Έννοια και σκοποί της ανάλυσης

Σε αυτό το μάθημα γίνεται η Σύνταξη των Λογιστικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα ΕΛΠ – ΔΛΠ και η ερμηνεία και ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων σύμφωνα με Λογιστικούς κανόνες.

Οι Λογιστικές ή Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις είναι:

1. Ισολογισμός
2. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης
3. Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων
4. Κατάσταση Ταμειακών Ροών
5. Προσάρτημα

Η Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων είναι η επεξεργασία των ποσοτικών πληροφοριών των λογιστικών καταστάσεων, συνεκτιμώντας και άλλες ποσοτικές και ποιοτικές πληροφορίες, για τη λήψη οικονομικών αποφάσεων. Η χρήση και η σωστή ερμηνεία των χρηματοοικονομικών δεικτών είναι ένα σημαντικό εργαλείο στα πλαίσια της σύγχρονης χρηματοοικονομικής διοίκησης. Εργαλεία είναι η ανάλυση αριθμοδεικτών, σύγκριση χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ανάλυση νεκρού σημείου.

Ανάλυση Κοινού Μεγέθους

Η ανάλυση κοινού μεγέθους εκφράζει τις συγκρίσεις σε μορφή ποσοστού. Για παράδειγμα:
Εάν τα διαθέσιμα είναι 40.000 και το ενεργητικό είναι 1.000.000 τότε τα διαθέσιμα είναι 4% του
ενεργητικού. Η χρήση των ποσοστών είναι καλύτερη από τα απόλυτα μεγέθη.

Η επιχείρηση Α κερδίζει 10.000 και η Β κερδίζει 1.000 ποια είναι πιο επικερδής;
(αυθόρμητη απάντηση: Α)
Αν όμως γνωρίζω ότι τα Ίδια Κεφάλαια της Α=1.000.000 και Β=10.000 τότε η απόδοση των
Ιδίων Κεφαλαίων είναι:

	Α	Β
Κέρδος	10.000	1.000
Ίδια Κεφάλαια	1.000.000	10.000
Κέρδος/Ίδια Κεφάλαια	1%	10%

ΓΕΜΗ

• Ενιαία κεντρική βάση μητρώου επιχειρήσεων
• Όλα τα στοιχεία των εμπορικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Ελλάδα
• Αρχή Λειτουργίας: 4 Απριλίου του 2011.
• Αντικατέστησε το Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών (Μ.Α.Ε.) που τηρείτο στις Νομαρχίες της χώρας και τα Βιβλία Εταιρειών (Ε.Π.Ε. και προσωπικών) που τηρούντο στα Πρωτοδικεία.
• Απαίτηση για όλα τα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 3 της Οδηγίας 2009/101/ΕΚ)
• Σύνδεση με τα μητρώα των λοιπών Κρατών-Μελών μέσω μιας ευρωπαϊκής κεντρικής πλατφόρμας, στο πλαίσιο του συστήματος διασύνδεσης Μητρώων της Οδηγίας 2010/17/ΕΕ

Μέθοδοι αναλύσεως λογιστικών καταστάσεων

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται για την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων και μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω βασικές κατηγορίες:

1. Συγκριτική ή διαχρονική μέθοδος ανάλυσης (Time-series analysis)
   a. Κατάσταση κοινού μεγέθους – κάθετη ανάλυση (common size-vertical analysis)
   b. Δυναμική (οριζόντια) ανάλυση (Trend -horizontal analysis)
2. Διαστρωματική μέθοδος ανάλυσης (Cross sectional analysis)
3. Εξειδικευμένες μέθοδοι, π.χ. ανάλυση του νεκρού σημείου κλπ.
4. Συστήματα Αριθμοδεικτών

Συγκριτική ή διαχρονική μέθοδος ανάλυσης

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ	20Χ1	ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ	20Χ2	ΚΑΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Γήπεδα	4000	5%	1000	2%
Κτίρια & εξοπλισμός	84000	97%	77000	117%
Αποσβεσμένα κτίρια & εξοπλισμός	-47000	-54%	-48000	-73%
Αναπόσβεστα κτίρια	37000	43%	29000	44%
Σύνολο παγίων	41000	47%	30000	46%
Πελάτες	11600	13%	7300	11%
Αποθέματα εμπορευμάτων	27200	31%	13100	20%
Χρηματικά διαθέσιμα	6800	8%	15200	23%
Σύνολο Κ.Ε.	45600	53%	35600	54%
ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ	86600	100%	65600	100%
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Μετοχικό Κεφάλαιο	19000	22%	16000	24%
Αποθεματικά Κεφάλαια	18200	21%	9000	14%
Μακροχρόνια Δάνεια	21900	25%	20000	30%
Σύνολο Ι.Κ + ΜΑΚΡ.ΔΝ	59100	68%	45000	69%
Φόροι Πληρωτέοι	1800	2%	500	1%
Προμηθευτές	25100	29%	19600	30%
Προκαταβολές πελατών	600	1%	500	1%
Σύνολο ΒΥ	27500	32%	20600	31%
ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ	86600	100%	65600	100%

Ενεργητικό	20Χ1	20Χ2	Διαφορά	%	Παθητικό	20Χ1	20Χ2	Διαφορά	%
Εμπορεύματα	50	44	6	6/50=12%	Ίδια Κεφ	108	98	10	9,25%

Κοιτάζοντας την τάση ενός συγκεκριμένου δείκτη, βλέπω αν πέφτει, ανεβαίνει ή μένει σχετικά σταθερός. Από αυτό μπορών πιθανόν να ανιχνεύσω ένα πρόβλημα ή να παρατηρήσω μια καλή διοίκηση.

Διαστρωματική μέθοδος ανάλυσης

Μια ιδιαίτερα σημαντική μέθοδος ανάλυσης λογιστικών καταστάσεων, είναι αυτή της διαστρωματικής ανάλυσης, η οποία και περιλαμβάνει την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων κοινού μεγέθους και τον υπολογισμό διαφόρων αριθμοδεικτών. Στη διαστρωματική ανάλυση συγκρίνω δύο διαφορετικές επιχειρήσεις στο ίδιο χρονικό διάστημα. Η Χ έχει μεγαλύτερο ποσοστό παγίων από την Ψ. Τι συμβαίνει άραγε με το Μ.Ο του κλάδου; Επίσης η Χ έχει χαμηλότερο ποσοστό αποθεμάτων. Μήπως έχει καλύτερη κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων; Επίσης έχει χαμηλότερο ποσοστό απαιτήσεων από πελάτες και διπλάσια ταμειακά διαθέσιμα. Αυτή ήταν πάντα η πιστωτική της πολιτική ή για κάποιον λόγο έχει αλλάξει πολιτική; Γιατί έγινε αυτό; Η Χ έχει μεγαλύτερη συμμετοχή Ιδίων Κεφαλαίων σε σχέση με μακρ. & βραχ. Υποχρεώσεις. Είναι πιο αξιόπιστη για τους πιστωτές της αλλά μήπως δεν έχει τον άριστο συνδυασμό; Τι συμβαίνει με τον Μ.Ο του κλάδου; Ενώ έχει χαμηλότερο κόστος πωλήσεων λόγω αυξημένων οργ. Εξόδων έχει χαμηλότερα κέρδη προ φόρων.

Κατηγορίες Πιστοποιητικών Ελέγχου

Οι εκθέσεις ελέγχου που εκδίδονται επί των οικονομικών καταστάσεων κατηγοριοποιούνται βασισμένες στη γνώμη που διατυπώνει ο ελεγκτής και ομαδοποιούνται στις τέσσερις βασικές
που παρατίθενται παρακάτω:
α) Εκθέσεις με Σύμφωνη Γνώμη (Λευκό Πιστοποιητικό)
β) Εκθέσεις με Εξαίρεση Σύμφωνης Γνώμης (Μη Λευκό Πιστοποιητικό με παρατηρήσεις)
γ) Εκθέσεις με Άρνηση Γνώμης
δ) Εκθέσεις με Αρνητική Γνώμη (Πιστοποιητικό με δυσμενή γνώμη)

Ανάλυση

Μελέτη πιστοποιητικού ελέγχου ορκωτού λογιστή

• Ύπαρξη επισφαλών απαιτήσεων
• Ύπαρξη απαξιωμένων αποθεμάτων
• Ύπαρξη ενδεχομένων υπαρκτών υποχρεώσεων (που δεν εμφανίζονται στις προβλέψεις του παθητικού Ισολογισμού)
• Αν υπάρχουν προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού λόγω εξόδου από την εργασία
• Ανεξέλεγκτες φορολογικές χρήσεις (πιθανόν να δημιουργηθούν νέες υποχρεώσεις που δεν φαίνονται στον Ισολογισμό μου)
• Αλλαγή στην μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων (π.χ. από FIFO σε μέσο όρο)
• Δεν έχει κάνει σημειώσεις επί του Ισολογισμού (π.χ. ύπαρξη υποθηκών, ύπαρξη εγγυήσεων)

Τι είναι Λογιστικό Πρότυπο;

Είναι ένα συνοπτικό και κατά το δυνατόν, απλό κείμενο που ασχολείται με συναλλαγές ή γεγονότα, επηρεάζοντας τις εγγραφές που πρέπει να γίνουν στα βιβλία και τον τρόπο με τον οποίο οι συναλλαγές και τα γεγονότα οφείλουν να παρουσιασθούν στις οικονομικές καταστάσεις.

Κατηγοριοποίηση οντοτήτων

Πολύ μικρές οντότητες, όσες δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 350.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 700.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 10 άτομα.

Μικρές οντότητες, όσες δεν είναι «πολύ μικρές» και δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 4.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 8.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 50 άτομα.

Μεσαίες οντότητες, όσες δεν είναι «μικρές» και δεν υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 20.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 40.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 250 άτομα.

Μεγάλες οντότητες, όσες υπερβαίνουν τα 2 από τα 3 ακόλουθα κριτήρια:
Σύνολο Ενεργητικού 20.000.000 ευρώ.
Κύκλος Εργασιών 40.000.000 ευρώ.
Μέσος όρος απασχολούμενων ατόμων 250 άτομα.

Ρευστότητα

Ρευστότητα (Liquidity) είναι η ικανότητα της οικονομικής μονάδας να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της χωρίς να διαταράσσεται η εύρυθμη λειτουργία της. Βραχυπρόθεσμη ρευστότητα (short-term liquidity) είναι η δυνατότητα της επιχείρησης να αποπληρώνει έγκαιρα τις βραχυπρόθεσμες ή και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της μέσα από τη διάθεση του ενεργητικού.

Γιατί είναι σημαντική η ρευστότητα; Επιχειρήσεις με ελλιπή ρευστότητα αναγκαστικά θα καταφύγουν σε διάφορες μορφές βραχυχρόνιας χρηματοδότησης με συνέπεια να αυξηθεί το χρηματοδοτικό τους κόστος και η δανειακή τους επιβάρυνση. Επιχειρήσεις που καθυστερούν ή αδυνατούν να εξοφλήσουν βραχυχρόνιες υποχρεώσεις πχ προς τους προμηθευτές τους είναι πιθανόν στο μέλλον να μην μπορούν να καλύπτουν τις άμεσες ανάγκες τους σε αγαθά ή υπηρεσίες καθώς δεν θα τους χορηγείται η αναγκαία πίστωση με συνέπεια να διαταραχθεί η απρόσκοπτη λειτουργία τους.

