοδος τουλίπα)
• Ζεστό ντους ή ζεστές κομπρέσες στο στήθος πριν απ’ τον θηλασμό έως 5 λεπτά
• Ελαφρύ μασάζ με δεξιόστροφες κυκλικές κινήσεις
• Κρύες κομπρέσες μετά τον θηλασμό
• Χορήγηση παρακεταμόλης (σε περίπτωση εμφάνισης πόνου)

186. Πως γίνεται η φροντίδα των μαστών της γυναίκας πριν και μετά τον θηλασμό;

• Οι θηλές πριν τον θηλασμό πρέπει να πλένονται μόνο με λίγο νερό.
• Η χρήση σαπουνιού ή οινοπνεύματος στο στήθος πρέπει να αποφεύγονται τελείως, για να μην αφυδατωθεί η θηλή.
• Σαπούνι και νερό να χρησιμοποιούνται μόνο 1 φορά/μέρα, κατά την διάρκεια του μπάνιου.
• Να χρησιμοποιείται κατάλληλο σουτιέν κατά την περίοδο θηλασμού, το οποίο θα συγκρατεί το στήθος χωρίς να πιέζει.
• Οι θηλές πρέπει να διατηρούνται στεγνές και καθαρές.
• Κατά την διάρκεια του ντους, πρέπει να γίνεται ελαφρύ μασάζ στο στήθος, αρχίζοντας απ’ τις μασχάλες και προχωρώντας προς τις θηλές.
• Μετά το μπάνιο ή το ντους και έπειτα απ’ τον θηλασμό, οι θηλές πρέπει να στεγνώνουν ελεύθερα στον αέρα (χωρίς χρήση πετσέτας).
• Χρήση ειδικού σουτιέν θηλασμού, που να εφαρμόζει καλά και να υποστηρίζει το στήθος.
• Αν το σουτιέν θηλασμού έχει ένθετα ή επένδυση από πλαστικό, πρέπει να αφαιρείται κατά την διάρκεια της νύχτας, ώστε να μπορεί ο αέρας να κυκλοφορεί γύρω απ’ τις θηλές.

187. Τι είναι εισέχουσα θηλή και πως αντιμετωπίζεται;

Εισέχουσα είναι η θηλή, που σε κατάσταση ηρεμίας είναι στραμμένη προς τα μέσα ή που σε κατάσταση ηρεμίας είναι στραμμένη προς τα έξω, αλλά στρέφεται προς τα μέσα κατόπιν ερεθίσματος. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με:
• Χρήση συσκευής, που δημιουργεί υποπίεση στην περιοχή της θηλής και τραβάει την θηλή προς τα έξω (αντλία μητρικού γάλακτος, νιπλέτα ή απλή σύριγγα των 10 ή 20 ml)
• Ασκήσεις Hoffman (έλξη της θηλαίας άλω προς τα έξω. Στην φορά ενός νοητού σταυρού, η θηλή πιάνεται με του αντίχειρες και τραβιέται προς τα έξω. Γίνεται επανάληψη στον άλλο άξονα του σταυρού για 1 – 2 λεπτά. Εφαρμόζονται μετά τον τοκετό. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε φορά πριν τον θηλασμό, αλλά και στο μεσοδιάστημα των θηλασμών)
• Ερεθισμό πριν τον θηλασμό (εφαρμογή πάγου, ελαφρά τριβή της θηλής)
• Εφαρμογή διαμορφωτή θηλών
• Χρήση ψευδοθηλών

188. Τι ονομάζεται σύγχυση θηλής;

Σύγχυση θηλής ονομάζεται το πρόβλημα, που προκύπτει όταν το μωρό, εκτός απ’ το στήθος, τρέφεται με το μπουκάλι ή όταν του δίνεται πιπίλα. Η σύγχυση προκύπτει γιατί ο τρόπος θηλασμού απ’ το στήθος και απ’ το μπουκάλι είναι διαφορετικός και απαιτούν ο καθένας διαφορετικούς χειρισμούς απ’ το βρέφος.
Κατά τον θηλασμό, το βρέφος πρέπει να ανοίξει το στόμα από μόνο του για να πιάσει το στήθος, ενώ όταν πίνει απ’ το μπουκάλι, κάτι τέτοιο δεν είναι αναγκαίο. Όταν το μωρό θηλάζει απ’ τον μαστό, η γλώσσα είναι πάνω απ’ τα ούλα της κάτω σιαγόνας και κάνει κυματοειδείς κινήσεις, κάτι που δεν συμβαίνει όταν πίνει γάλα απ’ το μπουκάλι. Το γάλα κατά τον θηλασμό δεν ρέει αμέσως, αλλά έπειτα από λίγα λεπτά και για να το καταφέρει αυτό το μωρό, πρέπει να προσπαθήσει.

