Εις βάθος

Οι αγοραπωλησίες στο χρηματιστήριο είναι γνωστές από όλους μας. Κάποιες φορές η αγορά πάει καλά (bull market) και κάποιες παίρνει τα κάτω της (bear market). Εμπειρικά γνωρίζουμε ότι η bear market διαρκεί περίπου 17 μήνες. Το κέρδος εκεί προκύπτει με δύο τρόπους. Κερδίζω όταν αυξάνεται η αξία μιας μετοχής που κατέχω στο χρηματιστήριο αλλά μπορώ να κερδίσω και από τα μερίσματα που δίνει μια εταιρία για όποιον κρατάει τις μετοχές της. Στη πρώτη περίπτωση έχει να κάνει με στρατηγικές αγοραπωλησίας μετοχών (ή άλλων προϊόντων), στη δεύτερη είναι σαν να σου λέει η εταιρία που κρατάς την μετοχή της “ευχαριστώ που με εμπιστεύεσαι και μου δίνεις τα χρήματά σου να κάνω τις δικές μου επενδύσεις”.

ETF

Ωστόσο η αγορά μεμονωμένης μετοχής μιας εταιρίας ενέχει κινδύνους. Μπορεί να αγοράσω 10 μετοχές μιας εταιρίας των 10€ στο χρηματιστήριο, άρα να έχω επενδύσει 100€ και μέσα σε μια βδομάδα να έχει υποτιμηθεί η αξία της στο μισό. Για το λόγο αυτό, εκτός από μετοχές που είμαι όσο γίνεται σίγουρος, προτιμώ να αγοράζω κάτι άλλο που λέγεται ETF (Excange Traded Funds όπως λένε και στο χωριό μου) ή Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο (ΔΑΚ) (υπάρχει διαφορά με τα Αμοιβαία Κεφάλαια).

Τα ETF είναι μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων προϊόντων από πολλές εταιρίες, ενοποιημένα σε έναν τίτλο. Υπάρχουν στο χρηματιστήριο προς αγορά ή πώληση και το μεγάλο τους ατού είναι η διασπορά κινδύνου της επένδυσης. Αυτό το χρηματιστηριακό προϊόν περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό μοναδικών μετοχών που καλύπτουν την παγκόσμια οικονομία. Η στρατηγική των ETF ορίζεται από τους διαχειριστές της αφού δεν είναι σαν την μετοχή όπου την στρατηγική της την ελέγχει η μεμονωμένη εταιρεία. Επίσης η στρατηγική είναι γνωστή στους επενδυτές, για παράδειγμα θέλουμε να αγοράσουμε ακίνητα στην Κίνα. Επιπλέον είναι τόσο δημοφιλές επενδυτικό προϊόν γιατί έχει χαμηλό κόστος διαχείρισης.

Διαχειριστές ETF

Οι διαχειριστές των ETF είναι συνήθως τράπεζες ή Hedge Funds. Τα hedge funds είναι εταιρείες επενδύσεων που δεσμεύουν τα χρήματα επενδυτών για ένα έτος. Συνήθως με σκοπό να αυξήσουν το κεφάλαιό τους. Μετά το έτος ο επενδυτής αποφασίζει αν θα βγάλει το κεφάλαιο του ή θα το αυξήσει. Αυτές οι επενδυτικές εταιρείες μπορεί να έχουν διακόσιους καταξιωμένους υπαλλήλους (καθηγητές, οικονομικοί επιστήμονες, οικονομολόγοι, χρηματιστές) που εμπνέουν εμπιστοσύνη στο επενδυτικό κοινό. Η πληρωμή τους είναι ποσοστό επί των κερδών. Αν δηλαδή ένα hedge fund 300ων διαχειριστών καταφέρει να αυξήσει ένα ETF αξίας 500ων εκατομμυρίων € κατά 20% μέσα σε ένα έτος, τότε θα πάρει το 10% αυτού, άρα κάθε διαχειριστής θα πάρει για εκείνο το έτος από αυτή τη δουλειά πάνω από τριάντα τρεις χιλιάδες €.

ETF παράδειγμα

Για παράδειγμα μπορώ να αγοράσω στο χρηματιστήριο μια μετοχή της Α προς 2€, μια μετοχή της Β προς 2€ , μια μετοχή της Γ προς 2€ , μια μετοχή της Δ προς 2€, μια μετοχή της Ε προς 2€. Σύνολο επένδυσης 10€. Μετά από λίγες μέρες η μετοχή της Α, Β, Γ, Δ να κατρακυλήσει η αξία της στα 0,50€ και της Ε να παραμείνει αμετάβλητη. Τώρα το χαρτοφυλάκιό μου θα έχει αξία 4€.

Ωστόσο θα μπορούσα να αγοράσω στο χρηματιστήριο ένα ETF με 10€ που να περιλαμβάνει τις εταιρίες Α, Β, Γ, Δ, Ε και άλλες εκατό επιπλέον. Όταν η αξία των Α, Β, Γ, Δ, Ε έπεφτε πολύ και όλων των άλλων έμενε αμετάβλητη ή αυξάνονταν, δεν θα είχε τόση μεγάλη επίπτωση στην αξία του χαρτοφυλακίου μου.