Επιχειρήσεις που αδυνατούν να καταβάλλουν αμοιβές στο προσωπικό, οφειλές από φόρους ή εισφορές στο κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία ή χρέη από τραπεζικό δανεισμό, μπορεί να αντιμετωπίσουν νομικές συνέπειες, απώλεια ελέγχου από πλευράς των μετόχων ή και πτώχευση.

Όταν η ρευστότητα είναι υπερ-επαρκής τι συμβαίνει; Η επιχείρηση μπορεί να αξιοποιήσει την ύπαρξη υψηλών διαθεσίμων προκειμένου να αυξήσει την κερδοφορία της, εκμεταλλευόμενη εμπορικές ή επενδυτικές ευκαιρίες, π.χ. να αγοράζει αποθέματα (εμπορεύματα, α’ ύλες) ή πάγια σε τιμές μετρητοίς που συνήθως είναι χαμηλότερες από τις τιμές της αγοράς τους με πίστωση. Θα μπορεί να αποπληρώνει νωρίτερα από το αναμενόμενο υποχρεώσεις σε πιστωτές ή το κεφάλαιο που δανείσθηκε στις τράπεζες προκειμένου να μειώσει την επιβάρυνσή της σε χρεωστικούς τόκους και έτσι να μειώσει τα έξοδά της.

Τι γίνεται όταν υπάρχει Υπερβάλλουσα ρευστότητα; Οι επιχειρήσεις με υπερβάλλουσα ρευστότητα (π.χ. τα supermarket) τα οποία πωλούν εμπορεύματα μετρητοίς αλλά αγοράζουν με βραχυπρόθεσμες πιστώσεις που τους χορηγούν οι προμηθευτές τους μπορούν να τοποθετούν μέρος των διαθεσίμων τους σε χρεόγραφα (πχ. Μετοχές, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, repos) ή τραπεζικές καταθέσεις προθεσμίας για βραχυχρόνιο διάστημα, προκειμένου να αποκομίζουν έσοδα από μερίσματα.

Πώς γίνεται η Μέτρηση ρευστότητας;
Σύγκριση ΒΥ βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων & των μέσων πληρωμής που διαθέτει η επιχείρηση. Τα μέσα πληρωμής περιλαμβάνουν:

•Διαθέσιμα + ταμειακά ισοδύναμα +
•Στοιχεία Κυκλοφορούντος Ενεργητικού (Κ.Ε.) που μπορούν να ρευστοποιηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα (π.χ. εμπορεύματα, έτοιμα προϊόντα) τα οποία με την πώλησή τους αυξάνουν τις ταμειακές ροές.

Η εκτίμηση της βραχυπρόθεσμης ρευστότητας προκύπτει από τη σύγκριση των δύο δεδομένων, των μέσων πληρωμής (Κυκλοφορούν Ενεργητικό) & των υποχρεώσεων προς πληρωμή (Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις). Η σύγκριση μπορεί να γίνει είτε με τη μορφή απολύτου μεγέθους υπολογίζοντας τη διαφορά των δύο μεγεθών (ΚΕ-ΒΥ) είτε με τη μορφή κλάσματος αναδεικνύοντας το λόγο μεγέθους του ενός σε σχέση με το άλλο (ΚΕ/ΒΥ).

Κεφάλαιο Κίνησης (Working Capital)

Το Κεφάλαιο Κίνησης ισούται με το Κυκλοφορούν Ενεργητικό – Βραχυπρόθεσμές Υποχρεώσεις και πρέπει να είναι μεγαλύτερο απο το μηδέν. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ τους τόσο μεγαλύτερη είναι η ρευστότητα της επιχείρησης. Τα στοιχεία του Κυκλ. Ενεργ. (ΚΕ) που είναι είτε ρευστά διαθέσιμα είτε ρευστοποιήσιμα εντός της λογιστικής χρήσης, μπορούν να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις πληρωτέες στο ίδιο χρονικό διάστημα. Αν το ΚΕ<ΒΥ → Απουσία κεφαλαίου κίνησης → προβλήματα ρευστότητας.

Λογαριασμοί Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων

• Λογαριασμοί Πληρωτέοι
• Προμηθευτές και πιστωτές
• Βραχυπρόθεσμός Δανεισμός
• Φόροι, τόκοι, εισφορές, μερίσματα πληρωτέα
• Προεισπραχθέντα έσοδα (έσοδα επομένων χρήσεων)

Λογαριασμοί Κυκλοφορούντος ενεργητικού

• Διαθέσιμα & Ισοδύναμα (ταμείο, Κ.Ο, Καταθέσεις προθεσμίας, επιταγές προς είσπραξη, συνάλλαγμα)
• Χρεόγραφα βραχυχρόνιου τοποθετήσεως (μετοχές, ομόλογα)
• Απαιτήσεις (πελάτες, γραμμάτια εισπρακτέα, μεταχρονολογημένες επιταγές, γραμμάτια προεξοφλημένα)
• Αποθέματα (ετοίμων προϊόντων ημικατεργασμένων, ά ύλες, εμπορεύματα)
• Προπληρωθέντα έξοδα (έξοδα επομένων χρήσεων)

Το κεφάλαιο κίνησης είναι ένα απόλυτο μέγεθος εκφραζόμενο σε €. Δεν αποτελεί όμως μέτρο σύγκρισης της ρευστότητας δύο επιχειρήσεων
Περιορισμοί:

1. Βασιζόμαστε σε δεδομένα ισολογισμού →στατικός τρόπος & ιστορικός χρόνος – ημερομηνία δημοσίευσης του Ισολογισμού
2. Τα τελευταία χρόνια η έμφαση μετατοπίστηκε στην κατάσταση ταμειακών ροών →δυναμική έκφραση ρευστότητας →απεικονίζει τη μεταβολή των διαθεσίμων στη διάρκεια της χρήσης, ανάλογα με την αιτία προέλευσής
   τους.
3. Τα στοιχεία του Κυκλ. Ενεργ. έχουν διάφορους χρόνος ρευστοποίησης, ενώ η αξία τους μπορεί και αυτή να διαφοροποιείται ανάλογα με τη μέθοδο αποτίμησης.

	Α	Β
ΚΕ	200.000	600.000
ΒΥ	-100.000	-500.000
ΚΚ	100.000	100.000

Οι εταιρείες έχουν το ίδιο κεφάλαιο κίνησης σε αξία. Όμως δεν έχουν τον ίδιο βαθμό ρευστότητας. Η εταιρεία Α έχει καλύτερη ρευστότητά 2/1=2 (το ΚΕ είναι διπλάσιο των ΒΥ). Ενώ η εταιρεία Β έχει ρευστότητα ΚΕ/ΒΥ=1,2 φορές

Αριθμοδείκτες

Αριθμοδείκτες Ρευστότητας

Αριθμοδείκτης έμμεσης ρευστότητας (Current Ratio)

Ονομάζεται και αριθμοδείκτης Γενικής ή Κυκλοφοριακής Ρευστότητας ή αριθμοδείκτης Κεφαλαίου Κίνησης ή αριθμοδείκτης α’ βαθμού ρευστότητας.

Έμμεση Ρευστότητα (ΕΡ)= Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες Υποχρεώσεις > 1

• Δείχνει το πόσες φορές το Κυκλοφοριακό ενεργητικό καλύπτει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις.
• Για να υπάρχει ρευστότητα θα πρέπει ο δείκτης να είναι >1
• Αφού ΚΕ υπερκαλύπτει τις ΒΥ θα επαρκεί ρευστοποιούμενο για την αποπληρωμή τους.
• Συχνά υπάρχουν καθυστερήσεις στη ρευστοποίηση στοιχείων π.χ αποθέματα, είσπραξη απαιτήσεων ή η ρευστοποίηση ενδέχεται να γίνει σε αξίες χαμηλότερες από αυτές του Ισολογισμού
• Άρα επιχειρήσεις με υψηλό δείκτη ΕΡ προσφέρουν μεγαλύτερη διασφάλιση στους πιστωτές τους και μικρότερο χρηματοπιστωτικό κίνδυνο για τις τράπεζες
• Βέβαια ένας πάρα πολύ υψηλός δείκτης ΕΡ →υπερβάλλουσα ρευστότητα→ η επιχείρηση δεν εκμεταλλεύεται αποδοτικά το ενεργητικό της →πιθανόν χαμηλή κερδοφορία
• Αξιολογεί τη βραχυχρόνια ρευστότητα και αποτελεί βάση στη λήψη αποφάσεων για χορήγηση πίστωσης εκ μέρους προμηθευτών και λοιπών πιστωτών, χορήγηση βραχυχρόνιας χρηματοδότησης από τις τράπεζες αλλά και τον έλεγχο της ορθολογικής διαχείρισης των λογαριασμών του Κεφ. Κίνησης εκ μέρους των στελεχών.
• Η ανάλυση του δείκτη μπορεί να πραγματοποιηθεί διαχρονικά παρακολουθώντας την εξέλιξή του σε μια σειρά ετών ή διαστρωματικά συγκρίνοντας τον με τους δείκτες ομοειδών επιχειρήσεων.

Αριθμοδείκτης Άμεσης (Ειδικής) Ρευστότητας (Quick Ratio – Acid test Ratio)

Άμεση ρευστότητα (ΑΡ) = Απαιτήσει𝜍+Χρεόγραφα+Διαθεσιμα / ΒΥ − Προκαταβολές Πελατών

• Αντιμετωπίζει αδυναμίες του αριθμοδείκτη Έμμεσης Ρευστότητας
• Χρησιμοποιεί δεδομένα του Ισολογισμού εκτός από λογαριασμούς για τους οποίους εκτιμάται ότι υπάρχει καθυστέρηση στη ρευστοποίησή τους
• Θεωρείται αυστηρότερο μέτρο ρευστότητας σχετικά με την έμμεση ρευστότητα
• Ο αριθμητής μπορεί να γίνει και Κυκ𝜆𝜊𝜑𝜊𝜌𝜊ύ𝜈 Ενεργητικό −Απ𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏α
• Οι προκαταβολές πελατών αφαιρούνται από τον παρονομαστή, διότι είναι μορφή βραχυπρόθεσμης υποχρέωσης που όμως δεν επιβαρύνει άμεσα τη ρευστότητα, καθότι για την ικανοποίησή τους δεν θα δοθούν μετρητά αλλά παροχές σε είδος (εμπόρευμα ή υπηρεσία).
• Ο αριθμοδείκτης άμεσης ρευστότητας δεν περιλαμβάνει κάθε απαίτηση ή υποχρέωση που δεν οδηγεί σε ταμειακή εισροή η εκροή, δηλαδή που δεν έχει άμεση επίπτωση στη ρευστότητα. Παράδειγμα: Προκαταβολές σε προμηθευτές, Προπληρωμένα έξοδα (έξοδα επομένων χρήσεων ) (απαιτήσεις) ενώ αντίστοιχες υποχρεώσεις. Προκαταβολές πελατών, Προεισπραγμένα έσοδα (έσοδα επομένων χρήσεων)
• Θα πρέπει να είναι: Άμεση Ρευστότητά ≥ 1 (σε φορές)
• Το σκεπτικό είναι ότι τα διαθέσιμα, τα ρευστοποιημένα χρεόγραφα και οι εισπράξεις των απαιτήσεων θα πρέπει να καλύπτουν πλήρως τις προς πληρωμή βραχυχρόνιες υποχρεώσεις.
• Υπάρχουν επιχειρήσεις με δείκτη ΑΡ<1 οι οποίες όμως έχουν υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων, δηλ. πωλούν και ρευστοποιούν γρήγορα τα αποθέματά τους επομένως έχουν υψηλό βαθμό ρευστότητας.

Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας (Cash Ratio)

(ΤΡ)= Χρεόγραφα+Διαθέσιμα / ΒΥ−Προκαταβ𝜊𝜆𝜀𝜍 Πελατών ≥ ο,5 (σε φορές)

• Ονομάζεται και Στατικός Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας
• Είναι το πλέον αυστηρό μέτρο ρευστότητας
• Ο αριθμητής περιλαμβάνει μόνο τα ρευστά διαθέσιμα και τα χρεόγραφα όχι αποθέματα και απαιτήσεις των οποίων η ρευστοποίηση μπορεί να καθυστερήσει υπό ορισμένες συνθήκες
• Τα χρεόγραφα (μετοχές, ομολογίες, λοιπά χρηματοοικονομικά προϊόντα) θεωρούνται στοιχεία άμεσης ρευστοποίησης, ειδικά εάν διαπραγματεύονται σε κάποια χρηματιστηριακή αγορά. Ο παρονομαστής είναι ίδιος με τον δείκτη άμεσης ρευστότητας
• Στην πράξη οι επιχειρήσεις κρατούν χαμηλό ύψος διαθεσίμων, τόσα μόνο ώστε να πραγματοποιούν προγραμματισμένες πληρωμές. Η διακράτηση υψηλών διαθεσίμων σημαίνει δέσμευση κεφαλαίων σε μη αποδοτική μορφή.
• Συνήθως το κυκλοφοριακό ενεργητικό απαρτίζεται στο μεγαλύτερο μέρος του από αποθέματα που αναμένονται να πωληθούν ή να αναλωθούν στην παραγωγή και από δοθείσες πιστώσεις σε πελάτες (απαιτήσεις) για να αγοράσουν εμπορεύματα κα προϊόντα

Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ροής Λειτουργικής Δραστηριότητας (ΤΡ-ΛΔ) (Operating Cash Flow Ratio)

ΤΡ-ΛΔ = Ταμειακές Εισροές (εισπράξεις) – Ταμειακές Εκροές (πληρωμές)

• Ονομάζεται και Δυναμικός Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας ή Δεύτερος Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας
• Ο αριθμοδείκτης δείχνει σε ποιο βαθμό η ταμειακή ροή από τη λειτουργική δραστηριότητα της επιχείρησης στη διάρκεια της χρήσης μπορεί να καλύψει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τέλους χρήσης
• Στη λειτουργική δραστηριότητα δεν περιλαμβάνονται ταμειακές ροές από μεταβολές (αγοραπωλησία) στα πάγια και από λήψη ή εξόφληση δανείων.
• Η κατάσταση ταμειακών ροών παρουσιάζει τις εισπράξεις ή και τις πληρωμές κατηγοριοποιημένες ανά δραστηριότητα. Η κατάσταση ταμειακών ροών έχει δυναμικό χαρακτήρα (πλεονέκτημα για το δείκτη).
• Μειονέκτημα: τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του είναι εξ ανάγκης ιστορικά (παρελθοντικά) ενώ το ενδιαφέρον του αναλυτή είναι να εξετάσει αν οι μελλοντικές ταμειακές εισροές θα μπορούν να αποπληρώνουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις

Αριθμοδείκτης Αμυντικού Διαστήματος (Defensive Interval)

Αμυντικό Διάστημα = Απαιτήσεις+Χρεόγραφα+Διαθέσιμα / Ημερήσια Έξοδα

• Δείχνει για πόσες ημέρες μπορεί η επιχείρηση να καλύπτει τα ημερήσια λειτουργικά της έξοδα με τα διαθέσιμα που έχει στη διάθεσή της συν αυτά από τη ρευστοποίηση των χρεογράφων και την είσπραξη των απαιτήσεων.
• Στις απαιτήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους δοθείσες προκαταβολές καθώς και τα προπληρωμένα έξοδα
• Τα ημερήσια έξοδα (ετήσια έξοδα καχ / 365) μπορεί να είναι απολογιστικά (Ιστορικά) ή προϋπολογιστικά.
• Στα ετήσια έξοδα περιλαμβάνονται: Κόστος πωληθέντων + ΄έξοδα διοικητικής λειτουργίας +
• έξοδα λειτουργίας διάθεσης + έξοδα ερευνών + χρημ/κά έξοδα – αποσβέσεις ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος –προβλέψεις εκμετάλλευσης
• Αποσβέσεις & προβλέψεις αφαιρούνται διότι είναι έξοδα για τα οποία δεν γίνεται ταμειακή εκροή

Αριθμοδείκτες Κυκλοφοριακής Ταχύτητας

Εκφράζουν το πόσες φορές μέσα στο έτος ανακυκλώνονται τα στοιχεία του ισολογισμού και οι λογαριασμοί του κεφαλαίου κίνησης. Δηλαδή πόσες φορές μετατρέπεται ένα στοιχείο του κεφαλαίου κίνησης σε κάποιο άλλο. Με τους συγκεκριμένους αριθμοδείκτες μετράμε πόσες ημέρες χρειάζονται από τη δημιουργία κάποιου στοιχείου του Κεφαλαίου Κίνησης μέχρι τη μετατροπή του. Όσο συντομότερος ο χρόνος ανακύκλωσης, δηλαδή ρευστοποίησης-μετατροπής αποθεμάτων ή απαιτήσεων τόσο το καλύτερο για τη ρευστότητα.

Ονομάζονται και αριθμοδείκτες δραστηριότητες (activity ratios). Δείχνουν κίνηση μέσα στο χρόνο →δυναμικοί αριθμοδείκτες. Ταχεία ανακύκλωση στοιχείων κυκλοφορούντος ενεργητικού σημαίνει ότι γίνεται εντατική εκμετάλλευσή τους, δεν λιμνάζουν και αξιοποιούνται παραγωγικά, λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους αριθμοδείκτες ρευστότητας και αποδοτικότητας.

Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων (Inventory Turnover Ratio)

ΚΤΑ = Κόστος πωληθέντων / Μέ𝜎𝜊𝜍 ό𝜌𝜊𝜍 𝛼𝜋𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏𝜔𝜈= φορές / έτος

• Μέσος όρος = (απόθεμα αρχής + απόθεμα τέλους) / 2
• Για να το εκφράσω σε ημέρες: Διάρκεια αποθεμάτων (σε ημέρες)= 365 / ΚΤ 𝛼𝜋𝜊𝜃𝜀𝜇𝛼𝜏𝜔𝜈 ή διάρκεια ζωής αποθεμάτων
• Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων = ταχεία ανακύκλωσή τους = λίγες ημέρες παραμονής εντός της επιχείρησης
• Υπολογίζει πόσες φορές κατά τη διάρκεια της χρήσης επιτεύχθηκε η ανακύκλωση των αποθεμάτων δηλ. πόσες φορές μια εμπορική επιχείρηση αγοράζει και στη συνέχεια πουλάει το μέσο απόθεμα που έχει στη διάθεσή της.
• Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα σημαίνει ικανότητα της επιχείρησης να πουλάει και κατ’ επέκταση να ρευστοποιεί τα αποθέματά της.
• Ταχεία ανακύκλωση των αποθεμάτων σημαίνει εντατική εκμετάλλευσή τους, που οδηγεί σε αύξηση πωλήσεων αλλά και σε αυξημένα κέρδη, υπό την προϋπόθεση ότι τα αποθέματα δεν πωλούνται βεβιασμένα σε τιμές κάτω του κόστους.
• Η ΚΤ αποθεμάτων έχει μια θετική σχέση με την ρευστότητα αλλά και την αποδοτικότητα (κερδοφορία) της επιχείρησης.
• Αύξηση του κόστους πωληθέντων στον αριθμητή σημαίνει υψηλότερη κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων.
• Το κόστος πωληθέντων εκφράζει το συνολικό κόστος των αποθεμάτων, τα οποία έχουν ανακυκλωθεί (πωληθεί) κατά τη διάρκεια της χρήσης.
• Όσο μεγαλύτερο το κόστος πωληθέντων τόσο μεγαλύτερη η αξία των αποθεμάτων που έχει διατεθεί προς πώληση.
• Ένα αυξημένο κόστος πωληθέντων σημαίνει αυξημένα έσοδα πωλήσεων τα οποία σημαίνουν αυξημένες ταμειακές εισροές.
• Η τιμή του δείκτη συγκρίνεται με αυτές προηγούμενων χρήσεων ή με τις αντίστοιχες ομοειδών επιχειρήσεων.
• Ο δείκτης εξαρτάται απο μέθοδο αποτίμησης αποθεμάτων, εποχικότητα των πωλήσεων, Το είδος πωλούμενων προϊόντων, σχέση με τους προμηθευτές της, κλάδο που ανήκει η επιχείρηση, Επιχειρήσεις με μεγάλη γκάμα προϊόντων, ύπαρξη απαξιωμένων & βραδέως κινούμενων αποθεμάτων

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων (Accounts Receivable Turnover Ratio)