189. Πως παρακολουθείται μια έγκυος γυναίκα (συχνότητα παρακολούθησης- εργαστηρικές εξετάσεις κλπ);

Τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των 2 επισκέψεων της εγκύου στον γυναικολόγο δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερα των 30 ημερών, εκτός και αν συντρέχουν λόγοι για πιο συχνή παρακολούθηση. Στον 9ο μήνα,
η καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση μπορεί να γίνεται κάθε εβδομάδα για κυήσεις υψηλού κινδύνου.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις, που απαιτούνται για την παρακολούθηση της κύησης χωρίζονται σε 1ου, 2ου
και 3ου τριμήνου.

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 1ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• ΑΒΟ – Rhesus, γενική αίματος, σίδηρος και φερριτίνη, σάκχαρο, ουρία, κρεατινίνη, γενική και καλλιέργεια ούρων, καλλιέργεια κολπικού υγρού, έλεγχος συγγενών λοιμώξεων
• Σε γυναίκα Rhesus -, έμμεση Coombs (δοκιμασία αιμοσφαιρίνης: αναζήτηση αντισωμάτων, που επιτίθενται και καταστρέφουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η έμμεση Coombs χρησιμοποιείται για την ανίχνευση αντισωμάτων στον ορό της ασθενούς, που μπορεί να αντιδράσουν έναντι των μεταγγιζόμενων ερυθρών αιμοσφαιρίων), ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης (διάγνωση αιμοσφαιρινοπαθειών, π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία, μεσογειακή αναιμία), έλεγχος για ηπατίτιδα Β και C, αντισώματα HIV και RPR (Rapid Plasma Regain – ταχεία αντιδρασίνη πλάσματος)
• Τεστ ΠΑΠ και κολπική εξέταση στην 1η επίσκεψη
• Εξέταση καρδιάς και πνευμόνων
• U/S στην 7η – 8η εβδομάδα, στον γυναικολόγο, για ανίχνευση ενδομήτριας κύησης – ηλικίας και έλεγχος καρδιακής λειτουργίας εμβρύου
• U/S στην 11η – 14η εβδομάδα, στον γυναικολόγο, για προσδιορισμό της αυχενικής διαφάνειας (ΝΤ – Nuchal Translucency), τεστ PAPP-A, β – χοριακή γοναδοτροπίνη (β – hCG), μέτρηση μήκους τραχήλου και ηλικίας εμβρύου
• Καμπύλη σακχάρου

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 2ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• Έλεγχος για χρωμοσωμικές ανωμαλίες (21: σύνδρομο Down, 13: σύνδρομο Patau, 18: σύνδρομο Edwards)
Α-τεστ την 16η εβδομάδα, με έλεγχο της β – hCG, της αFP (α φετοπρωτεΐνη, παράγεται απ’ το έντερο του εμβρύου, το ήπαρ και τον λεκιθικό ασκό) και της ελεύθερης οιστριόλης (Ε3)
• Αμνιοπαρακέντηση και χρωμοσωματικός έλεγχος των εμβρυϊκών κυττάρων στις έγκυες, ηλικίας άνω των 35 ετών (16η – 18η εβδομάδα)
• Προγεννητικός μοριακός έλεγχος γονιδιακών νοσημάτων, όπως οι αιμοσφαιρινοπάθειες
• U/S β επιπέδου (20η – 22η εβδομάδα): εξετάζεται η αρτιμέλεια του εμβρύου, γίνεται σε εξειδικευμένο κέντρο υπερήχων εμβρύου.
• Αποκλεισμός συγκεκριμένων εμβρυϊκών ανωμαλιών, με έλεγχο του κρανίου, των χοριοειδών πλεγμάτων, του πρόσθιου κοιλιακού τοιχώματος, του στομάχου, της ουροδόχου κύστης, της σπονδυλικής στήλης και των άκρων

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ 3ΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
• U/S Doppler αγγείων (σε εξειδικευμένο κέντρο υπερήχων εμβρύου, 30η εβδομάδα): ελέγχεται η κυκλοφορία του αίματος στον ομφάλιο λώρο και στις δυο μητριαίες αρτηρίες, για να διαπιστωθεί αν τροφοδοτείται σωστά ο πλακούντας
• U/S εμβρυϊκής ανάπτυξης στην 32η – 34η εβδομάδα
• Καρδιοτοκογράφημα (NST – Non Stress Test): 28η εβδομάδα
• Βιοφυσικό προφίλ

190. Τι στοιχεία καταγράφονται στα έντυπα τοκετού;

Στα έντυπα τοκετού πρέπει να καταγράφονται τα εξής:
• Ονοματεπώνυμο εγκύου
• Ηλικία – ιστορικό εγκύου
• Τελευταία έμμηνος ρύση
• Ιατρικό ιστορικό εγκύου (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, αλλεργίες)
• Φαρμακευτική αγωγή
• Ιστορικό αποβολών
• Αριθμός προηγούμενων τοκετών
• Είδος κύησης
• Τύπος τοκετού
• Ημερομηνία και ώρα τοκετού
• Διάρκεια τοκετού
• Τυχόν επιπλοκές τοκετού
• Λοιπά στοιχεία τοκετού

Σελίδα 13 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

191. Τι στοιχεία καταγράφονται στο έντυπο του νεογέννητου;