Πλεονέκτημα ETF

Τα ETF είναι ευκολότερα στη διαχείριση και απαιτούν μικρότερη εμπειρία στα χρηματιστηριακά, το ρίσκο τους είναι σχετικά μικρό. Αυτό σημαίνει ότι η απόδοσή τους εξαρτάται από το πως θα πάει η παγκόσμια αγορά. Δηλαδή δεν αγοράζω μια μετοχή Microsoft ή μια μετοχή Apple χωριστά σήμερα που είναι πολύ εύρωστες εταιρείες. Αντ’ αυτού αγοράζω ένα ETF που περιλαμβάνει αυτές τις δύο και άλλες δεκάδες εύρωστες εταιρείες ώστε αν αύριο οι δύο μεγαλύτεροι χάσουν για κάποιο λόγο τη μισή τους αξία, να μη τη χάσω κι εγώ, γιατί θα με στηρίζει η παγκόσμια οικονομία. Επίσης δε ξέρουμε αν η Αμερική (Apple, Microsoft) θα συνεχίσει να είναι ο ηγέτης στην αγορά. Μπορεί να ανέλθει σε αυτή τη θέση η Κίνα ή η Ινδία. Τα κόστη είναι σχετικά χαμηλά, όπως μικρότερη είναι και η περίοδος (χρονικός ορίζοντας) που θα κρατήσω ένα ETF.

Δείκτης ETF

Τα ETF λοιπόν είναι ένα χρηματιστηριακό προϊόν που παρακολουθεί έναν δείκτη όπως είναι ο S&P 500 (Standard & Poors 500). Αυτός περιλαμβάνει τις 500 ισχυρότερες βάσει αξίας εταιρίες στον τεχνολογικό τομέα στην Αμερική. Σωστά σου ήρθε στο μυαλό η Microsoft, η Apple και άλλες. Είναι τόσο ισχυρός που από την μελέτη αυτού και μόνο του δείκτη (SPX) αντιλαμβάνομαι την τάση στην οικονομία της Αμερικής. Όταν για παράδειγμα ο δείκτης S&P 500, στο τέλος της ημέρας παρουσιάσει άνοδο 1,3%, ένα ETF που βασίζεται σε αυτό το δείκτη θα έχει ακριβώς την ίδια απόδοση.

Η τιμή του δείκτη υπολογίζεται αυτόματα από τις τιμές των επιμέρους τίτλων που εμπεριέχει. Σε αυτό μας βοηθά και το tracking ratio που δείχνει πόσο πιστά ακολουθεί το ETF τις τιμές του δείκτη. Στη χειρότερη να έχει μια μικρή ετήσια απόκλιση της τάξης του 1%. Στην Ελλάδα υπάρχει το ALPHA ETF FTSE Athex Large Cap ΜΕΤΟΧΙΚΟ με τις 25 δυνατότερες (blue chip) εταιρείες. και το Lyxor FTSE Athex Large Cap UCITS ETF EUR. Τα ETF χαρακτηρίζονται ως επενδυτικά σχήματα παθητικής διαχείρισης (passive management) καθότι δε κυνηγούν καλύτερες αποδόσεις από αυτές που υπάρχουν στην αγορά.

Μπορεί να το αγοράσει κάποιος μόνο κατά τις ώρες που έχει εργασίες το χρηματιστήριο Αθηνών 10:30 – 17:20 από την online χρηματιστηριακή πλατφόρμα Degiro.

Κριτήρια επιλογής ETF

Όταν είναι να επιλέξω κάποιο ETF για αγορά τσεκάρω αν πληρεί κάποια κριτήρια:

• Δείκτης Αναφοράς (Reference Index). (Ποιος είναι αυτός και ποια η σύνθεσή του;)
• Αποδόσεις προηγούμενων ετών (ανεβαίνει τα τελευταία χρόνια σταθερά;)
• Το μέγεθος του ETF (σε αξία και blue chips)
• Ημερομηνία έναρξης (θέλω κάποιο ώριμο, άνω των 3ων ετών)
• Ετήσια έξοδα διαχείρισης (ποσοστό συνήθως)
• Ρευστότητα (πόσο γρήγορα και εύκολα το πουλάω ή το αγοράζω;)
• Διανομή Μερισμάτων (επανεπενδύονται ή διανέμονται στους επενδυτές;)
• Μέθοδος αναπαραγωγής (Replication Method)