ΚΤΑ = Πωλή𝜎𝜀𝜄𝜍 (𝜇𝜀 𝜋𝜄𝜎𝜏𝜔𝜎𝜂) / Μέσος όρος απ𝛼𝜄𝜏𝜂𝜎𝜀𝜔𝜈 = φορές / έτος

• Υπολογίζει πόσες φορές κατά τη διάρκεια της χρήσης επιτεύχθηκε η ανακύκλωση των απαιτήσεων
• Δηλαδή πόσες φορές εντός της λογιστικής χρήσης μια επιχείρηση πωλεί με πίστωση προϊόντα, εμπορεύματα ή υπηρεσίες στους πελάτες της και στη συνέχεια εισπράττει τις απαιτήσεις από αυτές τις πωλήσεις.
• Η επιχείρηση έχει συμφέρον να ανακυκλώνει γρήγορα και πολλές φορές το χρόνο τις απαιτήσεις της.
• Η κυκλοφορική ταχύτητα επηρεάζει άμεσα τη ρευστότητα
• Στον αριθμητή κανονικά θα πρέπει να αναφέρονται μόνο οι πωλήσεις με πίστωση διότι αυτών χρειάζεται να υπολογιστεί ο μέσος όρος είσπραξης.
• Στην πράξη όμως στην Κ.Α.Χ. δεν διαχωρίζονται πωλήσεις με πίστωση & πωλήσεις μετρητοίς.
• Για αυτό αναγκαστικά στον αριθμητή θα αναφέρεται το σύνολο των πωλήσεων.
• Επομένως ο δείκτης υπερεκτιμάται και δεν αναδεικνύει την πραγματική συχνότητα ανακύκλωσης.
• Βέβαια ανάλογα με τον κλάδο που ανήκει η επιχείρηση γίνονται κάποιες εκτιμήσεις.
• Λιανικό εμπόριο →πωλήσεις κυρίως με μετρητά
• Βιομηχανικές & χονδρέμποροι → πωλήσεις κυρίως με πίστωση
• Στον παρονομαστή του δείκτη επιλέγεται ο μέσος όρος των απαιτήσεων της χρονιάς αντί του υπολοίπου τέλους χρήσεως διότι αυτό δεν κρίνεται αντιπροσωπευτικό μέγεθος. (απαιτήσεις αρχής + απαιτήσεις τέλους) / 2
• Οι απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στον παρονομαστή του δείκτη προέρχονται αποκλειστικά από πώληση προϊόντων και υπηρεσιών (κύρια δραστηριότητα της επιχείρησης).
• Ονομάζονται και Εμπορικές Απαιτήσεις, για να τις διακρίνουμε από τις λοιπές απαιτήσεις π.χ. Χρεώστες Διάφοροι (33 ΕΓΛΣ) ή δοσμένες προκαταβολές ή προπληρωμές εξόδων.
• Οι Εμπορικές Απαιτήσεις περιλαμβάνουν: Πελάτες, Γραμμάτια και συναλλαγματικές εισπρακτέες (από εμπορική δραστηριότητα)
• Μεταχρονολογημένες επιταγές εισπρακτέες
• Προεξοφληθέντα γραμμάτια των οποίων εκκρεμεί η είσπραξη
• Επισφαλείς πελάτες, γραμμάτια σε καθυστέρηση ή διαμαρτυρημένα
• Δεν περιλαμβάνονται στον δείκτη οι Προβλέψεις για Επισφαλείς Απαιτήσεις (το μέρος των απαιτήσεων που θεωρείται ότι δεν θα εισπραχθεί και έχει λογισθεί ως ζημία που επιβαρύνει το αποτέλεσμα της χρήσης).
• Η συντόμευση του χρόνου είσπραξης των απαιτήσεων συνεπάγεται ότι η επιχείρηση μειώνει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες και το κόστος από ενδεχόμενο δανεισμό.
• Εάν υπάρχει αυστηρή πιστωτική πολιτική δηλ. χαμηλά υπόλοιπα απαιτήσεων στο ενεργητικό και γρήγορή είσπραξή τους τότε μειώνεται ο κίνδυνος από προβλέψεις για
• επισφαλείς απαιτήσεις.
• Η ύπαρξη χαμηλής κυκλοφοριακής ταχύτητας απαιτήσεων είναι ένδειξη διατήρησης υψηλών υπολοίπων πελατών και άλλων εμπορικών απαιτήσεων.

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Προμηθευτών

ΚΤ Προμηθευτών = Αγο𝜌𝜀𝜍 / Μέ𝜎𝜊𝜍 Ορος Προμηθευτών = φορές / έτος

• Στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών ο αριθμητής είναι το κόστος πωληθέντων.
• Υπολογίζει πόσες φορές μέσα στη χρήση εξοφλούνται (ανακυκλώνονται) οι υποχρεώσεις σε προμηθευτές, αλλά και σε γραμμάτια ή επιταγές πληρωτέες, για αγορές που έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση.
• Εκφράζει το χρονικό διάστημα από την αγορά με πίστωση μέχρι την πληρωμή της.
• Ο παρονομαστής λαμβάνει υπόψη υποχρεώσεις με ανοικτή πίστωση (προμηθευτές) αλλά και με γραμμάτια πληρωτέα ή μεταχρονολογημένες επιταγές πληρωτέες.
• Διάρκεια Υποχρεώσεων σε Προμηθευτές = 365 / ΚΤ Προμηθευτών
• Χαμηλή Κυκλοφοριακή Ταχύτητα →περισσότερος χρόνος πίστωσης (αργεί η εξόφληση των υποχρεώσεων)
• Αν υπάρχουν χρηματοδοτικές ανάγκες επιδιώκουμε την χρονική επέκταση της πίστωσης.
• Αν η ΚΤ Απαιτήσεων είναι > ΚΤ Προμηθευτών → η επιχείρηση απολαμβάνει > πίστωση σε ημέρες από αυτή που χορηγεί στους πελάτες της.
• Για την ρευστότητα αυτό είναι θετικό διότι, εισπράττει γρηγορότερα και πληρώνει αργότερα.
• Είναι σαν να γίνεται χρηματοδότηση των πελατών της από τους προμηθευτές της.

Λειτουργικός Κύκλος (Operating Cycle – Inventory Conversion Cycle)

Λειτουργικός Κύκλος = Διάρκεια Αποθεμάτων + Διάρκεια Απαιτήσεων

Είναι το άθροισμα της χρονικής διάρκεια των αποθεμάτων συν τη χρονική διάρκεια των απαιτήσεων. Ο λειτουργικός κύκλος εκφράζει τις συνολικές ημέρες από την αγορά των αποθεμάτων ως την είσπραξη των απαιτήσεων από την πώλησή τους. Μετρά δηλαδή το συνολικό χρόνο μετατροπής των αποθεμάτων σε διαθέσιμα. Στόχος είναι η μείωση του συνολικού χρόνου για να επιταχύνουμε τις ταμειακές εισροές.

Εμπορικός Κύκλος Trading Cycle or Net Cash Conversion Cycle

Εμπορικός Κύκλος = Λειτουργικός Κύκλος – Διάρκεια Προμηθευτών

Ο εμπορικός κύκλος αντιπροσωπεύει τη μέση χρονική διάρκεια κατά την οποία η επιχείρηση έχει ανάγκη χρηματοδότησης της λειτουργίας της. Η επιχείρηση έχει πληρώσει τους προμηθευτές της αλλά μένουν να εισπραχθούν οι απαιτήσεις της. Στόχος είναι η συντόμευση του εμπορικού κύκλου ώστε να περιορίζει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της & να βελτιώνει τη ρευστότητά της.

Κατάσταση Ταμειακών Ροών – ΔΛΠ 7

Σκοπός είναι η παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ιστορικές μεταβολές στα ταμειακά διαθέσιμα και στα ταμειακά ισοδύναμα. Ταμειακά ισοδύναμα: επενδύσεις που λήγουν νωρίτερα από 3 μήνες π.χ. έντοκα γραμμάτια ελληνικού δημοσίου, repos, κλπ). Καταρτίζεται με λογιστικά δεδομένα του παρελθόντος. Δεν προετοιμάζεται από το ισοζύγιο μετά τις εγγραφές προσαρμογής (τακτοποίησης) και προσδιορισμού αποτελέσματος όπως οι άλλες λογιστικές καταστάσεις. Καταρτίζεται με βάση δύο διαδοχικούς ισολογισμούς, την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, την κατάσταση διάθεσης αποτελεσμάτων και το προσάρτημα.

Οι ταμειακές ροές κατατάσσονται σε ροές από:
A. Λειτουργικές (operating) δραστηριότητες. Ανάλυση στοιχείων από την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, το κυκλοφορούν ενεργητικό και τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις
B. Επενδυτικές (investing) δραστηριότητες. Χρήση στοιχείων από το πάγιο ενεργητικό
C. Χρηματοδοτικές (financing)δραστηριότητες Ανάλυση λογαριασμών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων, καθαρής θέσεως και διανομής κερδών

Άμεσος Τρόπος: υποδεικνύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και από άλλα όργανα κατάρτισης λογιστικών προτύπων διεθνώς (FASB, IASB)
Έμμεσος Τρόπος: χρήση κυρίως από εξωτερικούς αναλυτές
Η κυριότερη διαφορά των δύο τρόπων έγκειται μόνο στο γεγονός του διαφορετικού τρόπου υπολογισμού των ταμειακών ροών από λειτουργικές δραστηριότητες, όπου και οι δύο τρόποι καταλήγουν στο ίδιο ποσό.

Πιστωτική Πολιτική

Οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται με πίστωση είτε μέσω ανοικτού λογαριασμού είτε μέσω μεταχρονολογημένων επιταγών και γραμματίων εισπρακτέων. Άρα οι επιχειρήσεις έχουν πάντα κάποια απαίτηση από τους πελάτες τους. Η πίστωση είναι κάτι το αναγκαίο αφού το ζητούν οι πελάτες τους και επιπλέον αυξάνει τον όγκο των πωλήσεων. Η πίστωση είναι στην ουσία χρηματοδότηση του πελάτη. Ταυτόχρονα η επιχείρηση θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί για την πίστωση που παράσχει στους πελάτες της. Αυτό το κόστος χρηματοδότησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην τιμή του προϊόντος καθώς και η πιθανή ζημία από επισφαλείς ή ανείσπρακτες απαιτήσεις.

Η σωστή πιστωτική πολιτική εξασφαλίζει μια κανονική και ποσοτικά επαρκή χρηματική εισροή ενώ παράλληλα μειώνει τις δανειακές ανάγκες για τη χρηματοδότηση απαιτήσεων που καθυστερούν αδικαιολόγητα να εισπραχθούν.

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Απαιτήσεων

ΚΤ απαιτήσεων = Πωλήσεις (με πίστωση) / Μέσος όρος απαιτήσεων = φορές / έτος

• Σε περίοδο ύφεσης οι τράπεζες μειώνουν τις χρηματοδοτήσεις τους οπότε οι επιχειρήσεις είτε επιμηκύνουν το χρόνο πίστωσης προς τους πελάτες είτε διακόπτουν (ή μειώνουν) την πίστωση για να περιορίσουν τον κίνδυνο από τις ανείσπρακτες απαιτήσεις.
• Δεν ικανοποιούνται όλες οι απαιτήσεις την ίδια χρονική περίοδο.
• Δεν έχουν όλοι οι πελάτες το ίδιο πιστωτικό όριο
• Η επιχείρηση οφείλει να παρακολουθεί αναλυτικά πότε ακριβώς αναμένεται να εισπράξει από κάθε πελάτη τις ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις της.
• Για αυτό το λόγο καταρτίζεται το Ισοζύγιο Ηλικίας Απαιτήσεων

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Κεφαλαίου Κίνησης

ΚΤ Κεφαλαίου Κίνησης= Πωλήσεις / Μ.Ο.Κεφαλ𝛼𝜄𝜊𝜐 Κίν𝜂𝜎𝜂𝜍 = φορές/έτος

• Πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιεί η επιχείρηση το κεφάλαιο κίνησης για να δημιουργεί έσοδα από πωλήσεις.
• Υψηλός δείκτης δείχνει Εντατική εκμετάλλευση του κεφαλαίου κίνησης, Άρα θετική συμβολή στην αποδοτικότητα της επιχείρησης, Χαμηλή τιμή Κεφαλαίου Κίνησης στον παρονομαστή, Άρα θα μπορεί να χρηματοδοτεί μελλοντικές πωλήσεις;

Αριθμοδεικτες Αποδοτικότητας Κεφαλαίων

Η ικανότητα της επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη. Σκοπός της επιχείρησης στην ελεύθερη οικονομία και σκοπός των μετόχων η επίτευξη κερδών μέσω κερδοφόρων επενδύσεων. Επενδύσεις υψηλού κινδύνου →μεγαλύτερη απόδοση ως αντιστάθμισμα. Οι μέτοχοι – επενδυτές ενδιαφέρονται να μετρούν την αποδοτικότητα της επιχείρησης και της επένδυσης που έχουν κάνει. Δυνητικοί μέτοχοι ενδιαφέρονται να αξιολογήσουν τις προοπτικές της εταιρείας και το ενδεχόμενο να επενδύσουν σε αυτή.

Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι εργαλείο για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του έργου της διοίκησης. Οι μέτοχοι θέτουν στόχους στην διοίκηση της εταιρείας και αυτή με τη σειρά της τους εξειδικεύει και τους μεταβιβάζει στα στελέχη διάμεσου της ιεραρχικής δομής. Οι στόχοι είναι ποσοτικοί, μετρήσιμοι, συγκεκριμένοι και ελέγχεται η υλοποίησή τους. Άρα οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι ένα εργαλείο μέτρησης του βαθμού επίτευξης των επιχειρησιακών στόχων.

Αποδοτικότητα Επένδυσης – Return on Investment – ROI

Αποδοτικότητα Επένδυσης= Κέρδη / Κεφάλαια

• Μας ενδιαφέρει η ποσοτική έκφραση και ανάλυση της απόδοσης ή διαφορετικά της αποδοτικότητας της επένδυσης (Return on Investment – ROI), με τη χρήση συγκεκριμένων αριθμοδεικτών.
• Πρόκειται ουσιαστικά για τη σχέση μεταξύ των κερδών και του επενδυμένου κεφαλαίου σε μια επιχείρηση.
• Η σχέση αυτή φανερώνει πόσα κέρδη απέδωσε ένα συγκεκριμένο ύψος κεφαλαίων, το οποίο έχει δεσμεύσει και χρησιμοποιεί η επιχείρηση.

Αποδοτικότητα Συνολικών Κεφαλαίων – ΑΣΚ (Return on Assets)

Αποδοτικότητα Συνολικών Κεφαλαίων= 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚺ύ𝛎𝛐𝛌𝛐 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋𝛐ύ Χ100

• Η ΑΣΚ μετρά την αποδοτικότητα (την ικανότητα δημιουργίας κερδών) του συνόλου των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται στην επιχείρηση, δηλαδή των Ιδίων και των Ξένων Κεφαλαίων (υποχρεώσεων).
• Ονομάζεται και Αποδοτικότητα του Ενεργητικού, καθώς το ενεργητικό χρηματοδοτείται από το σύνολο των Ιδίων και Ξένων Κεφαλαίων.
• Ενεργητικό=Παθητικό=Ίδια Κεφάλαια + Υποχρεώσεις= Ίδια Κεφάλαια + Ξένα Κεφάλαια
• Εξετάζει το πόσο επικερδώς εκμεταλλεύεται η επιχείρηση το ενεργητικό της.
• Μια αποδοτικότητα ύψους 10% σημαίνει πως μια επένδυση ύψους 100 € έδωσε κέρδη 10 €. Είναι ένας εύκολος, περιεκτικός δείκτης & χρησιμοποιείται ευρύτατα.
• Ο δείκτης αυξάνεται με την αύξηση των κερδών ενώ διατηρούνται σταθερά τα κεφάλαια
• Ο δείκτης αυξάνεται με μείωση των κεφαλαίων και αμετάβλητα τα κέρδη
• Τα κέρδη μπορούν να αυξηθούν με την αύξηση των πωλήσεων ή την αύξηση των τιμών των προϊόντων χωρίς όμως να αυξηθεί το κόστος τους
• Η μείωση των απασχολουμένων κεφαλαίων δεν είναι πάντα δυνατή.
• Ο δείκτης αποδοτικότητας μειώνεται με: μείωση κερδών ή αύξηση των κεφαλαίων, χωρίς ανάλογη αύξηση των κερδών, Την πραγματοποίηση επενδύσεων από την αύξηση των κεφαλαίων σε πάγιες εγκαταστάσεις μη αμέσου αποδόσεως
• Αύξηση κεφαλαίων μπορεί να προέλθει από: εισφορές των μετόχων για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, από τη μη διανομή κερδών και επομένως από την αύξηση των αποθεματικών, Από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων, Από καθαρό δανεισμό

Αποδοτικότητας Καθαρού Ενεργητικού (Return on Net Assets) (ROCE)

Αποδοτικότητα Καθαρού Ενεργητικού = 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝜺𝝆𝜹𝜼 / 𝚰𝚱+𝚳𝚼 𝛘 𝟏𝟎𝟎
ή
Αποδοτικότητα Καθαρού Ενεργητικού= 𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋ό −𝚩𝚼 χ 100

• Ως επενδυμένα κεφάλαια θα πρέπει να θεωρούνται όσα είναι δεσμευμένα στην επιχείρηση μακροπρόθεσμα, δηλαδή τα ίδια κεφάλαια και οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις.
• Δεν θα πρέπει να λογίζονται ως επένδυση τα βραχυπρόθεσμα στοιχεία του παθητικού. Ο λόγος είναι ότι οι επενδύσεις και οι αποδόσεις της επιχείρησης βασίζονται κυρίως στα μακροπρόθεσμα κεφάλαιά της, ενώ η βραχυχρόνια χρηματοδότηση εξυπηρετεί τις τρέχουσες λειτουργικές της ανάγκες.
• Άρα θα πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα στο συνολικό ενεργητικό (assets) ή συνολικά απασχολούμενα κεφάλαια (gross capital employed) και στο καθαρό ενεργητικό (net assets) ή αλλιώς καθαρά απασχολούμενα κεφάλαια (net capital employed).

Σύνθετος αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Συνολικών Κεφαλαίων

ΑΣΚ = (𝚱𝛂𝛉𝛂𝛒𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ (𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓 /𝚺ύ𝛎𝛐𝛌𝛐 𝚬𝛎𝛆𝛒𝛄𝛈𝛕𝛊𝛋𝛐ύ)
ή
(αποδοτικότητα πωλήσεων (Sales margin) ή Καθαρό Περιθώριο Κέρδους) χ Κυκλοφοριακή Ταχύτητα (ΚΤ) του Ενεργητικού (Assets Turnover)

• Πολλαπλασιάζω και διαιρώ ταυτόχρονα με τις πωλήσεις
• Η αποδοτικότητα πωλήσεων εκφράζει την ικανότητα των πωλήσεων να αποδίδουν κέρδη, ενώ η κυκλοφοριακή ταχύτητα του ενεργητικού εκφράζει την ικανότητα του να
  επιτυγχάνει έσοδα από πωλήσεις.
• Η αποδοτικότητα συνολικών κεφαλαίων αυξάνει όσο αυξάνεται το περιθώριο κέρδους ανά μονάδα πωλήσεων και όσο αυξάνουν οι πωλήσεις με σταθερό το μέγεθος των συνολικών κεφαλαίων.
• Επομένως η αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων καθορίζεται από την ικανότητα της επιχείρησης για τον προσπορισμό κερδών & από την αποτελεσματικότητα του τρόπου χρησιμοποίησης των κεφαλαίων της.

Μικτό Περιθώριο Κέρδους (Gross Sales Margin)

Μικτό Περιθώριο Κέρδους=(𝚳𝛊𝛋𝛕𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ 100

• Εκφράζει το ποσοστό των μικτών κερδών επί των πωλήσεων
• Ο δείκτης του μικτού περιθωρίου κέρδους είναι πολύ σημαντικός για την αξιολόγηση της επιχείρησης.
• Ένα υψηλό μικτό περιθώριο κέρδους εκφράζει τη δυνατότητα της επιχείρησης να καλύπτει τα λειτουργικά της κόστη με ευκολία.
• Ένα χαμηλό μικτό περιθώριο κέρδους (λόγω χαμηλών τιμών πώλησης) αποσκοπεί στην αύξηση των πωλήσεων και του μεριδίου αγοράς από τον ανταγωνισμό.
• Σε ανταγωνιστικούς κλάδους της οικονομίας αναγκαστικά τα περιθώρια κέρδους διατηρούνται χαμηλά και οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αυξάνουν την κερδοφορία τους με εντατικότερη εκμετάλλευση του ενεργητικού τους.
• Σε μονοπωλιακούς και ολιγοπωλιακούς κλάδους της οικονομίας τα περιθώρια κέρδους είναι υψηλότερα.

Λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους

Λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους = (𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 𝚷𝛒𝛐 𝚽ό𝛒𝛚𝛎 𝛋𝛂𝛊 𝚻ό𝛋𝛚𝛎 / 𝚷𝛚𝛌𝛈𝛔𝛆𝛊𝛓) χ100

• Εναλλακτικά του Μεικτού Περιθωρίου Κέρδους μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Λειτουργικό περιθώριο κέρδους.
• Τα λειτουργικά κέρδη προκύπτουν αν από τις πωλήσεις αφαιρέσουμε το σύνολο των εξόδων λειτουργίας της επιχείρησης (Κόστος πωληθέντων, έξοδα διοίκησης, διάθεσης, έρευνας & ανάπτυξης).
• Τα λειτουργικά κέρδη ονομάζονται και Κέρδη Προ Φόρων και Τόκων (Earnings before Interest and Tax – EBIT).

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού (Assets Turnover)

Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού (Assets Turnover) = πωλήσεις / σύνολο ενεργητικού

• Μετρά το πόσο αποτελεσματικά, σε όρους πωλήσεων, απασχολούνται τα συνολικά κεφάλαια της επιχείρησης.
• Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης τόσο πιο εντατικά και αποτελεσματικά έχει χρησιμοποιηθεί το ενεργητικό για να επιτευχθούν έσοδα από πωλήσεις.
• Ο δείκτης αυτός μπορεί να αναλυθεί στον δείκτη: Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Πάγιου Ενεργητικού και Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Κυκλοφορούντος Ενεργητικού

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity)

Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων (ΑΙΚ)= (𝚱𝛂𝜽𝜶𝝆𝜶 𝚱𝜺𝝆𝜹𝜼 / 𝚰𝜹𝜾𝜶 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝜾𝜶) χ 100

• Αποτελεί μέτρο της εμπιστοσύνης των ιδιοκτητών της επιχείρησης (μετόχων ή εταίρων) και της ικανοποίησής τους από την τοποθέτηση των χρημάτων τους.
• Χρησιμοποιείται για να αξιολογήσουν οι μέτοχοι πόσο συμφέρουσα για αυτούς είναι η επένδυση που πραγματοποίησαν.
• Ο ορθολογικός επενδυτής συγκρίνει και βρίσκει την πιο συμφέρουσα για αυτόν επένδυση που θα του δίνει τη μεγαλύτερη αποδοτικότητα με τον μικρότερο κίνδυνο.
• Μια εταιρεία με χαμηλό δείκτη ΑΙΚ που διαπραγματεύεται η τιμή της στο χρηματιστήριο εμπνέει μικρή εμπιστοσύνη και οι επενδυτές θα θελήσουν να πουλήσουν και προφανώς θα υπάρξει πτώση της τιμής της.

Χρηματοοικονομική Μόχλευση

• Η χρηματοοικονομική μόχλευση δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερο το ενεργητικό από τα Ίδια Κεφάλαια.
• Εκφράζει τη συνολική αξία του ενεργητικού που διαθέτει η επιχείρηση για κάθε 1 ευρώ χρηματοδότησης από τους μετόχους.
• Όσο μεγαλύτερος ο δείκτης χρηματοοικονομικής μόχλευσης τόσο μικρότερη η συμμετοχή των Ιδίων κεφαλαίων και επομένως τόσο μεγαλύτερη η παρουσία υποχρεώσεων (μεγάλος δείκτης → μεγάλες ξένες υποχρεώσεις).
• ΑΙΚ = ΑΣΚ χ Χρηματοοικονομική Μόχλευση

Επενδυτικοί αριθμοδείκτες

Ενδιαφέρουν τους μετόχους που έχουν επενδύσει σε μια εταιρεία μέσω απόκτησης μετοχών ή τους δυνητικούς μετόχους που εξετάζουν το ενδεχόμενο αγοράς μετοχών. Προσέχουμε την αποδοτικότητα & κερδοφορία ειδικά των Ιδίων Κεφαλαίων καθώς και την μερισματική πολιτική της επιχείρησης.