Στο έντυπο του νεογέννητου καταγράφονται τα εξής:
• Όνομα οικογένειας
• Εβδομάδα γέννησης
• Φύλο, βάρος, ύψος νεογνού
• Περίμετρος κεφαλής
• Apgar score
• Λοιπά σωματομετρικά στοιχεία νεογνού
• Ζωτικά στοιχεία νεογνού (π.χ. θερμοκρασία, σφύξεις)
• Ιστορικό (π.χ. κυανωτικό επεισόδιο)

192. Ποιες είναι οι βασικές ενέργειες για την αντιμετώπιση μιας σηπτικής εγχείρησης;

Οι βασικές ενέργειες για την αντιμετώπιση μιας σηπτικής εγχείρησης είναι οι εξής:
• Σωστή οργάνωση του χώρου για διαφύλαξη του σηπτικού και άσηπτου χώρου.
• Ασφαλής συγκέντρωση και διαχείριση των αιχμηρών αντικειμένων.
• Αποστείρωση των εργαλείων.
• Απολύμανση του χώρου.
• Μεταφορά του ασθενούς κατευθείαν στην χειρουργική αίθουσα.
• Απομάκρυνση του εξοπλισμού που δεν θα χρησιμοποιηθεί.
• Προσεκτικός σχεδιασμός της διάθεσης όλων των απαραίτητων υλικών.
• Έγκαιρη ενημέρωση των συνεργατών.
• Τοποθέτηση ταμπέλας στην είσοδο της χειρουργικής αίθουσας, όπου θα αναγράφεται «σηπτικό χειρουργείο».
• Τοποθέτηση εμποτισμένων σεντονιών με αντισηπτικό στις εισόδους – εξόδους της χειρουργικής αίθουσας.
• Οι σακούλες για τα απορρίμματα να φέρουν την ένδειξη «μολυσματικό υλικό».
• Οι σακούλες για ιματισμό να είναι υδροδιαλυτές.
• Προμήθεια ειδικής μάσκας με προστατευτικό για τα μάτια ειδικό γυαλί προστασίας.
• Παραμονή στην αίθουσα μόνο του προσωπικού που συμμετέχει στην επέμβαση.
• Χρήση ιματισμού μιας χρήσης.
• Χρήση διπλών γαντιών και συχνή αλλαγή τους.
• Εργαλειοδοσία με ήπιες κινήσεις.
• Συγκέντρωση αιχμηρών αντικειμένων σε σταθερό σημείο.
• Χρήση συσκευών με αμβλεία εξαρτήματα.
• Συλλογή απορριμμάτων σε συγκεκριμένο χώρο.
• Αφαίρεση προστατευτικής ενδυμασίας πριν να εγκαταλειφθεί η χειρουργική αίθουσα.
• Μηχανικός καθαρισμός χειρουργικής αίθουσας μετά την επέμβαση.
• Απολύμανση εργαλείων μετά την επέμβαση.
• Συσκευασία εργαλείων προς αποστείρωση μετά την επέμβαση.
• Καθαρισμός και απολύμανση αίθουσας μετά την επέμβαση.

193. Περιγράψτε με συντομία την αντιμετώπιση της πολυτραυματία εγκύου.

Η αντιμετώπιση μιας πολυτραυματία εγκύου περιλαμβάνει:
• Ανάνηψη – εξασφάλιση βατότητας αεροφόρων οδών
• Έλεγχος πίεσης και σφυγμών
• Έλεγχος γενικής αίματος, ομάδος Rh και διασταύρωση
• Έλεγχος πηκτικού μηχανισμού
• Χορήγηση ενδοφλεβίως υγρών – αίματος (τουλάχιστον 6 μονάδες αίματος)
• Άμεση χορήγηση 1,5 – 2 lt. κολλοειδών διαλυμάτων και 2 lt. κρυσταλλοειδών
• Χορήγηση αίματος
• Χορήγηση οξυγόνου 15 lt./min
• Εισαγωγή ουροκαθετήρα (Foley)
• Εκτίμηση τραυματισμού εγκύου
• Μαιευτικό υπερηχογράφημα – έλεγχος βιωσιμότητας εμβρύου – έλεγχος αποκόλλησης πλακούντα
• Αξονική τομογραφία εγκεφάλου
• Ακτινογραφία θώρακος, άκρων πυέλου
• Υπερηχογράφημα κοιλίας
• Μαγνητική – αξονική τομογραφία για λεπτομερή έλεγχο
• Καισαρική τομή, σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής της μητέρας, ρήξη πλακούντα, μήτρας,
διατιτραίνοντος ή άλλου τραύματος και σε έγκαυμα με έκταση 50%

194. Αναφέρετε τις επείγουσες επεμβάσεις σε έγκυο.