---

Πλατφόρμα Degiro

Προσωπικά αγοράζω ή πουλώ μέσω της πλατφόρμας Degiro από το κινητό ή το πισί. Είναι μια Ολλανδική εταιρεία που ιδρύθηκε το 2008 στο Άμστερνταμ. Έχει άδεια, είναι ρυθμιζόμενη επιχείρηση επενδύσεων και εποπτεύεται από μεγάλους οργανισμούς. Το σημαντικότερο είναι πως τα χρήματα των επενδυτών διατηρούνται σε χωριστό λογαριασμό από την περιουσία της Degiro. Αυτό σημαίνει πως αν η Degiro πτωχεύσει, τα χρήματα των επενδυτών δε θα χαθούν. Έχει χαμηλές προμήθειες συναλλαγών, μου κρατάει περίπου 0,50€ σε κάθε μου αγορά. Επίσης με χρεώνει 2,5€ τον χρόνο ως τέλη ανταλλαγής (exhange connectivity fee) για κάθε μου αγορά ή πώληση προϊόντος. Πριν το αντιληφθώ αυτό είχα αγοράσει καμιά δεκαριά μετοχές, οπότε έδωσα στο τέλος του έτους 25€ γιατί δε το είχα προσέξει.

Ένας απο τους λόγους ύπαρξης αυτού του site είναι για να μη κάνουν άλλοι τα λάθη που έκανα εγώ

Για κάθε αγορά ETF πρέπει να κοιτάζω και πόσα ετήσια έξοδα (TER) έχω πχ 0,20% ανά έτος, το ποσοστό της μεταβλητότητας (Volatility), το ρίσκο, την μερισματική πολιτική (δεν υπάρχουν έξοδα όταν ένα ETF μου δίνει μέρισμα πχ 50€), την γεωγραφική έκθεση, τους μεγάλους της παίκτες (τα blue chips με το μεγάλο ποσοστό). Ωστόσο η Degiro έχει πολλά ETF που μπορούν να αγοραστούν χωρίς προμήθεια.

Αν πτωχεύσει η Degiro τι γίνεται;

Στην περίπτωση χρεοκοπίας μιας online brokers εταιρείας ενημερώνεται ο κάθε επενδυτής για ρευστοποίηση ή μεταβίβαση του χαρτοφυλακίου του. Οι τίτλοι δε χάνονται γιατί είναι στο όνομα του επενδυτή. Την όλη διαδικασία μεταβίβασης αναλαμβάνει η νέα εταιρεία, όπως γίνεται όταν αλλάζουμε τηλεφωνικό πάροχο. Αν έχει υπάρξει κατάχρηση των χρημάτων ή των τίτλων, ο επενδυτής καλύπτεται από το ταμείο εγγύησης καταθέσεων και επενδύσεων. Το ελάχιστο ποσό είναι κάλυψης είναι 30.000€.

Στρατηγική αγοράς ETF

Όταν αποφασίζω να επενδύσω σε ETF ξέρω πως είναι μια μακροχρόνια επένδυση με χρονικό ορίζοντα 10 έτη και πάνω. Ξέρω επίσης πως το χρηματιστήριο έχει μεγάλη μεταβλητότητα, καθημερινά. Οι τιμές κάθε μέρα ανεβαίνουν και πέφτουν. Από εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα αναμένω ετήσια απόδοση του κεφαλαίου μου +7%. Βέβαια δεν εννοώ ότι κάθε χρόνο θα ανεβαίνει 7%, αλλά ότι την μια χρονιά μπορεί να κάνει +15%, την άλλη -20%, την επόμενη +8%, την επόμενη -13% κοκ ώστε να καταλήξει σε έναν μέσο όρο +7%. Γι αυτό μελετώ τον δείκτη που με ενδιαφέρει, εδώ τον Europe 50 Index

Βλέπω ότι αυτός ο δείκτης με τις 50 ισχυρότερες ευρωπαϊκές εταιρείες κάποτε ήταν στις 615,90 μονάδες με top τις 5.464,43 μονάδες. Τώρα που το κοιτάζω είναι στις 2.594,60 μονάδες σημειώνοντας +5,72% αύξηση από χθες.

Άνοιγμα λογαριασμού στην Degiro

Η Degiro έχει δύο τύπους λογαριασμού που μπορώ να ανοίξω. Τον βασικό (Basic Account) που κάνει απλή εκτέλεση εντολών και τον πλήρους εξυπηρέτησης (Custody Account). Αναφορικά με τις χρεώσεις τους είναι σχεδόν ίδιοι. Δηλαδή τους ανοίγεις δωρεάν και δεν έχουν ετήσια κόστη συντήρησης. Ενημερώνω πως σε άλλες πλατφόρμες υπάρχει ένα ετήσιο κόστος για να παραμένει ο λογαριασμός ανοιχτός. Η βασική διαφορά είναι ότι στον βασικό λογαριασμό, το μερίδιό μου μπορούν προσωρινά να δανειστούν άλλοι. Για να γίνει αυτό αρκεί να δώσουν εγγύηση 104%. Ενώ στον πλήρης εξυπηρέτησης λογαριασμό δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Αυτό δε με απασχολεί τόσο γιατί σχεδόν όλοι έχουν τον βασικό λογαριασμό. Το χειρότερο σενάριο που μπορεί να συμβεί, όπως αναφέρεται στο συμφωνητικό μου με την Degiro είναι ότι “ο βασικός λογαριασμός φέρει τον κίνδυνο όταν ο δανειολήπτης και η Degiro ταυτόχρονα χρεοκοπήσουν, τότε θα ληφθεί η διαφορά της εξασφάλισης και της τρέχουσας αξίας της μετοχής”. Η τελευταία σημείωση αναφέρθηκε για να μου υπενθυμίσω να διαβάζω όσο γίνεται όλους τους όρους μιας συνεργασίας και να προσέχω τι υπογράφω έστω και ηλεκτρονικά. Προσωπικά έχω τον Βασικό λογαριασμό. Ωστόσο αν με τα χρόνια αυξήσω το επενδυτικό μου κεφάλαιο στην Degiro, πολύ πιθανό, για να μειώσω κάθε κίνδυνο, θα μεταφέρω όλο μου το χαρτοφυλάκιο της Degiro σε ένα Custody λογαριασμό.