Οι επενδυτές περιμένουν ότι μια επιχείρηση που έχει καταβάλλει τακτικά μερίσματα θα αυξάνει σταθερά αυτές τις πληρωμές όσο αυξάνονται τα κέρδη. Τα μερίσματα σπάνια περικόπτονται, εκτός και αν η επιχείρηση υποστεί σημαντικές συνεχείς ζημιές. Τα διευθυντικά στελέχη δεν αυξάνουν τα μερίσματα παρά μόνο αν νιώθουν βεβαιότητα ότι αυτά μπορούν να διατηρηθούν.

Η ανακοίνωση μιας αύξησης μερίσματος αποτελεί καλή είδηση για τους μετόχους, οι οποίοι συμπεραίνουν πως τα διευθυντικά στελέχη νιώθουν σιγουριά για το μέλλον. Οι επαναγορές μετοχών τυγχάνουν ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης. Όταν οι μέτοχοι πουλάνε τις μετοχές, φορολογούνται με τους συντελεστές φορολόγησης υπεραξίας κεφαλαίου, οι οποίοι είναι γενικά χαμηλότεροι, συχνά δε αρκετά χαμηλότεροι, από τους συντελεστές φορολόγησης των μερισμάτων.

Ονομαστική τιμή της μετοχής (nominal value per share)

Ονομαστική Τιμή Μετοχής= 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘𝛊𝛋ό 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝛊𝛐 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘ών

Αν το μετοχικό κεφάλαιο της ΥΨΙΛΟΝ ΑΕ αξίας 50.000 € αποτελείται από 10.000 μετοχές, να υπολογιστεί η ονομαστική τιμή της μετοχής.

Ονομαστική Τιμή Μετοχής=50.000 / 10.000 = 5

Λογιστική Αξία Μετοχής (Accounting or Book Value per share)

Λογιστική Αξία Μετοχής= Ί𝜹𝜾𝜶 𝚱𝛆𝛗𝛂𝛌𝛂𝛊𝜶 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝚳𝛆𝛕𝛐𝛘ώ𝛎

• Η λογιστική αξία της μετοχής ή εσωτερική της αξία
• Το μέγεθος που προσδιορίζει με λογιστικούς όρους την αξία του συνόλου των μετοχών στο τέλος κάθε χρήσης είναι το Ίδιο Κεφάλαιο.
• Το Ίδιο κεφάλαιο – συνολικά κεφάλαια της επιχείρησης.
• Η Λογιστική αξία > την ονομαστική τιμή διότι τα Ίδια Κεφάλαια = Μετοχικό Κεφάλαιο+ διάφορα αποθεματικά που έχουν σχηματιστεί + συναλλαγματικές διαφορές+ κέρδη εις νέον.
• Η μόνη περίπτωση που η Λογιστική αξία της μετοχής < Ονομαστική Τιμή, είναι η εταιρεία να παρουσιάζει συσσωρευμένες ζημιές που μειώνουν τα συνολικά Ίδια Κεφάλαια και να γίνονται < μετοχικού κεφαλαίου.
• Η λογιστική αξία δεν είναι αξιόπιστη μέθοδος αποτίμησης μετοχών διότι βασίζεται σε παρελθόντα δεδομένα Ισολογισμού και δεν λαμβάνει υπόψη μελλοντική κερδοφορία και προοπτικές της.

Χρηματιστηριακή τιμή Μετοχής

Χρηματιστηριακή Αξία= Χρηματιστηριακή Τιμή χ Αριθμός Μετοχών

• Εισηγμένες επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο Αξιώ
• Η χρηματιστηριακή τιμή της μετοχής (market value per share)
• Η χρηματιστηριακή τιμή είναι ένας αντικειμενικός τρόπος αποτίμησης της μετοχής και κατ’ επέκταση της επιχείρησης, διότι διαμορφώνεται από την ίδια την αγορά.
• Η χρηματιστηριακή τιμή προεξοφλεί τις προσδοκίες για μελλοντικές αποδόσεις της επιχείρησης.
• Η χρηματιστηριακή αξία ή κεφαλαιοποίηση (capitalization)
• Η κεφαλαιοποίηση εκφράζει τη συνολική αγοραία αξία της επιχείρησης, η οποία όμως μεταβάλλεται διαρκώς με κάθε μεταβολή της τιμής.
• θετικές προσδοκίες η τιμή της μετοχής > από την τρέχουσα λογιστική αξία
• αρνητικές προσδοκίες η τιμή της μετοχής < από την τρέχουσα λογιστική αξία

Χρηματιστηριακή τιμή προς λογιστική αξία μετοχής (price to book value – P/BV)

𝑷 / 𝑩𝑽 = 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝚻𝛊𝛍𝜼 / 𝚲𝛐𝛄𝛊𝛔𝛕𝛊𝛋𝛈 𝚨𝛏𝛊α

Να υπολογιστεί ο δείκτης P/BV όταν η χρηματιστηριακή τιμή είναι 15 και η λογιστική αξία της μετοχής είναι 9.
𝑃 / 𝐵𝑉 = 15 / 9 =1,67 φορές

• Αυτός ο δείκτης δείχνει πόσες φορές την λογιστική της αξία διαπραγματεύεται η μετοχή στο χρηματιστήριο.
• Αποτελεί ένδειξη αν είναι υπερτιμημένη ή υποτιμημένη.

Κέρδη ανά μετοχή (Earnings per share)

Κέρδη ανά μετοχή (ΚΑΜ)= 𝚱𝛂𝛉𝜶𝝆𝜶 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝛍𝛆𝛕𝛐𝝌ών

• Εκφράζουν την αξία των κερδών που αντιστοιχούν σε μια μετοχή.
• Αποτελούν σημαντική ένδειξη κερδοφορίας για τους επενδυτές.
• Όσο μεγαλύτερα τα κέρδη τόσο πιο ικανοποιημένοι είναι οι επενδυτές.

Πολλαπλασιαστής κερδών P/E ratio – Price to Earnings Ratio

𝑷 / 𝑬 = 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝚻𝛊𝛍𝜼 / 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 𝛂𝛎𝛂 𝛍𝛆𝛕𝛐𝛘ή

• Ο πιο γνωστός δείκτης αποτίμησης είναι η χρηματιστηριακή τιμή προς τα κέρδη ανά μετοχή, ή Price to Earnings ratio.
• Ονομάζεται και Πολλαπλασιαστής Κερδών (Price to Earnings multiple)
• Ο δείκτης Ρ/Ε γίνεται αντιληπτός ως ένας δείκτης επανείσπραξης του επενδυμένου κεφαλαίου.
• Αν υποτεθεί ότι η εταιρεία διανέμει κάθε χρόνο όλα τα κέρδη της ως μέρισμα, ένας λόγος Ρ/Ε = 6 υποδηλώνει ότι ο επενδυτής θα πάρει πίσω τα χρήματά του σε 6 χρόνια, οπότε Ρ/Ε=6 είναι καλύτερο από Ρ/Ε=10

Να υπολογιστεί ο δείκτης P/E της ΥΨΙΛΟΝ ΑΕ, έχοντας υπόψη ότι η χρηματιστηριακή τιμή της = 15€ και τα ΚΑΜ =2,5

𝑃 / 𝐸 = 15 / 2,5 = 6 φορές

• Προοπτική μελλοντικών κερδών. Πόσες φορές κάποιος επενδυτής πληρώνει τα ετήσια κέρδη της ελπίζοντας ότι αυτά θα συνεχίσουν τα επόμενα χρόνια.
• Για αυτό ονομάζεται και πολλαπλασιαστής κερδών.
• Αν Ρ/Ε =6 υποδηλώνει πως ο επενδυτής πλήρωσε 6 φορές τα κέρδη ανά μετοχή, με την πεποίθηση ότι η επιχείρηση θα συνεχίσει να έχει το ίδιο μέγεθος κερδών για τα επόμενα 6 χρόνια.
• Αντίστοιχα μια τιμή Ρ/Ε=10 υποδηλώνει πως η επιχείρηση θα συνεχίσει να έχει το ίδιο μέγεθος κερδών ανά μετοχή για τα επόμενα 10 χρόνια, που είναι ασφαλώς προτιμητέο.
• Υψηλό Ρ/Ε μπορεί να σημαίνει: Ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης και κερδοφορίας ή αντίθετα ότι Η τιμή της μετοχής είναι υπερτιμημένη
• Χαμηλό Ρ/Ε μπορεί να σημαίνει: Χαμηλές προσδοκίες για μελλοντικά κέρδη ή αντίθετα ότι Η τιμή της μετοχής της είναι υποτιμημένη
• Κριτήριο για να αναγνωρίζουν οι επενδυτές υπερτιμημένες ή υποτιμημένες μετοχές είναι η σύγκριση του Ρ/Ε της εταιρείας με τον αντίστοιχο του κλάδου. Αν ο λόγος P/E της εταιρείας < P/E του κλάδου → υπάρχει πιθανότητα η μετοχή να είναι υποτιμημένη → πιθανόν να ανέβει στο μέλλον → κίνητρο για αγορά μετοχών. Αν ο λόγος Ρ/Ε της εταιρείας > Ρ/Ε του κλάδου → υπάρχει πιθανότητα η μετοχή να είναι υπερτιμημένη →πιθανόν να πέσει ώστε να συγκλίνει με αυτόν του κλάδου.

Μέρισμα ανά μετοχή (dividend per share)

Μέρισμα ανά μετοχή(ΜΑΜ)= 𝚳𝛆𝛒𝛊𝛔𝛍𝛂𝛕𝛂 / 𝚨𝛒𝛊𝛉𝛍ό𝛓 𝝁𝜺𝝉𝝄𝝌ών

Παράδειγμα: Καθαρά Κέρδη=25.000 €, παρακράτηση για αποθεματικά=10.000 € και διανεμόμενα μερίσματα = 15.000. Αριθμός μετοχών=10.000
ΜΑΜ=15000 / 10000 = 1,5 €/μετοχή.
Ο μέτοχος που κατέχει 4.000 μετοχές σε σύνολο 10.000 θα λάβει συνολικό μέρισμα 6.000 € (4000 χ 1,5 €/μετοχή). Ο δείκτης δεν ενδείκνυται για συγκρίσεις ανάμεσα σε διαφορετικές εταιρείες γιατί ο αριθμός των μετοχών είναι διαφορετικός για κάθε εταιρεία

Μερισματική απόδοση (dividend yield)

Μερισματική απόδοση= 𝚳𝛆𝛒𝛊𝛔𝛍𝛂 𝛂𝛎𝛂 𝛍𝜺𝝉𝝄𝝌𝜼 / 𝚾𝛒𝛈𝛍𝛂𝛕𝛊𝛔𝛕𝛈𝛒𝛊𝛂𝛋𝛈 𝝉𝜾𝝁𝜼

Εκφράζει την απόδοση που απολαμβάνει ο επενδυτής για τις μετοχές που κατέχει και με βάση τα μερίσματα που εισπράττει.