Οι επείγουσες επεμβάσεις σε έγκυο είναι:
• Περινεοτομία/επισιοτομία
• Εμβρυουλκία
• Συκιουλκία
• Επείγουσα καισαρική τομή

195. Τι είναι η δυστοκία ώμων και πως αντιμετωπίζεται;

Δυστοκία ώμων ορίζεται ως η ενσφήνωση του πρόσθιου ώμου πίσω απ’ την ηβική σύμφυση, μετά την γέννηση της κεφαλής του εμβρύου και προκύπτει όταν η αμφικρωμιακή διάμετρος είναι μεγαλύτερη απ’ την διάμετρο της πυέλου. Ο χρόνος εξόδου των ώμων μετά την έξοδο της κεφαλής του εμβρύου παρατείνεται για πάνω από 60 sec. Η δυστοκία ώμων αντιμετωπίζεται με τους παρακάτω χειρισμούς:
• 1ης γραμμής (χειρισμός McRoberts, υπερηβική πίεση)
• 2ης γραμμής (χειρισμοί περιστροφής ώμου, χειρισμός Rubin, χειρισμός Wood, έλξη και γέννηση του οπίσθιου ώμου, ευρεία περινεοτομία, τοποθέτηση επιτόκου σε γονατοαγκωνιαία θέση)
• 3ης γραμμής (κάταγμα κλείδας, χειρισμός Zavanelli, διατομή ηβικής σύμφυσης)

196. Τι είναι επείγουσα καισαρική τομή και σε ποιες περιπτώσεις γίνεται;

Επείγουσα είναι η καισαρική τομή, που γίνεται όταν οποιαδήποτε κατάσταση, συνθήκη ή νόσημα απειλεί άμεσα την ζωή της επιτόκου και του εμβρύου. Πρέπει να έχει εκτελεστεί μέσα σε 20’ απ’ την στιγμή της άμεσης ειδοποίησης.

Η επείγουσα καισαρική τομή γίνεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
• Μεγάλη αιμορραγία στην κύηση
• Προδρομικός πλακούντας (ο πλακούντας, που προσφύεται σε κατώτερο τμήμα της μήτρας) ή πρόωρη αποκόλληση πλακούντα, εφόσον υπάρχει θετική καρδιακή λειτουργία του εμβρύου και ο τοκετός δεν μπορεί να γίνει κολπικά
• Βραδυκαρδία του εμβρύου (επίμονες επιβραδύνσεις, <70 παλμούς/λεπτό, σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για την αποπεράτωση του τοκετού κολπικά)
• Πρόπτωση ομφαλίου λώρου (όταν υπάρχει θετική καρδιακή λειτουργία του εμβρύου και ο τοκετός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί κολπικά)

197. Τι γνωρίζετε για την περιθανάτια καισαρική τομή;

Η περιθανάτια καισαρική τομή γίνεται σε γυναίκες, των οποίων η ζωή διατρέχει σημαντικό κίνδυνο και σκοπό έχει την διάσωση του εμβρύου. Ο σοβαρός κίνδυνος για την ζωή της εγκύου μπορεί να οφείλεται σε ανακοπή, εμβολή, τραύμα ή αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Συστήνεται να γίνεται, όταν δεν υπάρχει απάντηση απ’ την έγκυο έπειτα από 4’ καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. Οι πιθανότητες επιβίωσης του εμβρύου είναι περισσότερες αν η καισαρική τομή ολοκληρωθεί μέσα σε 5’ μετά την καρδιακή ανακοπή.
Οι πιθανότητες επιβίωσης της εγκύου αυξάνουν έπειτα από περιθανάτια καισαρική τομή, γιατί η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση γίνεται πιο αποτελεσματική. Επίσης, με την έξοδο του εμβρύουαποσυμπιέζεται η κάτω κοίλη φλέβα και βελτιώνεται η φλεβική επαναφορά του αίματος στην καρδιά και αυξάνουν οι πιθανότητες επιτυχούς ανάνηψης. Η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση συνεχίζεται και μετά την έξοδο του πλακούντα καθ’ όλη την διάρκεια της καισαρικής τομής.

198. Αναφέρετε τα βήματα για την καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση εγκύου.

Τα βήματα για την καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση της εγκύου είναι:
• Ασφαλής προσέγγιση της εγκύου απ’ τον ανανήπτη.
• Ερεθισμός της εγκύου για έλεγχο της επικοινωνίας.
• Αν η έγκυος δεν αντιδράσει, γίνεται άμεση διάνοιξη του αεραγωγού και έλεγχος για την παρουσία αναπνοής (βλέπω – ακούω – αισθάνομαι για 10’’). Με το ένα χέρι στο μέτωπο της εγκύου εκτείνουμε το κεφάλι προς τα πίσω και με τον δείκτη & μέσο ανυψώνουμε την κάτω γνάθο. Έτσι, η γλώσσα απομακρύνεται απ’ το πίσω μέρος του λαιμού, διευκολύνοντας την δίοδο του αέρα.
• Η απουσία αναπνοής επιβάλλει την υποστήριξη της αναπνοής με 2 εμφυσήσεις.
• Ακολουθεί έλεγχος για σημεία κυκλοφορίας. Σημείο κυκλοφορίας θεωρείται η παρουσία σφυγμού στην καρωτίδα ή την βραχιόνιο αρτηρία.
• Η απουσία κυκλοφορίας ακολουθείται από υποκατάστασή της απ’ τον ανανήπτη με θωρακικές συμπιέσεις (συχνότητα: 100 – 120/λεπτό).
• Η εναλλαγή θωρακικών συμπιέσεων με εμφυσήσεις γίνεται με ρυθμό 30 : 2.