Σε αυτό το βίντεο επιλέγω ποιο ETF θα αγοράσω και δείχνω τον τρόπο που το κάνω.

Αγορά ETF

Ψάχνω και βρίσκω ποια ETF έχει χωρίς προμήθεια η Degiro. Βρίσκω το αρχείο που έχει καμιά 200αριά από αυτά. Επιλέγω αυτό που θέλω. Επέλεξα αυτό με τον κωδικό IE00B3RBWM25, όνομα VANGUARD FTSE AW, που είναι σε Euro. Βρίσκεται στο χρηματιστήριο του Euronext Amsterdam. Η Vanguard είναι εταιρεία κολοσσός που μια υποθετική κατάρρευσή της θα προκαλούσε διάλυση της παγκόσμιας οικονομίας. Έχει χαμηλή προμήθεια διαχείρισης τίτλου και μηδενική προμήθεια διάθεσης και εξαγοράς. Με αυτά τα στοιχεία ψάχνω να το βρω και στην πλατφόρμα Degiro όπου στη μηχανή αναζήτησης καταχωρώ απλά τον κωδικό. Παρατηρώ ότι μου βγάζει πολλές επιλογές με αυτό το όνομα. Ο λόγος είναι ότι παρότι είναι το ίδιο ETF, αφού έχει τον ίδιο κωδικό, διαπραγματεύεται σε διάφορα χρηματιστήρια, από διάφορες χώρες, σε διαφορετικό νόμισμα. Αφού σιγουρευτώ ότι βρήκα το σωστό, το βάζω στα αγαπημένα μου για να το παρακολουθώ.

Επεξήγηση πλατφόρμας Degiro

Μπαίνω μέσα στο ETF για να συλλέξω επιπλέον πληροφορίες. Επιλέγω ΟΛΑ για να δω πώς έχει κυμανθεί όλα τα χρόνια. Βλέπω ανώτατη τιμή και κατώτατη τιμή. Βλέπω την σημερινή τιμή. Προχωράω στην αγορά. Πατάω αγορά και έχω δυο βασικές επιλογές. Την Limit Order, όπου μπορώ να του ορίσω εντολή να αγοράσει όταν η τιμή φτάσει μια συγκεκριμένη αξία, μικρότερη από αυτή που είναι τώρα και επιλέγω πόσα τεμάχια θέλω να αγοράσω.

Τα ETF πωλούνται ολόκληρα, δε μπορώ να αγοράσω δηλαδή μισό επειδή έχω τα μισά χρήματα της σημερινής αξίας της. Έπειτα επιλέγω αν αυτή η εντολή θέλω να έχει διάρκεια ως Ημερήσια Εντολή, δηλαδή να έχει ισχύ μέχρι να κλείσει το χρηματιστήριο και αν δεν εκτελεστεί να ακυρωθεί ή να είναι Έγκυρη μέχρι Ακύρωσης (GTC), δηλαδή να έχει ισχύ μέχρι εγώ να πάω να την ακυρώσω χειροκίνητα. Αν είμαι ανυπόμονος επιλέγω Εντολή χωρίς όριο που σημαίνει ότι θα δώσω εντολή να αγοραστεί τώρα στην τρέχουσα τιμή. Επιλέγω από δίπλα πόσα τεμάχια θέλω να αγοράσω. Πατάω το πλήκτρο Καταχώρηση Εντολής και μου εμφανίζει μια τελική σελίδα με τις επιλογές μου. Ελέγχω το κόστος αυτής της συναλλαγής. Αν κάτι δε μου αρέσει μπορώ να επιστρέψω πίσω. Αυτό ήταν.