Να υπολογιστεί η μερισματική απόδοση αν το μέρισμα ανά μετοχή (ΜΑΜ)=1,5€ και η τιμή της μετοχής=15 €.
Μερισματική απόδοση= 1,5 / 15 =0,1 ή 10%

Αριθμοδείκτης ποσοστού διανεμόμενων κερδών

Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών= 𝚳𝛆𝛒𝜾𝝈𝝁𝜶𝝉𝜶 / 𝚱𝛂𝛉𝛂𝛒𝛂 𝚱𝛆𝛒𝛅𝛈 ή 𝚳𝚨𝚳 / 𝚱𝚨𝚳

Απεικονίζει το ποσοστό των καθαρών κερδών που διανέμεται ως μέρισμα της χρήσης και αποτελεί έκφραση της μερισματικής πολιτικής της επιχείρησης.

Να υπολογιστεί το ποσοστό των διανεμόμενων κερδών αν το μέρισμα ανά μετοχή είναι (ΜΑΜ)=1,5 € και τα κέρδη ανά μετοχή (ΚΑΜ)=2,5 €:
Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών=1,5 / 2,5 = 0,6 ή 60% διανέμει δηλαδή 60% των καθαρών κερδών της.

Ποσοστό διανεμόμενων κερδών (Payout Ratio)

Ποσοστό διανεμόμενων κερδών = (Καταβληθέντα Μερίσματα (cash) / Καθ𝛼𝜌𝛼 Κέρδη Χρήσης) χ 100

Δείχνει το ποσοστό των καταβληθέντων μερισμάτων σε σχέση με τα καθαρά κέρδη

Αριθμοδείκτες Δομής Κεφαλαίων (Capital structure ratios)

Αποκαλύπτουν τη σύνθεση των κεφαλαίων της επιχείρησης και την προέλευση των πηγών χρηματοδότησης. Πλεονεκτήματα από την παρουσία ξένων κεφαλαίων (υποχρεώσεων) είναι ότι συμβάλλουν στη μεγέθυνση του ενεργητικού, συμβάλλουν στην κερδοφορία, συμβάλλουν στην αύξηση της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μέσω της χρηματοοικονομικής μόχλευσης.

Υποχρεώσεις από ύπαρξη ξένων κεφαλαίων: Αποπληρωμή πίστωσης και καταβολή τόκων σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Εάν υπάρχει υψηλό ποσοστό ξένων κεφαλαίων στο παθητικό τότε: κίνδυνος αδυναμίας εξόφλησης μέρους ή όλων των υποχρεώσεων, αναγκαστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων, απώλεια ελέγχου της επιχείρησης από πλευράς μετόχων προς όφελος πιστωτών, πιθανή χρεωκοπία.

Ίδια προς Συνολικά Κεφάλαια (ή δείκτης αυτονομίας)

Ίδια κεφάλαια / Σύνολο Ενεργητικού = %

Εκφράζει το ποσοστό που η ΚΘ καλύπτει το σύνολο του ενεργητικού. Υψηλό ποσοστό σημαίνει ασφάλεια για πιστωτές και μετόχους.

Ξένα προς Συνολικά Κεφάλαια

Συνολικές υποχρεώσεις / Σύνολο Ενεργητικού = %

Εκφράζει το ποσοστό των υποχρεώσεων στο σύνολο του ενεργητικού. Υψηλό ποσοστό επιβάρυνσης δημιουργεί ερωτήματα αν η επιχείρηση μπορεί να ανταπεξέλθει και αμφιβολίες για τη βιωσιμότητά της.

Δείκτης επάρκειας κερδών προ φόρων και τόκων στην κάλυψη των εξόδων από τόκους

Κέρδη προ φόρων και τόκων (EBIT) / Τό𝜅𝜊𝜄 𝜀𝜉𝜊𝛿α

Ξένα κεφάλαια προς Ίδια Κεφάλαια

Ξένα Κεφάλαια / Ί𝛿𝜄𝛼 Κεφάλαια

Δείχνει την αναλογία των δύο μεγεθών.

• Αν ΞΚ/ΙΚ=2 τότε η επιχείρηση στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα ξένα κεφάλαια
• Αν ΞΚ/ΙΚ=1 τότε τα δύο μεγέθη είναι ίσα
• Αν ΞΚ/ΙΚ<1 τότε η επιχείρηση βασίζεται για τη χρηματοδότησή της στα δικά της κεφάλαια. Οι πιστωτές έχουν εξασφάλιση από την ύπαρξη σημαντικών ιδίων κεφαλαίων.

ΞΚ προς χρηματιστηριακή αξία (κεφαλαιοποίηση της εταιρείας)

Ξένα Κεφάλαια / Χ𝜌𝜂𝜇𝛼𝜏𝜄𝜎𝜏𝜂𝜌𝜄𝛼𝜅𝜂 Αξία

Για τις εισηγμένες εναλλακτικός δείκτης. Τα ίδια κεφάλαια εκφράζονται σε όρους τρεχουσών τιμών αγοράς (χρηματιστηριακή Αξία=σύνολο μετοχών επί την τρέχουσα τιμή τους)και όχι σε όρους ιστορικού κόστους.

Επιπλέον ενσωματώνονται οι προσδοκίες για μελλοντικά κέρδη και ταμειακές ροές που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων στο μέλλον. Αυτό βέβαια αποτελεί και μειονέκτημα του δείκτη (λόγω πιθανής υπερτίμησης μετοχών ή φιλόδοξων προσδοκιών).

Δείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης

Δείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης = Ενεργητικό / Ί𝛿𝜄𝛼 Κεφάλαια

190000/90000 =1,1 φορές
δηλαδή τα ξένα κεφάλαια είναι 1,1 φορές μεγαλύτερα από τα ίδια κεφάλαια

Όσο μεγαλύτερος ο ΔΧΜ τόσο μεγαλύτερη η παρουσία ξένων κεφαλαίων στο ενεργητικό της επιχείρησης. Για να έχει θετική επίπτωση η χρηματοοικονομική μόχλευση στην αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων θα πρέπει το κόστος των ξένων κεφαλαίων (επιτόκιο) < από τη συνολική αποδοτικότητα της επιχείρησης. Δηλαδή θα πρέπει Κόστος Ξένων Κεφαλαίων < αποδοτικότητα Ενεργητικού (ΑΣΚ).

Δείκτης Βαθμού Παγιοποίησης

Δείκτης Βαθμού Παγιοποίησης = Πάγιο Ενεργητικό / Σύνολο Ενεργητικού

Δείχνει το ποσοστό των παγίων στο σύνολο του ενεργητικού. Μια επιχείρηση με υψηλό βαθμό παγιοποίησης σημαίνει πως είναι εντάσεως παγίου κεφαλαίου, όπως είναι οι επιχειρήσεις βαριάς βιομηχανίας.
Μια επιχείρηση με χαμηλό ποσοστό παγιοποίησης σημαίνει ότι μπορεί:

• Να είναι εντάσεως εργασίας, με λίγα πάγια και πολλά στοιχεία ενεργητικού
• Τα πάγιά της να έχουν αποσβεσθεί σε σημαντικό βαθμό και να μην έχουν αντικατασταθεί
• Να επιλέγει την ενοικίαση και το leasing, αντί να κατέχει ιδιόκτητα πάγια

Υγιής χρηματοδοτική δομή είναι όταν το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται αποκλειστικά από κεφάλαια μακροπρόθεσμης διάρκειας δηλ. από ΙΚ και ΜΥ (μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις). Τα πάγια που έχουν ωφέλιμη ζωή πολλών ετών, ρευστοποιούνται σταδιακά στη διάρκεια των ετών μέσω των αποσβέσεων, και με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν στην ταμειακή ροή της επιχείρησης και στην αποπληρωμή των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων. Επομένως το πάγιο ενεργητικό θα πρέπει να χρηματοδοτείται από κεφάλαια που έχουν την ίδια ή και μεγαλύτερη διάρκεια από αυτό.

Αριθμοδείκτης κάλυψης Παγίου Ενεργητικού

Αριθμοδείκτης κάλυψης Παγίου Ενεργητικού= (ΙΚ+ΜΥ) / Πάγιο Ενεργητικό > 1

• Εάν ο δείκτης >1 τότε το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται πλήρως με κεφάλαια μακράς διάρκειας.
• Εάν ο δείκτης < 1 τότε το πάγιο ενεργητικό καλύπτεται μερικώς και από βραχυχρόνιες υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει απουσία κεφαλαίου κίνησης και πιθανά προβλήματα ρευστότητας

Εταιρική αποτυχία

Πτώχευση είναι η νομική κατάσταση στην οποία μεταπίπτει έμπορος ή εμπορική επιχείρησης όταν «μόνιμα και ολοσχερώς» αδυνατεί να ικανοποιήσει τους δανειστές ή άλλους οφειλέτες. Δεν υπάρχει σύμπτωση απόψεων διότι η κάθε χώρα έχει διαφορετικό νομικό πλαίσιο και ο κάθε ερευνητής αποδίδει την έννοια της πτώχευσης με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τους παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωσή της.

Αφερεγγυότητα (insolvency). Υποδηλώνει έλλειψη ρευστότητας (κατάσταση κατά την οποία η επιχείρηση δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ληξιπρόθεσμες και απαιτητές υποχρεώσεις της με τα άμεσα διαθέσιμα χρηματικά της μέσα. Εάν η αφερεγγυότητα γίνει καθολική (γενική) και μόνιμη τότε μπορεί να ταυτιστεί με την πτώχευση.

Χρηματοοικονομική αποτυχία (financial distress) είναι όταν το κόστος του κεφαλαίου από ένα επενδυτικό σχέδιο υπερβαίνει την επιτευχθείσα απόδοσή της.

Η αθέτηση υποχρεώσεων προς τους πιστωτές (default) στα χρηματοοικονομικά εμφανίζεται όταν ένας οφειλέτης δεν έχει εκπληρώσει το χρέος για το οποίο ήταν υποχρεωμένος.

Η νομική πτώχευση (legal bankruptcy) υποδηλώνει τη νομική διαπίστωση που επιβάλλει την δικαστική εποπτεία σε εκείνες τις οικονομικές υποθέσεις που είναι αφερέγγυες (insolvent) ή σε αθέτηση (default).