199. Αναφέρετε τα βήματα για την καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση νεογνού.

Τα βήματα για την καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση νεογνού είναι:
• Ασφαλής προσέγγιση του νεογνού απ’ τον ανανήπτη.
• Ερεθισμός του νεογνού για έλεγχο της επικοινωνίας.
• Αν το νεογνό δεν αντιδράσει, γίνεται άμεση διάνοιξη του αεραγωγού και έλεγχος για παρουσία αναπνοής. Η διάνοιξη του αεραγωγού γίνεται με το κεφάλι σε ουδέτερη θέση και ανύψωση της κάτω γνάθου.
• Η απουσία αναπνοής επιβάλλει την υποστήριξη της αναπνοής με 2 εμφυσήσεις. Η υποστήριξη της αναπνοής μπορεί να γίνει με pocket mask και με μάσκα και αυτοδιατεινόμενο ασκό ή μέσω στοματοτραχειακού σωλήνα.
• Ακολουθεί έλεγχος για σημεία κυκλοφορίας. Σημεία κυκλοφορίας θεωρούνται η παρουσία σφυγμού (στην καρωτίδα, αν είναι 1 έτους και στην βραχιόνιο αρτηρία στα βρέφη), καθώς και ο βήχας ή οι κινήσεις του παιδιού μετά την εμφύσηση των 2 αναπνοών.
• Η απουσία κυκλοφορίας ακολουθείται από υποκατάστασή της απ’ τον ανανήπτη με θωρακικές συμπιέσεις (συχνότητα: 100 – 120/λεπτό).
• Η εναλλαγή θωρακικών συμπιέσεων με εμφυσήσεις γίνεται με ρυθμό 15 : 2.

200. Περιγράψτε με συντομία την αντιμετώπιση τροχαίου στην έγκυο.

Η αντιμετώπιση τροχαίου σε έγκυο περιλαμβάνει:
• Ανάνηψη – εξασφάλιση βατότητας αεροφόρων οδών
• Έλεγχος πίεσης και σφυγμών
• Έλεγχος γενικής αίματος, ομάδος Rh και διασταύρωση
• Έλεγχος πηκτικού μηχανισμού
• Χορήγηση ενδοφλεβίως υγρών – αίματος (τουλάχιστον 6 μονάδες αίματος)
• Άμεση χορήγηση 1,5 – 2 lt. κολλοειδών διαλυμάτων και 2 lt. κρυσταλλοειδών
• Χορήγηση αίματος
• Χορήγηση οξυγόνου 15 lt./min
• Εισαγωγή ουροκαθετήρα (Foley)
• Εκτίμηση τραυματισμού εγκύου
• Μαιευτικό υπερηχογράφημα – έλεγχος βιωσιμότητας εμβρύου – έλεγχος αποκόλλησης πλακούντα
• Αξονική τομογραφία εγκεφάλου
• Ακτινογραφία θώρακος, άκρων πυέλου
• Υπερηχογράφημα κοιλίας
• Μαγνητική – αξονική τομογραφία για λεπτομερή έλεγχο
• Καισαρική τομή, σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής της μητέρας, ρήξη πλακούντα, μήτρας, διατιτραίνοντος ή άλλου τραύματος και σε έγκαυμα με έκταση 50%

201. Περιγράψτε με συντομία την αντιμετώπιση του schock σε έγκυο.

Η αντιμετώπιση του shock στην έγκυο πρέπει να αρχίζει άμεσα, ταυτόχρονα με την διαφορική διάγνωση.
Αρχικά, είναι εμπειρική και μετά αιτιολογική. Η αντιμετώπιση του shock στην έγκυο περιλαμβάνει:
• Απαγορεύεται η διακολπική εξέταση και ψηλάφηση του τραχηλικού στομίου.
• Υπερηχογραφικός έλεγχος μπορεί να γίνει μόνο όταν η έγκυος και το έμβρυο είναι σε σταθερή κατάσταση.
• Έλεγχος πίεσης και σφυγμών
• Έλεγχος γενικής αίματος, ομάδος Rh και διασταύρωση
• Έλεγχος πηκτικού μηχανισμού
• Χορήγηση ενδοφλεβίως υγρών – αίματος (τουλάχιστον 6 μονάδες αίματος)
• Άμεση χορήγηση 1,5 – 2 lt. κολλοειδών διαλυμάτων και 2 lt. κρυσταλλοειδών
• Χορήγηση αίματος
• Χορήγηση οξυγόνου 15 lt./min
• Εισαγωγή ουροκαθετήρα (Foley)
• Ωριαία μέτρηση ισοζυγίου (προσλαμβανόμενα – αποβαλλόμενα υγρά)
• Τοποθέτηση παλμικού οξύμετρου
• Τοποθέτηση κεντρικής φλεβικής γραμμής

202. Δώστε τον ορισμό του μαιευτικού επείγοντος.