Μέρισμα

Άλλο ένα πράγμα που πρέπει να λάβω σοβαρά υπόψη μου είναι αναφορικά με το αν το ETF που θα επιλέξω να αγοράσω μου δίνει μέρισμα μετρητά στην τράπεζά μου (Distributing)  ή αν το μέρισμα το συσσωρεύει πάλι πίσω στο ETF αυξάνοντας την αξία του (Accumulating). Μπορώ να ψάξω την ανάλυση ενός ETF σε πολλά σάητ. Αυτό έχει τη σημασία του για φορολογικούς λόγους. Στην Ελλάδα πληρώνουμε φόρους για τα κέρδη που αποκτούμε όταν πουλήσουμε ETF ή αν μας δώσει μέρισμα το ETF. Για το πως γίνεται ο φορολογικός χειρισμός των κερδών απο ETF στην Ελλάδα μπορώ να δω εδώ. Ενώ αν το μέρισμα επανεπενδυθεί, δεν υπάρχει κάποιος κέρδος εκείνη τη στιγμή, άρα δεν υπάρχει και φορολόγηση. Σε αυτή τη περίπτωση θα ήταν επωφελές να επανεπενδύεται (accumulating) το μέρισμα αντί να μου δίνεται στο χέρι.

Έτσι οι επενδύσεις μου θα αυξάνονται χωρίς να φορολογούνται για πάρα πολλά χρόνια και θα πλήρωνα μια και καλή τον φόρο όταν θα έπαιρνα την απόφαση να το πουλήσω τώρα που έγινα συνταξιούχος. Εγώ ωστόσο επιλέγω τα distributing ETF, παρότι φορολογικά δε με συμφέρουν τόσο, αλλά μου αρέσει να λαμβάνει μερίσματα τακτικά. Αυτή η ροή χρήματος στα χέρια μου, εκτός απο το ότι με ενισχύει ψυχολογικά για τις επενδυτικές μου κινήσεις, μου δίνει επιλογές επανεπένδυσης. Πολλά απο αυτά τα μερίσματα που λαμβάνω απο το χρηματιστήριο πηγαίνουν για αγορά κρυπτονομισμάτων και αγορά δανείων στις P2P πλατφόρμες. Είναι καθαρά θέμα προσωπικής στρατηγικής.

---

Επενδυτική Στρατηγική

Η στρατηγική που θα επιλέξει ο καθένας για να διαχειριστεί τις επενδύσεις του διαφέρει. Ένας 20χρονος θα είναι διατεθειμένος να αναλάβει περισσότερο ρίσκο γιατί σε περίπτωση που θα χαθεί το κεφάλαιό του θα έχει περισσότερο χρόνο να ανακάμψει από αυτή την απώλεια σε αντίθεση με έναν 60χρονο που έχει προετοιμάσει προσεκτικά το συνταξιοδοτικό του πλάνο.

Επίσης, η στρατηγική που έχω επιλέξει, είναι μια μακροχρόνια επένδυση για το συνταξιοδοτικό μου. Όσο ETF αγοράζω μένει εκεί, δε πρόκειται να το πουλήσω όσο κι αν ανέβει ή κατέβει. Θα δω τι θα το κάνω όταν συνταξιοδοτηθώ. Βλέπω πως τα περισσότερα ETF έχουν 30πλασιάσει την αξία τους μέσα σε 20 χρόνια. Άρα αν επενδύσω 2000€ σε ένα ETF, σε 20 χρόνια πιθανόν να έχουν γίνει 60.000 €. Αν από τη στιγμή που τα ρευστοποιήσω είναι να ζήσω άλλα 10 χρόνια, θα έχω προσθέσει στη σύνταξη που θα παίρνω άλλα 500€ τον μήνα (60.000€/10χρόνια/12μήνες) από αυτή και μόνο την επένδυση, έτσι απλά, χωρίς να κάνω τίποτα, απλά αποταμίευσα μια μέρα που ήμουν νέος 2.000€, με χαμηλό ρίσκο, μέτρια απόδοση, τα επένδυσα, τα ξέχασα, τα θυμήθηκα 20 χρόνια μετά.

Σαν συναλλαγή εξισορρόπησης του χαρτοφυλακίου μου, προβαίνω στο πολύ τρεις τον χρόνο γιατί αν γίνονται εκτός online broker (Degiro) υπάρχουν αρκετά κόστη (~50€ για τη κάθε μια).

Προβλέψεις για το χρηματιστήριο

Κάποιος μπορεί να αγοράζει όταν έχει δει ότι είναι χαμηλά οι τιμές και κάποιος να περιμένει να πέσουν κι άλλο. Η αλήθεια είναι πως κανείς δε μπορεί να προβλέψει τις πορείες των χρηματιστηρίων. Προσωπικά όταν βλέπω μια συμφέρουσα επένδυση άλλες φορές την αγοράζω εκείνη τη στιγμή και άλλες το μελετώ πολύ πριν. Ένας βασικός λόγος είναι πως σε κάθε πιθανή επένδυση, δεν είναι φρόνιμο να εστιάζω μόνο στα κέρδη που θα μου αποφέρει ή σε αυτά που μου απόφερε τα προηγούμενα έτη. Εξάλλου

Οι προηγούμενες αποδόσεις δεν εγγυώνται τις μελλοντικές

Άρα από τη στιγμή που δε μπορώ να προβλέψω την πορεία ενός δείκτη ή το ποσοστό κέρδους μου από μια επένδυση, αυτό που μπορώ να ελέγξω είναι τα κόστη και οι προμήθειες των συναλλαγών μου σε συνάρτηση με το ρίσκο που είμαι διατεθειμένος να πάρω. Εξάλλου η επιτυχία μιας επένδυσης δεν έγκειται μόνο στην κερδοφορία της αλλά και στο κόστος αυτής.