Λόγοι και συμπτώματα επιχειρηματικής αποτυχίας

• Η άσχημη προσαρμογή στο περιβάλλον (αδυναμία διαφοροποίησης, σταδιακή μείωση πωλήσεων, φάση συρρίκνωσης)
• Η απουσία εσωτερικού ελέγχου (ιδιαίτερα σε επιχειρήσεις που είτε αναπτύσσονται με μεγάλη ταχύτητα είτε αναπτύσσονται μέσω εξαγορών / συγχωνεύσεων)
• Η υπερβολική ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου (ιδιαίτερα όταν οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε επεκτατικές κινήσεις όπως είναι οι συγχωνεύσεις ή η εισαγωγή κάποιου νέου προϊόντος χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη διαθεσιμότητα των πόρων).
• Ορισμένοι ανεξέλεγκτοι παράγοντες (κυβερνητικές πολιτικές, τεχνολογικές εξελίξεις, φυσικές καταστροφές – μπορούν να προβλεφθούν αν υπάρχει σχετική πρόνοια εκ μέρους της επιχείρησης).
• Συνδυασμός των προηγούμενων

Αίτια πιθανής οικονομικής κρίσης/ χρεωκοπίας επιχειρήσεων

• Χαμηλά και φθίνοντα αποτελέσματα
• Άστοχη επιχειρησιακή διαφοροποίηση
• Είσοδος σε άγνωστους τομείς ή αδυναμία εξόδου από ζημιογόνους τομείς
• Άνισος ανταγωνισμός από εισαγόμενα προϊόντα στην παραδοσιακή αγορά της επιχείρησης
• Συνεχώς διαβρωμένη κεφαλαιακή δομή
• Δυσκολίες στον έλεγχο νέων ή γεωγραφικά απομακρυσμένων δραστηριοτήτων
• Υπερβολικός δανεισμός σε σχέση με τα ίδια κεφάλαια
• Αδυναμία ελέγχου των δαπανών κατά την εκτέλεση ανειλημμένων έργων
• Ανεπαρκής έλεγχος της ρευστότητας
• Μη έγκαιρη διακοπή ήδη ή πιθανώς ζημιογόνων δραστηριοτήτων
• Δυσμενείς αναπροσαρμογές σε ήδη υλοποιούμενα συμβόλαια

Τρόποι αντιμετώπισης οικονομικής δυσπραγίας

Ακόμη και ένα βήμα πριν την χρεωκοπία υπάρχουν διέξοδοι εάν η διοίκηση επιθυμεί και πιστεύει στη σωτηρία της επιχείρησης.
Πιθανές ενέργειες:

1. Αξιοποίηση υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων
   o Αναζήτηση χρηματοδότησης με εγγυήσεις τα υπάρχοντα περιουσιακά
   στοιχεία.
   o Πώληση ενός μη κερδοφόρου τομέα της εταιρείας και εάν χρειαστεί και ενός
   κερδοφόρου τομέα
   o Ρευστοποίηση όλων των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων και τοποθέτηση
   των χρημάτων στην παραγωγική διαδικασία
2. Αναδιοργάνωση της εταιρείας
   o Εφαρμογή νέας στρατηγικής
   o Μετακίνηση ή και απομάκρυνση των στελεχών που οδήγησαν την εταιρεία σε κίνδυνο
   o Πίεση στους προμηθευτές για παρατάσεις πληρωμών ή και αναδιοργάνωση των πληρωμών
   o Συγχώνευση με άλλη εταιρεία ή πώληση μεγάλου μεριδίου της επιχείρησης
3. Διαφοροποίηση σχέσεων με τους δανειστές
   o Διαπραγμάτευση επέκτασης του χρόνου αποπληρωμής των δανείων.
   o Αναδιοργάνωση του δανειακού χαρτοφυλακίου
   o Πίεση για συμβιβασμό με εξασφάλιση χαμηλότερου τελικού ποσού

Εκτίμηση βιωσιμότητας και πρόβλεψη εταιρικής αποτυχίας: πηγές πληροφοριών

1. Οι δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης
o Σύγκριση αριθμοδεικτών με πρότυπα λειτουργίας ή τιμές προηγούμενων περιόδων (τάση, εξέλιξη), σύγκριση με άλλες μονάδες, ή με κλάδο.
o Καταστάσεις ταμειακών ροών, βραχυπρόθεσμος ταμειακός προϋπολογισμός
o Τυποποίηση κάποιων τεστ με εμπειρική επαλήθευση για πρόβλεψη επικείμενης πτώχευσης

2. Οι τιμές των μετοχών ή των ομολογιών της επιχείρησης στο χρηματιστήριο καθώς και η αξιολόγησή τους (rating) από ειδικούς χρηματιστηριακούς οργανισμούς (Standard and Poors, Moody’s, ICAP) για τις εισηγμένες.

3. Ανάλυση επιχειρηματικής στρατηγικής.
o Θέση μονάδας στην αγορά & τους πιθανούς ανταγωνιστές της
o Σχετικό κόστος λειτουργίας, αύξηση δυναμικότητας του κλάδου, ικανότητα διοίκησης

4. Τράπεζες & ειδικά γραφεία αξιολόγησης πιστωτικής ικανότητας Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες πηγές όταν η επιχείρηση για την οποία ενδιαφερόμαστε δεν είναι στο χρηματιστήριο ή δεν δημοσιεύει χρηματοοικονομικές καταστάσεις ελεγμένες από ανεξάρτητους ορκωτούς λογιστές.

Μέθοδοι πρόβλεψης χρεωκοπίας

Η πτώχευση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση του οικονομικού συστήματος της εποχής μας. Τα αίτια μπορεί να είναι:
Μικροοικονομικής υφής:
o Μη επιτυχημένος ή ανύπαρκτος προγραμματισμός
o Ελλιπής οργάνωση, κακοδιαχείριση, κακή διοίκηση, έλεγχος, κλπ
Μακροοικονομικής υφής:
o Υψηλά επιτόκια δανείων
o Πληθωρισμός
o Ισχυρός ανταγωνισμός νέων επιχειρήσεων
o Εξέλιξη των τεχνικών παραγωγής
Μέθοδοι πρόβλεψης χρεωκοπίας: αρχικές προσεγγίσεις
Η μέθοδος των “5 C” (character, capacity, capital, conditions, coverage)
Η μέθοδος «LAPP» (liquidity, activity, profitability, potential)
Η μέθοδος των “Creditmen”

Το υπόδειγμα «Z-Score» του Altman

Είναι μια γραμμική ανάλυση στην οποία πέντε δείκτες είναι αντικειμενικά σταθμισμένοι και αθροίζονται ώστε να καταλήξουμε σε μια συνολική βαθμολογία που γίνεται η βάση για την ταξινόμηση των επιχειρήσεων στις δύο ομάδες που είναι εκ των προτέρων ορισμένες. Ο Altman χρησιμοποίησε 22 χρημ/κούς δείκτες εταιρειών (πριν από την πτώχευση) που ταξινομήθηκαν σε 5 κατηγορίες:
Ρευστότητα (liquidity)
Αποδοτικότητα (profitability)
Μόχλευσης (leverage)
Φερεγγυότητα (solvency)
Δραστηριότητα (activity)

Με βάση τους 5 δείκτες δημιούργησε την τελική συνάρτηση διαχωρισμού:
Ζ=0,012(χ1)+0,014(χ2)+0,033(χ3)+0,066(χ4)+0,0999(χ5) όπου:
o Χ1= Κεφάλαιο Κίνησης/ Σύνολο Ενεργητικού
o Χ2= Παρακρατηθέντα Κέρδη / Σύνολο Ενεργητικού
o Χ3= Κέρδη προ τόκων και φόρων / Σύνολο Ενεργητικού
o Χ4= Αγοραία αξία Ιδίων Κεφαλαίων / Λογιστική Αξία Συνόλου Υποχρεώσεων
o Χ5 = Πωλήσεις / Σύνολο Ενεργητικού
o Ζ= το σκορ του δείκτη που υποδηλώνει εάν μια επιχείρηση θα οδηγηθεί ή όχι σε πτώχευση

Οι τιμές πρέπει να υπολογίζονται σε απόλυτες ποσοστιαίες τιμές, π.χ. αν χ1=10% τότε λαμβάνω την τιμή 10 και όχι 0,10. Για την χ5 έχω εξαίρεση. Αν χ5=10% τότε λαμβάνω την τιμή 0,10 και όχι 10.

• Z score < 1,81 Η επιχείρηση βρίσκεται στην επικίνδυνη ζώνη για πτώχευση
• 1,81 < z score < 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε περιοχή άγνοιας (gray area or ignorance area)
• Z score > 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε ασφαλή περιοχή

Όσο μεγαλύτερη η πιθανότητα πτώχευσης τόσο μικρότερο το σκορ της επιχείρησης. Το μοντέλο είναι εξαιρετικά ακριβές στο να ταξινομεί σωστά το 95% του συνολικού δείγματος ένα έτος πριν από την πτώχευση.

Τελικό μοντέλο:

Z’’ = 6,56(x1 ) + 3,2(x2 ) + 6,7(x3 ) + 1,05(x4 )

Αντικατέστησε την αγοραία αξία των Ιδίων κεφαλαίων με τη λογιστική αξία: το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί και στις μη εισηγμένες. Η περιοχή άγνοιας γίνεται ευρύτερη. Αφαίρεσε τη μεταβλητή χ5=πωλήσεις/σύνολο ενεργητικού για να ελαχιστοποιήσει την πιθανή επίδραση από τον κλάδο.

• Z score < 1,23 Η επιχείρηση βρίσκεται στην επικίνδυνη ζώνη για πτώχευση
• 1,23 < z score < 2, 90 Η επιχείρηση βρίσκεται σε περιοχή άγνοιας (gray area or ignorance area)
• Z score > 2, 99 Η επιχείρηση βρίσκεται σε ασφαλή περιοχή

Πλεονεκτήματα του Ζ score μοντέλου

• Η ευκολία στη χρήση του
• Η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων του
• Η ελεύθερη διάθεσή του σε κάθε ενδιαφερόμενο
• Η σχετικά εύκολη εφαρμογή του από κάθε ενδιαφερόμενο χρήστη
• Η δυνατότητα συνεχούς αναβάθμισής του από τη συνεργασία των αναλυτών που το εφαρμόζουν και του εκδότη

Μειονεκτήματα του Z score μοντέλου

• Ο περιορισμένος αριθμός επιχειρήσεων που χρησιμοποιήθηκαν ως δείγμα
• Η στατικότητα που χαρακτηρίζει τους χρηματοοικονομικούς δείκτες καθώς και το πρόβλημα
• χειραγώγησης των λογιστικών καταστάσεων από πλευράς επιχείρησης με στόχο την ωραιοποίησή της εικόνας της
• Η αρχική ανάλυση περιλάμβανε μόνο βιομηχανικές επιχειρήσεις, οποιαδήποτε λοιπόν εφαρμογή σε άλλης μορφής επιχείρηση απαιτεί την ανάλογη προσοχή.

Βιβλιογραφία

Ασωνίτου, Σ. (2021) Ανάλυση Λογιστικών Καταστάσεων. Εκδόσεις ΠΑΔΑ

Παπαδέας, Π. – Συκιανάκης, Ν. (2015) Ανάλυση και Διερεύνηση Χρηματοοικονομικών
Καταστάσεων. Εκδόσεις Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2004) Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων. Αριθμοδείκτες. Case Study Όμιλος Πλαίσιο Computers AE. Κοζάνη

Τσικολάτας Α. (2009) Ανάλυση Οικονομικών Καταστάσεων και Ερμηνεία τους. Κοζάνη

Τσικολάτας Α. (2009) Λογιστικό Επάγγελμα και Τεχνολογία. Πάτρα

Τσικολάτας Α. (2012) Άσκηση Επιχειρηματικής Δραστηριότητας στο Σχολικό Πλαίσιο, Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2016) Εργαλείο ανάπτυξης επιχειρησιακής κουλτούρας. Δημιουργία και διαχείριση σχολικού κυλικείου. Πάτρα