Μαιευτικό επείγον ορίζεται ως οποιαδήποτε κατάσταση, συνθήκη ή νόσημα, που απειλεί την ζωή της επιτόκου και κατ’ επέκταση την ζωή του εμβρύου. Τα κυριότερα μαιευτικά επείγοντα είναι:
• Αναφυλαξία – αλλεργικό σοκ
• Καρδιακές παθήσεις (αρρυθμίες, υπέρταση, προεκλαμψία, εκλαμψία)
• Επιπλοκές επισκληριδίου αναισθησίας
• Τοξικότητα τοπικών αναισθητικών
• Επιληπτική κρίση
• Μεταβολικές διαταραχές (διαταραχές ηλεκτρολυτών, γλυκόζης, ύδατος)
• Εμβολή αμνιακού υγρού
• Σύνδρομο κάτω κοίλης φλέβας
• Μαιευτική αιμορραγία

203. Ποιες είναι οι βασικές χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση επειγόντων μαιευτικών περιστατικών;

Οι βασικές χειρουργικές τεχνικές για την αντιμετώπιση επειγόντων μαιευτικών περιστατικών είναι:
• Εμβρυουλκία (μεταλλικοί, αναρροφητικοί – σικύα –)
• Επείγουσα καισαρική τομή
• Χειρισμός McRoberts
• Υπερηβική πίεση
• Χειρισμοί περιστροφής ώμου
• Χειρισμός Rubin
• Χειρισμός Wood
• Έλξη και γέννηση του οπίσθιου ώμου
• Ευρεία περινεοτομία
• Τοποθέτηση επιτόκου σε γονατοαγκωνιαία θέση
• Χειρισμός Zavanelli
• Διατομή ηβικής σύμφυσης

204. Σε ποιες περιπτώσεις εφαρμόζεται η εμβρυουλκία;

Η εμβρυουλκία εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:
• Παρατεταμένος τοκετός
• Παρατεταμένη εξώθηση
• Αδυναμία εξώθησης λόγω υπερβολικής κόπωσης ή λόγω επισκληριδίου αναισθησίας
• Έλλειψη συνεργασίας της επιτόκου
• Προηγούμενος τοκετός με καισαρική τομή
• Ύπαρξη εγχειρητικού τραύματος στην μήτρα
• Καρδιοπάθεια και πνευμονοπάθεια
• Μηροκήλη
• Βουβωνοκήλη
• Υπέρταση
• Προεκλαμψία – εκλαμψία
• Πρόωρη αποκόλληση πλακούντα
• Εμβρυϊκή βραδυκαρδία ή ταχυκαρδία κατά το 2ο στάδιο τοκετού (εξώθηση)

205. Τι είναι εκλαμψία και πως αντιμετωπίζεται;

Η εκλαμψία είναι η εμφάνιση ενός ή περισσοτέρων επεισοδίων γενικευμένων σπασμών ή και κώματος σε ασθενείς με προεκλαμψία, αφού αποκλειστούν άλλες νευρολογικές παθήσεις. Η εκλαμψία μπορεί να εμφανιστεί κατά την περίοδο της κύησης ή της λοχείας. Οι σπασμοί είναι τονικο-κλονικοί, αυτοπεριοριζόμενοι και σπανίως διαρκούν πάνω από 3 – 4’ (συνήθως 60 – 75’’). Μπορεί να προηγηθεί εμμένουσα κεφαλαλγία, θάμβος όρασης, φωτοφοβία, διαταραχές επιπέδου συνείδησης, άλγος επιγαστρίου ή δεξιού υποχονδρίου.

Η εκλαμψία αντιμετωπίζεται με:
• Διατήρηση ανοιχτών αεραγωγών – πρόληψη εισρόφησης
• Τοποθέτηση της γυναίκας σε αριστερή πλάγια θέση
• Χορήγηση Ο2 (8 – 10 λίτρα/λεπτό)
• Εξασφάλιση ενδοφλέβιων γραμμών

206. Αναφέρετε τα φάρμακα που μπορούμε να χορηγήσουμε στην έγκυο με εκλαμψία.

Σε μια έγκυο με εκλαμψία, μπορούμε να χορηγήσουμε τα παρακάτω φάρμακα:
• Θειϊκό μαγνήσιο για την αντιμετώπιση των σπασμών
• Βενζοδιαζεπίνες (διαζεπάμη)
• Αντιυπερτασικά φάρμακα (υδραλαζίνη, λαβεταλόλη)

Σελίδα 14 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

4. Πρακτικό Μέρος: Κατάλογος Στοχοθεσίας Πρακτικών Ικανοτήτων και Δεξιοτήτων (Στοχοθεσία Εξεταστέας Ύλης Πρακτικού Μέρους)

Για την πιστοποίηση της επαγγελματικής ικανότητας, κατά το Πρακτικό Μέρος, οι υποψήφιοι

της ειδικότητας Βοηθός Νοσηλευτικής Μαιευτικής, εξετάζονται σε γενικά θέματα επαγγελματικών γνώσεων και ικανοτήτων και επίσης σε ειδικές επαγγελματικές γνώσεις και ικανότητες, που περιλαμβάνονται αποκλειστικά στη στοχοθεσία του πρακτικού μέρους της ειδικότητας.