Ποια τα έξοδα μιας χρηματιστηριακής επένδυσης;

Αυτά περιλαμβάνουν τα έξοδα και τις προμήθειες του εκδότη, του πράκτορα και τους κρατικούς φόρους. Είναι τόσο σημαντικό που μπορώ να δω τα υψηλά κέρδη μου να μειώνονται αφάνταστα υπολογίζοντας τα κόστη μου μέχρι να έρθουν τα καθαρά στην τσέπη μου.

Έξοδα Εκδότη

Τα έξοδα του εκδότη φαίνονται στο KIID (Key Investor Information Document). Αυτό είναι το έγγραφο που περιλαμβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά του τίτλου και είναι απαραίτητο να μελετηθεί αναλυτικά και να αποσαφηνιστούν θολά σημεία πριν γίνει η αγορά του. Η προμήθεια αυτή, δηλαδή τα έξοδα του εκδότη, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες.

TER

Την προμήθεια διαχείρισης τίτλου (οριζόμενη ετήσια προμήθεια) ή TER (Total Expence Ratio) ή OCF (Ongoing Charge Figure). Αυτή η προμήθεια καλύπτει τις αμοιβές των αναλυτών, νομικά και λοιπά έξοδα, φόροι και κέρδη και παρακρατείται αυτόματα από τα τελικά αποτελέσματα. Για παράδειγμα αν ένα Α/Κ με ετήσιο TER 3% είχε μικτή απόδοση 5%, ο κάτοχος του τίτλου θα δει ένα +2% στο χαρτοφυλάκιό του. Τα ETF έχουν προμήθειες διαχείρισης μέχρι 0,20% γεγονός που τα κάνει πολύ ελκυστικά.

Front/Back-end load fees

Την εφάπαξ προμήθεια διάθεσης και εξαγοράς μόνο για τα Α/Κ όταν γίνεται αγορά (front-end load fees ή initial fees). Είναι σταθερή (2-5%) ή πώληση (back-end load fees ή redemption fees) και είναι κυμαινόμενη (2-0% για διατήρηση 2 ετών) με βάση το χρόνο διατήρησης του Α/Κ.

Turnover ratio

Ο δείκτης ανακύκλωσης (turnover ratio) δείχνει την ενεργή διαχείριση τον επιμέρους τίτλων των Α/Κ ή ETF και υπολογίζεται ως το ποσοστό των τίτλων που αντικαταστάθηκαν μέσα στο έτος. Για παράδειγμα αν ένα Α/Κ περιλαμβάνει 100 μετοχές και αντικαταστήσει τις 60, τότε το ετήσιο turnover ration είναι 60% και θα έχει τα αντίστοιχα κόστη για την κάθε μετοχή. Ένα ETF ξέρουμε ότι είναι παθητικός τίτλος με annual turnover ratio γύρω στο 5%, άρα χαμηλότερα εσωτερικά fees. Είναι λογικό να συναντήσουμε και A/K με annual turnover ration άνω του 100% που σημαίνει ότι η σύνθεση του χαρτοφυλακίου άλλαξε ριζικά όλη στο κυνήγι των διαχειριστών για υψηλότερες αποδόσεις μέσω αγοραπωλησιών.

Έξοδα Πράκτορα

Όπως είναι γνωστό, ο επενδυτικός πράκτορας, για τις υπηρεσίες του δεν μου εκδίδει ένα τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών (ΤΠΥ) αλλά χρεώνει προμήθεια (fix ή κυμαινόμενη) στα κέρδη μου και προβαίνει σε πολλές άλλες χρεώσεις κάθε είδους. Αυτό μπορεί να είναι εντάξει όταν είναι ξεκάθαρα τα πράγματα αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που υπάρχουν κρυμμένα ή έμμεσα κόστη. Προσοχή πρέπει να δοθεί και στα spreads που είναι η διαφορά τιμής αγοράς και πώλησης του τίτλου εκείνη τη στιγμή. Γι αυτό το λόγο πρέπει να γίνουν αρκετές ερωτήσεις και να ληφθούν ξεκάθαρες απαντήσεις πριν πάρω την απόφαση να επενδύσω. Σε άλλη περίπτωση επενδύω σε εναλλακτικά προϊόντα με ξεκάθαρα κόστη.

Αν ο επενδυτικός πράκτορας είναι κάποια online πλατφόρμα όπως η Degiro (discount broker, παρέχει μόνο εκτέλεση εντολών ή execution-only), μελετώ προσεκτικά το ειδικό section για τα κόστη και το faq και για οτιδήποτε στέλνω μέηλ ή παίρνω τηλέφωνο στο help center. Όπως και να χει όμως, καλύτερα να επενδύω παρά να αποεπενδύω. Δηλαδή να ρευστοποιώ τις επενδύσεις μου ή να φυλάω το κεφάλαιό μου στη τράπεζα ή ακόμη χειρότερα κάτω από το στρώμα. Αυτό γιατί εκτός από τα κόστη της πώλησης του επενδυτικού μου χαρτοφυλακίου, οι φόροι, ο πληθωρισμός και η κατανάλωση θα συρρικνώνουν διαρκώς τις αποταμιεύσεις μου.

Φόροι

Υπολογίζουμε ένα 15% επί των κερδών συν εισφορά αλληλεγγύης (με κλίμακα) αλλά το θέμα είναι αρκετά πιο σύνθετο.

Διαφοροποιημένο Χαρτοφυλάκιο

Όπως και να χει όμως, το να έχεις ένα διαφοροποιημένο portfolio είναι μια λογική κίνηση. Διαφοροποιημένο (diversify) θα πει να έχω επενδύσει σε πρώτη φάση στο χρηματιστήριο, κρυπτονομίσματα, p2p lending. Σε δεύτερη φάση να έχω μοιράσει τον κίνδυνο και στο καθένα απο αυτά, δηλαδή να έχω επενδύσει σε διάφορες χρηματιστηριακές πλατφόρμες (degiro, plus500), σε διάφορες πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων (crypto.com, coinbase.com), σε διάφορες p2p πλατφόρμες (mintos, grupper). Σε τρίτη φάση να έχω επενδύσει σε διάφορα χρηματιστηριακά προϊόντα. Δηλαδή διάφορα ETF, σε διάφορα κρυπτονομίσματα (CRO, MCO, BTC, LTC, ETH), σε διάφορα δάνεια (διασπορά σε πρωτογενή και δευτερογενή αγορά). Για να μην χάνω τον έλεγχο έχω ένα πρόγραμμα στο κινητό και το πισί που λέγεται Portfolio Performance.

Εξισορροπημένο Χαρτοφυλάκιο

Εκτός από την διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου, έχω στο νου μου και την εξισορρόπησή του. Είναι μια διαδικασία που θα κάνω μια ή δυο φορές τον χρόνο. Αφού έχω αποφασίσει λοιπόν μια ισορροπία 33% των χρημάτων μου να βρίσκονται μοιρασμένα σε P2P, κρυπτονομίσματα και χρηματιστήριο αντίστοιχα και προς το τέλος του έτους δω το χαρτοφυλάκιο μου ως 20%-20%-60%, θα φροντίσω να το εξισορροπήσω. Αυτό θα γίνει είτε με τις επόμενες καταθέσεις μου είτε θα πουλήσω από το πλεονάζων και θα αγοράσω αυτό που μου λείπει.. Βέβαια αυτό δεν θα έπρεπε να το είχα αφήσει να συμβεί αφού κάθε μήνα ελέγχω πού, πώς και πόσο θα αυξήσω τις επενδύσεις μου.

Μετοχές

Αυτός που έχει μια μετοχή (stock) κάποιας εταιρείας έχει και ένα πολύ μικρό μερίδιο αυτής. Κερδίζω χρήματα από τις μετοχές με διάφορους τρόπους. Όταν τις αγοράζω φθηνά και τις πουλάω ακριβότερα γιατί είχε κέρδη η επιχείρηση και τώρα έγινε πιο πλούσια. Είτε με χρηματικά ποσά (μερίσματα) που μου δίνει στο τέλος της χρονιάς ως ένα ευχαριστώ που επενδύσαμε σε αυτήν. Δε ξεχνώ όμως ότι οι εταιρείες κάποια χρονιά μπορεί να έχουν και ζημία ή καθόλου κέρδη. Οπότε το κεφάλαιο της επένδυσής μου αντί να αυξηθεί να μειωθεί ή απλά να μείνει το ίδιο.

Αμοιβαία Κεφάλαια (Α/Κ)

Τα Α/Κ (unit trusts) αποτελούν κεφάλαια αποταμιευτών που τοποθετούνται σε ενιαίο χαρτοφυλάκιο. Έπειτα αγοράζονται συμμετοχές από έναν ολόκληρο κλάδο όπως S&P 500. Αν ήθελε ένας μεμονωμένος επενδυτής να αγοράσει τις μετοχές που περιλαμβάνει αυτός ο δείκτης θα χρειάζονταν πολλές δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Ενώ έτσι, αυτά τα χρήματα συγκεντρώνονται από πολλούς μικροεπενδυτές. Δεν δίνουν τόκο, ούτε έχουν απόδοση. Το κέρδος βρίσκεται στη διαφορά που μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στο κεφάλαιο επένδυσης και της αποτίμησης εκείνη τη στιγμή. Σε αυτούς τους τίτλους, οι διαχειριστές τους, μελετούν διαρκώς τις αγορές και προβαίνουν σε αγοραπωλησίες ώστε να πετύχουν καλύτερες αποδόσεις. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται τα κέρδη τους. Εξαιτίας αυτού του χαρακτηριστικού ονομάζονται επενδυτικά σχήματα ενεργής διαχείρισης (active management).