i. ΛΗΨΗ ΖΩΤΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

1. Γενικές αρχές θερμομέτρησης
2. Υλικό νοσηλείας
3. Ενημέρωση – προετοιμασία αρρώστου για θερμομέτρηση
4. Λήψη θερμοκρασίας από:

α) μασχάλη

β) στόμα

γ) ορθό

5. Καταγραφή θερμοκρασίας σε ειδικό διάγραμμα
6. Αξιολόγηση θερμοκρασίας
7. Λήψη σφυγμού
8. Καταγραφή σφυγμού σε ειδικό διάγραμμα
9. Μέτρηση αναπνοών και καταγραφή σε διάγραμμα
10. Προετοιμασία αρρώστου για λήψη αρτηριακής πίεσης
11. Μέτρηση αρτηριακής πίεσης
12. Καταγραφή αρτηριακής πίεσης σε διάγραμμα
13. Μέτρηση ποσότητας αποβαλλόμενων ούρων
14. Αξιολόγηση αρτηριακής πίεσης – αριθμού σφυγμών – αναπνοής- θερμοκρασίας – ούρων

ii. ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

1. Στρώσιμο κρεββατιού σε όλες τις θέσεις
2. Τοποθέτηση ασθενούς σε αναπαυτικές θέσεις
3. Ατομική καθαριότητα ασθενούς

Σελίδα 15 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

4. Ατομική καθαριότητα λεχωΐδας
5. Διατροφή ασθενούς

iii. ΕΙΔΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

1. Περιποίηση κατακλίσεων
2. Περιποίηση τραχειοστομίας
3. Περιποίηση τραυμάτων
4. Περιποίηση παρά φύσιν έδρας
5. Εφαρμογή υποκλυσμών
6. Ειδικές περιποιήσεις ανάλογα με το σύστημα που έχει προσβάλλει η νεοπλασία

iv. ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΑΣΘΕΝΩΝ

1. Με προβλήματα από το

α) Αναπνευστικό σύστημα

β) Πεπτικό σύστημα

γ) Κυκλοφορικό σύστημα

δ) Αιμοποιητικό σύστημα

ε) Ουροποιητικό σύστημα

2. Με Ορθοπεδικά προβλήματα
3. Με Ω.Ρ.Λ. προβλήματα

4.Με Οφθαλμολογικά προβλήματα

v. ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

1. Οδοί χορήγησης φαρμάκων
2. Μορφές φαρμάκων
3. Γενικές αρχές για τη χορήγηση φαρμάκων
4. Γενικές αρχές φύλαξης φαρμάκων
5. Προετοιμασία υλικών για παρεντερική χορήγηση φαρμάκων και υγρών
6. Αναρρόφηση φαρμάκου από φύσιγγα
7. Διάλυση και αναρρόφηση φαρμάκου σε μορφή σκόνης
8. Εκτέλεση ενδομυϊκών ενέσεων
9. Ανατομικές θέσεις ενδομυϊκών ενέσεων
10. Αντενδείξεις χορήγησης φαρμάκων ενδομυϊκά
11. Εκτέλεση ενδοδερμικών ενέσεων
12. Εκτέλεση υποδορίων ενέσεων

Σελίδα 16 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

13. Προετοιμασία υλικού και ασθενούς για ενδοφλέβια έγχυση ορών
14. Ετοιμασία και χορήγηση ορού
15. Ρύθμιση ροής ορού
16. Αλλαγή ορού και συσκευής
17. Μέθοδοι ακινητοποίησης φλεβοκαθετήρα και σύστοιχου άκρου
18. Εμπλουτισμός ορού με φάρμακο
19. Αφαίρεση ενδοφλέβιου καθετήρα

vi. ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ

1. Προετοιμασία υλικού για μετάγγιση αίματος
2. Διαδικασία χορήγησης αίματος
3. Αντιδράσεις μετάγγισης αίματος
4. Αντιμετώπιση αντιδράσεων μετάγγισης

vii. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΡΙΝΟΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ

1. Προετοιμασία υλικού και ασθενούς
2. Διαδικασία εφαρμογής ρινογαστρικού σωλήνα (Levin)
3. Γαστρική αναρρόφηση
4. Προετοιμασία υλικού και ασθενούς για πλύση στομάχου
5. Αφαίρεση ρινογαστρικού σωλήνα

viii. ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ – ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ

1. Βασικές αρχές ασηψίας – αντισηψίας
2. Χρήση αποστειρωμένης λαβίδας
3. Χρήση αποστειρωμένου δοχείου – κουτιού
4. Χρήση αποστειρωμένου διαλύματος
5. Ετοιμασία υλικού για αποστείρωση
6. Χρήση αποστειρωμένου υλικού
7. Ετοιμασία αποστειρωμένου πεδίου
8. Πλύσιμο χεριών
9. Τρόπος χρήσης αποστειρωμένης μπλούζας – γαντιών – μάσκας

ix. ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ

1. Ετοιμασία υλικού και ασθενούς για υποκλυσμό
2. Εκτέλεση υποκλισμού

Σελίδα 17 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

3. Προεγχειρητική διατροφή

x. ΧΡΗΣΗ ΟΞΥΓΟΝΟΥ

1. Ασφαλής χρήση οξυγόνου
2. Μέθοδοι χορήγησης οξυγόνου
3. Ετοιμασία υλικού τη χορήγηση οξυγόνου
4. Χορήγηση οξυγόνου με:

α) απλή μάσκα

β) μάσκα Venturi

γ) Ambu

xi. ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΙΑ

1. Ετοιμασία υλικού για τραχειοστομία
2. Βοήθεια του ιατρού κατά την εκτέλεση της τραχειοστομίας
3. Ετοιμασία υλικού για αλλαγή και φροντίδα στομίου
4. Εκτέλεση αλλαγής τραχειοσωλήνα
5. Αναρρόφηση τραχειοστομίας

xii. ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΕΙΣ

1. Βασικές αρχές παρακεντήσεων (θώρακος , κοιλίας κλπ)
2. Σκοπός παρακεντήσεων
3. Θέση ασθενούς ανάλογα με την παρακέντηση
4. Ετοιμασία υλικού για παρακέντηση
5. Ενημέρωση ασθενούς για την παρακέντηση
6. Βοήθεια του ιατρού κατά την παρακέντηση
7. Παρακολούθηση ασθενούς μετά την παρακέντηση
8. Τακτοποίηση χρησιμοποιημένου υλικού

xiii. ΚΑΤΑΚΛΙΣΕΙΣ

1. Συνήθεις θέσεις δημιουργίας κατακλίσεων
2. Πρόληψη κατακλίσεων
3. Ετοιμασία υλικού για περιποίηση κατακλίσεων
4. Περιποίηση κατακλίσεων
5. Αίτια δημιουργίας κατακλίσεων

Σελίδα 18 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

xiv. ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ

1. Τι είναι καθετηριασμός ουροδόχου κύστεως
2. Ενδείξεις καθετηριασμού ουροδόχου κύστεως
3. Βασικές αρχές καθετηριασμού ουροδόχου κύστεως
4. Ετοιμασία ασθενούς και υλικού για καθετηριασμό ουροδόχου κύστεως
5. Εκτέλεση καθετηριασμού ουροδόχου κύστεως
6. Αλλαγή καθετήρα
7. Πλύση ουροδόχου κύστεως

xv. ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ

Να αναγνωρίζει και να αντιμετωπίζει την :

α) Ρινορραγία

β) Εντερορραγία

γ) Γαστρορραγία

δ) Αιματέμεση

xvi. ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ

1. .Καρδιακή ανακοπή
2. Έμφραγμα του μυοκαρδίου
3. Ισχαιμική κρίση
4. Πνευμονικό οίδημα
5. Αλλεργικό shock (σοκ)
6. Υπερτασική κρίση
7. Αναπνευστική ανεπάρκεια
8. Να είναι ικανός να εφαρμόζει καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση

xvii. ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑ

Να εκτελεί:

1. Προεγχειρητική ετοιμασία του ασθενούς
2. Προνάρκωση
3. Αναγνώριση και αντιμετώπιση επιπλοκών αναισθησίας

Σελίδα 19 από 20

Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
ΒΟΗΘΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ

xviii. ΘΑΝΑΤΟΣ

1. Να εφαρμόζει τεχνικές ετοιμασίας νεκρού

2 .Να υποστηρίζει ψυχολογικά το περιβάλλον του νεκρού

xix. ΝΕΟΓΝΟ

1. Λουτρό καθαριότητας του νεογνού
2. Περιποίηση νεογνου
3. Σίτιση νεογνού (φυσική – τεχνιτή)

ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Προσέλευση: Ανά 9 (εννέα)

Χρόνος Εξέτασης: 20΄ /ανά καταρτιζόμενο.

Εξοπλισμός : πλήρες εργαστήριο νοσηλευτικής όπως αυτό περιγράφεται στον οδηγό σπουδών.

Ειδικά για την εξέταση :

I. Κρεβάτι Νοσοκομειακό

II. Πρόπλασμα Ενήλικα ασθενή

III. Αναλώσιμα υλικά (σύριγγες ,γάντια κ.ά.)

IV.Ιματισμός

V. Φάρμακα

VI. Ντουλάπια με απαραίτητο υλικό νοσηλείας

Εξοπλισμός καταρτιζομένου: Να φέρουν μαζί τους οι υποψήφιοι στυλό με χρώματα (μαύρο, μπλε, κίτρινο,κόκκινο ,πράσινο) .

Θέματα εξέτασης: 3-5 ερωτήσεις από κάθε εκπαιδευτή γενικού περιεχομένου, βασισμένες σε βασικές ενότητες όπως το στρώσιμο του κρεβατιού , ο καθετηριασμός ουροδόχου κύστης , η εφαρμογή σωλήνα αερίων, οι ενδομυϊκές και υποδόρροιες ενέσεις, η επαγγελματική δεοντολογία κλπ.

Σελίδα 20 από 20