Υπάρχουν πολλές κατηγορίες A/K (μετοχών, ομολόγων, διαχείρισης διαθεσίμων, μικτού τύπου, hedge funds). Η πιο γνωστή είναι τα Α/Κ index funds όπου οι διαχειριστές τους επιλέγουν τους καλύτερους τίτλους και παρακολουθούν το μέσο όρο της αγοράς.

Λόγω του ότι γίνονται καθημερινές αγοραπωλησίες προκειμένου να επιτευχθούν υψηλότερες αποδόσεις από αυτές της αγοράς, χρεώνονται προμήθειες έως 3% στο κεφάλαιο. Με έναν καλό χρηματιστή που ξέρει να διαχειριστή κερδοφόρα το χαρτοφυλάκιό μου, είμαι πρόθυμος να πληρώσω αυτή την υψηλή προμήθεια.

Διαφορές ETF Vs A/K

• Επενδυτικό σχήμα ενεργής διαχείρισης – Παθητική
• Χαμηλά κόστη διαχείρισης – Υψηλά
• Ελεύθερη χρηματιστηριακή διαπραγμάτευση – μόνο μέσω τραπέζης και επενδυτικής εταιρείας
• αποτίμηση οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας – μόνο στο τέλος της ημέρας
• χαμηλό ρίσκο – υψηλό
• μεγαλύτερη ενασχόληση για διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου – μικρότερη

Unit Linked ασφαλιστήρια

Πρόκειται για ασφαλιστήρια που επενδύουν σε αμοιβαία κεφάλαια και παρέχουν επίσης ασφαλιστική προστασία (ασφάλεια ζωής, σύνταξης, περίθαλψης). Ενέχουν υψηλό ρίσκο.

Ομόλογα

Με τα ομόλογα (Bond) δανείζω τα χρήματά μου σε κάποια εταιρεία ή σε κάποια χώρα που υπόσχεται να μας τα επιστρέψει με τόκο σε ορισμένο χρονικό διάστημα.

Εταιρικά ομόλογα

Προσφέρουν υψηλότερη απόδοση από τα κρατικά γιατί έχουν μεγαλύτερο ρίσκο μη πληρωμής τους από τις επιχειρήσεις που τα εκδίδουν. Επίσης οι πληροφορίες που εμπεριέχουν είναι δύσκολο να βρεθούν γι αυτό χρειάζεται καλή έρευνα. Για την αγοραπωλησία τους απαιτείται χρηματιστής.

Συνάλλαγμα

Αυτή η επιλογή με βοηθά να επενδύσω στο νόμισμα μιας χώρας (Forex) που πιστεύω ότι η οικονομία της θα έχει ανοδική πορεία και θα κερδίσω από την μελλοντική ανατίμηση. Έχει αρκετό ρίσκο και είναι για βραχυχρόνιες επενδύσεις (τζόγος).

Εμπορεύματα

Είναι γεγονός πως διάφορα είδη όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα μέταλλα, αγροτικά προϊόντα και άλλα commodities υπόκεινται σε αυξομειώσεις των τιμών τους παγκοσμίως. Οι αιτίες είναι οι πολιτικές και οικονομικές αλλαγές και καταστάσεις και τζογάρω με βάση τις προβλέψεις μου.

Ακίνητα

Αφορά την αγορά γης ή κατοικίας (Real Estate) όπου εισπράττω ενοίκιο. Μακροπρόθεσμα μπορώ να βγω πολύ κερδισμένος. Μια καλή στρατηγική είναι να αγοράσω με δάνειο ένα σπίτι, να το νοικιάσω, με το ενοίκιο να πληρώνω τη δόση του δανείου και σε είκοσι χρόνια που θα έχω εξοφλήσει το δάνειο, όλα τα έσοδα θα είναι καθαρό παθητικό εισόδημα εφ όρου ζωής.

Λοιπά τζογαδόρικα προϊόντα

• Συμβόλαια Διαφορών (CDF – Contracts For Differences)
• Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures)
• Δικαιώματα Προαίρεσης (Options)
• Συμφωνίες Επαναγοράς (Repos)
• Χρεόγραφα Υποθηκών (MBS – Mortgage Backed Securities)
• Ασφάλιστρα κινδύνου (CDS – Credit Default Swaps)

Άλλοι online brokers

• Interactive Brokers (μόνο αγγλική γλώσσα)
• Saxo Bank (ελάχιστη επένδυση 2000$)
• Internaxx (μόνο αγγλική γλώσσα)
• Strateo (ελάχιστη επένδυση 1000€)